Een team onderzoekers onder leiding van de Universiteit Utrecht en het Zwitserse Paul Scherrer Institute ontwikkelde een stof die zenuwcellen beschermt tegen het zeer giftige botuline toxine. Het antigif kan mogelijk leiden tot een middel tegen de ziekte botulisme of om mensen te beschermen tegen biologisch wapens gebaseerd op het gif.
Botulinetoxine is de meest giftige stof voor zover bekend. Het verlamt de zenuwen die de spieren aansturen, die hierdoor verslappen. Botulinetoxine veroorzaakt botulisme, een zeldzame maar ernstig verlammende ziekte waaraan vooral watervogels en vissen sterven.
De stof is vooral bekend onder de naam botox. Dat gebruiken artsen in zeer kleine hoeveelheden tegen rimpels, migraine, spasticiteit en overmatig zweten.
Onschadelijk gemaakt
De wetenschappers brachten de chemische structuur van botulinetoxine en zijn receptor in kaart. Met deze kennis ontwikkelden ze een stof die de werking van de toxine remt. In het lab testten ze deze stof op gekweekte zenuwcellen.
"Onze stof voorkomt dat de toxine wordt opgenomen in zenuwcellen. Daardoor kan het vervolgens geen schade aanrichten", zegt Josta Kevenaar, celbioloog.
Toepassingen
De beschermende stof is interessant voor een aantal toepassingen. "Op basis van onze vinding kan wellicht een antigif worden ontwikkeld om mensen preventief te beschermen tegen het gevaarlijke botulinetoxine", zegt Casper Hoogenraad, hoogleraar Celbiologie. "Ook zou onze stof doorontwikkeld kunnen worden om bestaande medische en cosmetische toepassingen van botulinetoxine te verbeteren."
De onderzoeksresultaten verschijnen in het toonaangevende tijdschrift Nature.
- Universiteit Utrecht
