Ringworm, een vervelende huidinfectie

Wat is ringworm?

Ringworm is een infectie van de huid, die wordt veroorzaakt door een schimmel. De naam ringworm komt van de kenmerkende ringvormige afwijkingen die de schimmel veroorzaakt. Een andere naam voor ringworm is tinea corporis. Tinea is Latijn voor schimmel; corporis betekent ‘op het lichaam’. Schimmelinfecties van de huid komen veel voor, vooral bij kinderen.

Oorzaken

Iedereen heeft schimmels op zijn of haar huid, maar meestal veroorzaken deze schimmels geen infecties van je huid. Ringworm ontstaat wanneer de schimmel in de huid binnendringt en zich daar verder uitbreidt. De schimmels voeden zich met celmateriaal uit de hoornhuid, de buitenste laag van de huid, en vermenigvuldigen zich dieper in de huid.

Schimmels die een huidinfectie veroorzaken (dermatofyten) zijn besmettelijk. Ze zitten in huidschilfers van mensen of dieren, die loslaten en zich zo verspreiden. Ook direct contact met mensen of dieren die een schimmelinfectie hebben zorgt ervoor dat de schimmel zich verspreiden, net als indirect contact, bijvoorbeeld via de vloer of een handdoek. Schimmels worden daarnaast vaak verspreid door huisdieren.

De meest voorkomende schimmels die ringworm veroorzaken zijn Microsporum canis (M. canis), Trichophyton rubrum (T. rubrum), Trichophyton mentagrophytes (T. mentagrophytes) en Epidermophyton floccosum (E. floccosum). Ringworm wordt niet veroorzaakt door een worm, in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden.

Symptomen

Kenmerkend voor ringworm zijn de cirkelvormige rode huidafwijkingen. De rand van de afwijking schilfert en is soms wat dik. Naarmate de plek groter wordt, geneest de huid in het midden van de cirkel en gaat deze er weer normaal uitzien. De huidafwijking jeukt vaak een beetje of voelt wat branderig aan. Soms ontstaan er puistjes of kleine blaasjes. De huidafwijkingen kunnen overal op het lichaam voorkomen, maar ontstaan vaak op de romp, armen of benen.

Sommige mensen krijgen een overgevoeligheidsreactie op de schimmelinfectie. Je hebt dan vervelling en wat blaasjes aan je handpalmen en de zijkanten van je vingers. De ringworm zit dan echter op een andere plaats op je lichaam.

Lees ook: De symptomen van ringworm

Diagnose

Heb jij of je kind symptomen van ringworm? Ga dan naar je huisarts. Hij of zij vraagt wat voor symptomen je hebt en bekijkt de huidafwijking. Meestal kan je arts de diagnose ringworm op het blote oog stellen. Om de diagnose te bevestigen kan je arts wat schilfers van de huidafwijking afschrapen en onder de microscoop bekijken. De schimmels zijn dan meestal goed te zien.

Bij twijfel over de diagnose kan je huisarts je verwijzen naar een huidarts (dermatoloog) voor verder onderzoek.

Risicofactoren

Normaal gesproken beschermt je huid je tegen schimmels. Wanneer je huid beschadigd is, kunnen schimmels de huid makkelijker binnendringen. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer je een wondje hebt, je huid week is door vocht of je je huid veel wast met zeep.

Wanneer je een verminderde weerstand hebt, ben je vatbaarder voor schimmelinfecties van de huid. Dat komt bijvoorbeeld voor bij mensen die suikerziekte (diabetes mellitus), aids of een andere immuunziekte hebben. Na een behandeling met chemotherapie is je risico op het krijgen van infecties verhoogd, ook op ringworm. Infecties van de huid door een schimmel komen ook vaker voor bij oudere mensen.

Behandeling

Volg de onderstaande adviezen op om een schimmelinfectie zoveel mogelijk te voorkomen:

• Voorkom beschadigingen aan je huid.
• Was je huid niet te veel met zeep.
• Droog je goed af na het douchen, baden en zwemmen. Gebruik daarvoor behalve een handdoek eventueel een föhn.
• Gebruik talkpoeder tussen je tenen en in lichaamsplooien als je oksels en je liezen.
• Draag kleding en schoenen die goed ventileren. Kies bijvoorbeeld voor natuurlijke materialen als katoen en leer.

Wanneer je ringworm hebt, kun je het beste een zalf of crème met een schimmeldodend medicijn gebruiken. Voorbeelden hiervan zijn miconazol, ketoconazol, sulconazol en ciclopirox. Deze medicijnen kun je zonder doktersrecept kopen bij de drogist of apotheek. Smeer de zalf of crème twee keer per dag op de huidafwijking en op de huid tot ongeveer twee centimeter om de schimmelplek. Smeer niet te dik, dat kan de huid irriteren. Nadat de huidafwijking verdwenen is, moet je de crème of zalf nog een week doorsmeren om te voorkomen dat de ringworm terugkomt. Als je de medicijnen twee tot vier weken gebruikt hebt en de huidafwijking niet beter of zelfs erger wordt, neem dan contact op met je huisarts.

Bij hardnekkige of uitgebreide schimmelinfecties van de huid kan je arts tabletten met schimmeldodende medicijnen voorschrijven. Voorbeelden van deze tabletten zijn itroconazol, terbinafine en fluconazol. Je moet deze medicijnen meestal drie tot zes maanden slikken. Maak de kuur altijd af en stop alleen in overleg met je arts. Gebruik ze niet als je zwanger bent of borstvoeding geeft. Orale anticonceptiemiddelen (‘de pil’) zijn minder betrouwbaar als je antischimmelpillen slikt; gebruik daarom een condoom als aanvullend voorbehoedsmiddel.

Antischimmeltabletten zijn zware medicijnen, die veel bijwerkingen kunnen hebben. Veel mensen die deze medicijnen gebruiken krijgen last van maagdarmklachten, hoofdpijn, duizeligheid en huiduitslag. Neem direct contact op met je huisarts als je de volgende bijwerkingen ervaart:

• Heftige misselijkheid of overgeven.
• Geelzucht: je huid en/of je oogwit zijn geel van kleur.
• Jeuk over je hele lichaam.
• Donkerbruine urine.
• Bleke of wittige ontlasting.

Ringworm is besmettelijk. Je krijgt het van nauw contact met andere mensen en van dieren. Laat je gezin en andere huisgenoten daarom ook controleren op schimmelinfecties. Heb je huisdieren? Laat deze dan nakijken door de dierenarts en zo nodig behandelen.

Prognose

Na een infectie met een bacterie of virus bouw je weerstand op en ben je meestal immuun voor een nieuwe infectie met dezelfde ziekteverwekker. Je kan de ziekte dan niet opnieuw krijgen. Na een infectie met een schimmel bouw je geen weerstand op. Je kunt dus opnieuw ringworm krijgen wanneer je in contact komt met de schimmel die de infectie veroorzaakt.