Moet je ouderdomswratten laten verwijderen?

Wat zijn seborroïsche wratten?

Seborroïsche wratten zijn goedaardige huidafwijkingen die lijken op een ruwe of vettige bruine moedervlek. De kans op deze plekken neemt toe met de leeftijd. De meeste mensen van vijftig jaar en ouder hebben een of meer seborroïsche wratten. Seborroïsche wratten staan bekend onder verschillende namen. In de volksmond worden ze vaak ouderdomswratten of vettige wratten genoemd. Artsen spreken meestal van verruca seborroica of verruca senilis. De Engelse naam is seborrheic keratosis.

Oorzaken

De precieze oorzaak van seborroïsche wratten is niet bekend. Mogelijk spelen erfelijke factoren een rol. Deze huidafwijkingen komen namelijk vaker voor in bepaalde families.

Wetenschappelijk onderzoek heeft tot nu toe geen duidelijke relatie aangetoond tussen verruca seborroica en:

• virussen, zoals het humaan papillomavirus (HPV) dat gewone wratten veroorzaakt
• bacteriën
• parasieten
• blootstelling aan zonlicht
• voeding

Symptomen

Een seborroïsche wrat lijkt op een moedervlek met een ruw en vettig oppervlak met scheurtjes en kloven. De plek is meestal bruin of gelig van kleur en onregelmatig van vorm en lijkt bovenop de huid te liggen. De diameter varieert tussen een halve centimeter en drie centimeter. Soms laten er deeltjes van de ouderdomswrat los, waardoor deze afbrokkelt.

Verruca seborroica zitten meestal in het gezicht (op de slapen), decolleté, rug, borst en nek. Soms jeuken de plekken. Veel mensen boven de vijftig jaar hebben een of meer ouderdomswratten.

Er zijn twee verschillende varianten van ouderdomswratten bekend:

• Stuccokeratosen: deze ouderdomswratten vind je vooral op je hand- en voetruggen, onderarmen en -benen en enkels. Het zijn kleine harde bultjes met een witte, grijze of lichtbruine kleur.
• Dermatosis papulosa nigra: dit zijn donkerbruine vlekjes of bultjes van één tot vijf millimeter doorsnede. Ze zitten vooral in het gezicht (voorhoofd en slapen) en de hals. Dermatosis papulosa nigra komt vooral voor bij mensen met een donkerdere huid.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Je huisarts of dermatoloog (huidarts) kan de diagnose seborroïsche wratten meestal stellen door de afwijking te bekijken. Aanvullend onderzoek is meestal niet nodig. Wanneer je arts twijfelt over de diagnose, kan hij of zij onder lokale verdoving een stukje van de seborroïsche wrat weghalen (biopsie) en in het laboratorium laten onderzoeken.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren bekend voor verruca seborroica:

• Leeftijd: ze komen voor bij mensen boven de dertig jaar en de meeste mensen boven de vijftig jaar hebben er een of meer.
• Huidskleur: ouderdomswratten komen veel vaker voor bij blanke mensen. Dermatosis papulosa nigra komt juist meer voor bij mensen met een donkerdere huid.
• Erfelijke factoren: het risico op seborroïsche wratten is hoger wanneer andere familieleden ze ook hebben.

Behandeling

Het is niet bekend waar seborroïsche wratten door veroorzaakt worden. Je kunt daarom voor zover bekend niets doen om te voorkomen dat je ze krijgt. Verruca seborroica zijn niet gevaarlijk en je kunt ze gewoon laten zitten. Probeer er niet aan te krabben, om bloeden en infecties te voorkomen. Het is niet nodig om ze weg te laten halen. Als je er veel last van hebt, bijvoorbeeld omdat ze jeuken, bloeden, op een onhandige plek zitten of niet mooi zijn, dan zijn er verschillende manieren om ze te verwijderen. Probeer dit niet zelf te doen, want dan kunnen ze makkelijk geïnfecteerd raken, maar laat seborroïsche wratten door een arts weghalen.

Je huisarts of dermatoloog kan ouderdomswratten afschaven of afschrapen met een scherpe lepel (curette). Het is meestal niet nodig om de huid van tevoren te verdoven. Het oppervlakkige wondje dat overblijft geneest snel en laat over het algemeen geen litteken achter.

De plek kan ook worden bevroren met stikstof. De arts brengt stikstof aan op de ouderdomswrat met een wattenstaafje of spray. Dit geeft kortdurend een prikkend of branderig gevoel. De wrat vriest kapot en sterft later af, waarna het weefsel van je huid afvalt. In een enkel geval ontstaat er een blaar door het bevriezen.

Een dermatoloog kan de huidafwijkingen ook wegbranden. Deze techniek wordt elektrocoagulatie genoemd. Je krijgt van tevoren verdovende injecties of een verdovende crème. Je arts stipt de verruca seborroica aan met een klein bolletje en brandt ze weg. Artsen passen deze techniek vooral toe bij mensen met dermatosis papulosa nigra.

Wanneer de verruca seborroica meer op een gewone moedervlek lijkt, wordt de plek soms helemaal weggesneden door de huisarts, dermatoloog of plastisch chirurg. Dit gebeurt onder lokale verdoving. Vaak wordt de wond gehecht, maar dit is vooral bij kleine afwijkingen niet altijd nodig. De arts stuurt het stukje huid dat is weggesneden naar het laboratorium voor verder onderzoek.

Heb je veel seborroïsche wratten? Dan kan een dermatoloog al deze wratten verwijderen met een CO2-laser (koolstofdioxidelaser). Soms moet de behandeling nog een keer herhaald worden om alle plekken te laten verdwijnen. Meestal verdooft de arts grotere wratten voor de laserbehandeling.

Wanneer je arts een seborroïsche wrat weghaalt, is het meestal nodig om de huid van tevoren te verdoven. Soms gebruiken artsen hiervoor een spray met een koude vloeistof (chloorethylspray) om de plek kortdurend te verdoven. Meestal kiezen artsen voor een lokale verdoving, waarbij ze een verdovend middel (bijvoorbeeld lidocaïne) in de huid rond de seborroïsche wrat inspuiten met een dunne naald. Wanneer je veel plekken hebt die de arts weg gaat halen, kan je een verdovende crème gebruiken. Je brengt deze een uur voor de behandeling aan op de te behandelen plekken en dekt deze af met plasticfolie.

Prognose

Seborroïsche wratten zijn niet gevaarlijk. Ze zijn niet besmettelijk en worden niet kwaadaardig. Wel kunnen ze groter worden, tot wel enkele centimeters in doorsnede, en gaan bloeden, jeuken en irriteren. Ook kunnen ze cosmetische bezwaren geven, bijvoorbeeld wanneer ze in het gezicht zitten. Daarom kiezen mensen er regelmatig voor om verruca seborroica weg te laten halen door hun arts.