Misverstanden over morfine

"Je moet met morfine wachten totdat de pijn ondraaglijk is geworden"

Dit denkt 23 procent van de 1100 respondenten in een onderzoek van Plus Magazine. Het is echter niet waar. "Veel kankerpatiënten zijn bang dat hun lichaam aan de morfine gewend raakt”, zegt pijnspecialist Anne Lukas. "Als de pijn dan onverhoopt zou verergeren, vrezen ze dat het niet meer werkt. Daardoor wachten patiënten vaak (te) lang met sterke pijnstilling en lijden ze onnodig veel. Als je lange tijd (sterke) pijnstillers neemt, went je lichaam daar inderdaad een beetje aan. Dat betekent echter niet dat je ongevoelig of immuun voor de pijnstilling wordt, zoals veel patiënten geloven."

Ook artsen zitten ernaast: 30 procent van hen wacht met morfine geven totdat de patiënt nog hooguit een half jaar te leven heeft, blijkt uit onderzoek van Academisch Ziekenhuis Maastricht.

"Van morfine word je suf"

Zo denkt 77 procent. Dat is niet of nauwelijks waar. Als patiënten net beginnen met het slikken van een sterk opioïde zoals morfine, voelt 30 procent zich wat suf of een beetje raar, weet internist Marieke van den Beuken-van Everdingen. Maar dit gaat vanzelf over binnen enkele dagen. Bovendien, zo zegt Lukas, zijn er tegenwoordig van alle sterke pijnstillers tabletten die de werkzame stoffen gereguleerd afgeven. Op die manier wordt een hoge piekconcentratie (met eventuele sufheid tot gevolg) voorkomen.

Anne Lukas hoort vaak van kankerpatiënten dat ze bang zijn 'platgespoten' te worden en dat ze dan niets meer kunnen doen. Het tegenovergestelde is meestal het geval. "Als je pijn goed behandelt, kunnen kankerpatiënten juist beter functioneren", zegt ze. "Het maakt hen actiever, zelfstandiger, meer betrokken en beter aanspreekbaar."

"Morfine is verslavend; je hebt er steeds meer van nodig"

Hiervan is 64 procent overtugd, terwijl het helemaal niet waar is. Marieke van den Beuken-van Everdingen kan het niet genoeg benadrukken: "Morfine is niet verslavend als je het adequaat gebruikt: zoveel als de pijn vraagt en niet meer dan dat. Als er geen pijn meer is, kan iedere dosering morfine in een week worden afgebouwd. Overigens blijkt uit mijn onderzoek in het Academisch Ziekenhuis Maastricht dat ook 25 procent van de artsen en verpleegkundigen denkt dat morfine verslavend is."