Snel ingrijpen is van belang
Of je wel of geen huidkanker krijgt, heb je meestal niet in de hand. Het enige wat je kunt doen, is jezelf goed beschermen tegen verbranding door de zon. En je huid controleren op rare plekjes. Bij snel ingrijpen kan het vaak worden genezen.
Huidkanker komt in Nederland steeds vaker voor. Ongeveer 40.000 Nederlanders worden er jaarlijks mee geconfronteerd. Het is de meest voorkomende vorm van kanker en bij tijdig ingrijpen gelukkig goed te genezen.
Eerste tekenen
Huidkanker komt vooral voor in het gezicht, bij de oren, lippen, in de nek en op de handruggen. De eerste tekenen zijn plotseling ontstane zweertjes die slecht genezen, of wratachtige knobbeltjes of plekjes op de huid die jeuken, gemakkelijk bloeden of van kleur en/of grootte veranderen. Ga met dergelijke verdachte plekjes altijd naar de huisarts.
Soorten huidkanker
De twee meest voorkomende vormen van huidkanker zijn het basaalcelcarcinoom en het plaveiselcarcinoom. Ze ontstaan voornamelijk op oudere leeftijd op plaatsen waar zonlicht het best kan komen, zoals het gezicht. Het basaalcelcarcinoom en het plaveiselcarcinoom zijn de minst gevaarlijke huidkankervormen.
Daarnaast zijn er nog melanomen. Deze kunnen ontstaan in onrustige moedervlekken of spontaan ontstaan in de gewone huid. Niet alleen groeit deze tumor in de huid, maar hij kan zich ook uitzaaien in andere delen van het lichaam, via de lymfeklieren.
Herken de symptomen
Steeds meer mensen met een melanoom genezen tegenwoordig. Vooral mensen die er snel bij zijn, hebben een goede kans op herstel. Om tijdig in te grijpen, is het belangrijk dat je de vlekken op je huid regelmatig controleert.
Leer ze daarom herkennen, zodat je weet wat er verandert aan je huid. Onrustige moedervlekken kunnen onderscheiden worden van gewone moedervlekken via de ABCDE-regel: Asymmetrie, Border, Color, Diameter, Elevation.
Een vlek is verdacht als hij aan een of meerdere van onderstaande eigenschappen voldoet:
- Asymmetrie
Als de plek een punt of een scheve bolling heeft gekregen. - Border
Onregelmatige begrenzing. Normaal gesproken is een moedervlek regelmatig rond, maar zodra de vlek grillig van vorm wordt, kan er iets mis zijn. - Color
De kleur van de moedervlek. Als deze verandert (hij wordt ineens heel donker, rood, paars, zwartachtig of verschillende kleuren door elkaar) is dat een verdacht teken. - Diameter
Moedervlekken die een grotere doorsnede hebben dan een halve centimeter moeten regelmatig door een specialist worden bekeken. - Elevation
Het Engelse woord voor verheven. Wanneer een moedervlek dikker wordt, als er bobbeltjes opkomen of kuiltjes in ontstaan.
Deze tekenen zijn een goede reden om een afspraak met de huisarts te maken. Toch hoeft niet elke onrustige moedervlek met deze eigenschappen per se een melanoom te zijn. De huisarts kan je helpen met de diagnose.
Huidkanker-apps werken helaas niet om verdachte plekjes te herkennen als huidkanker, zo bleek uit een recent onderzoek in de BMJ.
Risico op huidkanker en de zon
Huidkanker kan zomaar ontstaan of erfelijk zijn (je loopt meer risico als meerdere familieleden een melanoom hebben gehad). Bovendien kan het veroorzaakt worden door UV-straling. Het is dus belangrijk erg goed uit te kijken met de zon. Zorg dat je niet te lang in de felle zon komt en dat je je goed beschermt met kleding of zonnebrandcrème.
Behandelwijze huidkanker
In de meeste gevallen is huidkanker goed aan te pakken. De behandeling van huidkanker is afhankelijk van het soort huidkanker, de plaats en grootte van de tumor, je leeftijd en algehele conditie en je persoonlijke wensen en omstandigheden.
Bij een plaveiselcelcarcinoom vindt meestal alleen een operatie of bestraling plaats. De behandeling van een basaalcelcarcinoom kan bestaan uit operatief verwijderen, bevriezen met vloeibare stikstof, wegbranden, bestralen (radiotherapie) of fotodynamische therapie (een soort lichttherapie).
De behandeling van een melanoom begint altijd met verwijderen van de gehele verdachte plek. Op grond van de dikte van de tumor beoordeelt de arts of er verder nog huid moet worden verwijderd. In de meeste gevallen kan het melanoom in zijn geheel worden verwijderd.
Als er geen uitzaaiingen zijn, is vervolgbehandeling vaak niet nodig. Soms zijn er echter uitzaaiingen in de lymfeknopen, in dat geval worden de betreffende lymfeknopen verwijderd voor onderzoek en kan er voor een aanvullende behandeling met bestraling of chemotherapie worden gekozen.
