Kanker: zo word je goed en snel geholpen

Er zijn nogal wat verschillen in de zorg en behandeling bij ziekenhuizen. Zo bleek in 2010 uit onderzoek in opdracht van KWF Kankerbestrijding dat sommige ziekenhuizen bij ingewikkelde, risicovolle ingrepen betere resultaten boeken dan andere. "De kankerzorg in Nederland is van hoog niveau en sinds ons onderzoek is er veel verbeterd", zegt projectleider kwaliteit van zorg Pieternel Geurts van KWF Kankerbestrijding. "Maar het is goed om te weten dat je als patiënt iets te kiezen hebt."

'Ken uzelf' is het parool bij de keuze waar je behandeld wilt worden. Ben je iemand die graag controle houdt? Of vertrouw je liever op uw arts die ervoor heeft doorgeleerd? Uiteindelijk gaat het om wat het best bij je past.

De beste behandeling

Vooral bij zeldzame kankersoorten kan de keuze voor een ziekenhuis van belang zijn. Hebben ze er weinig ervaring met de behandeling van bepaalde tumoren, dan heeft de patiënt meer kans op complicaties of zelfs overlijden.

"Wanneer een arts een lastige ingreep vaker doet, krijgt hij het in zijn vingers en in zijn hoofd", zegt Pieternel Geurts. Daarom hebben artsen bij zeldzame vormen van kanker vastgelegd in welke ziekenhuizen patiënten behandeld mogen worden." Je kunt die informatie opvragen bij de infolijn van het KWF.

Hoe zit het met veel voorkomende soorten als borst-, long- en prostaatkanker? "Daarvoor geldt dat de meeste ziekenhuizen, ook streekziekenhuizen, voldoende expertise in huis hebben", zegt Geurts. Artsen van regionale instellingen bespreken al hun patiënten met behandelaars van gespecialiseerde ziekenhuizen. Geurts: "Patiënten kunnen er dus op vertrouwen dat ze de goede behandeling krijgen." 

Meestal dan, want er zijn nog steeds ziekenhuizen die slechter scoren dan gemiddeld. Zo varieert het aantal patiënten bij wie na een borstsparende operatie kankerweefsel is achtergebleven van nul tot 28 procent, blijkt uit cijfers die de vereniging van borstkankerpatiënten verzamelde.

Verder heeft het ene ziekenhuis modernere apparatuur dan het andere. Een Da Vinci-robot bijvoorbeeld, waarmee tumoren bij prostaatkanker veel preciezer kunnen worden verwijderd. Ook is er variatie in behandelingen die worden aangeboden. Een borstkankerpatiënte die van de ene arts te horen krijgt dat haar borst geamputeerd moet worden, kan elders soms wel terecht voor een borstsparende operatie.

De snelste behandeling

Ook de wachttijden verschillen per ziekenhuis. "De meeste patiënten willen zo snel mogelijk worden geholpen", zegt Marga Visser van de KWF Kanker Infolijn. Heel begrijpelijk, maar toch raadt ze patiënten aan goed te informeren of die haast noodzakelijk is. "Dat verschilt enorm per kankersoort. Soms kan het geen kwaad als je wat langer moet wachten." Dat geeft meer tijd om uit te zoeken in welk ziekenhuis je op de juiste plek bent.

Word je er bijvoorbeeld steeds van de ene arts naar de andere gestuurd? Of is er één hoofdverantwoordelijke die ervoor waakt dat alle ingrepen goed op elkaar worden afgestemd? Hoeveel aandacht is er voor begeleiding en nazorg? Is er iemand bij wie je altijd met vragen terecht kunt? Hoe is de sfeer en de bejegening?

Marga Visser: "Dat zijn zaken waarvan patiënten vaak achteraf zeggen: had ik daar maar wat beter op gelet." Ze vertelt over een man die zich liet doorverwijzen naar een gespecialiseerd ziekenhuis omdat hij dacht daar beter af te zijn. Achteraf had hij spijt omdat het reizen wel erg veel energie kostte. Ook vond hij het deprimerend om alleen kankerpatiënten tegen te komen. "Natuurlijk is het fijn als je de beste arts krijgt, maar het is vaak niet het enige wat telt."

Vertrouwen op de dokter

Dat er iets te kiezen valt, maakt niet iedereen gelukkig. Marga Visser spreekt ook kankerpatiënten die heel onrustig worden van het idee dat ze als een regisseur hun eigen behandeling moeten regelen. "Mag ik ook gewoon vertrouwen hebben in mijn arts?" vragen ze soms vertwijfeld. Visser: "Vertrouwen is een groot goed, dat we als samenleving een beetje kwijt dreigen te raken. Iedereen vindt dat patiënten recht hebben op goede informatie, maar dat mag geen dwang worden om te moeten kiezen."