Wat is een sporthart?

Een sporthart kan geen kwaad. Toch lijkt het op het eerste gezicht gek: een hart dat soms wel 45 procent groter is dan een normaal hart omdat vooral de linkerwand en –hartkamer een stuk flinker zijn dan hun collega’s aan de rechterzijde.

Het wordt al minder raar als je je realiseert dat het hart feitelijk niets meer of minder is dan een spier. En spieren worden nu eenmaal groter of dikker als ze getraind worden. En dat is precies hoe een sporthart ontstaat: door veel te sporten. Vooral duursporten als hardlopen, wielrennen en zwemmen helpen mee aan de groei.

Slagen

Een normaal hart –een hart dus dat niet regelmatig wordt geconfronteerd met een eigenaar die in de weer is met sportschoenen en –kleding – maakt overdag zo’n 60 tot 80 slagen per minuut. Bij inspanning kan dat oplopen tot 160 à 180 slagen. Tijdens het slapen daalt dit weer naar 30 tot 40 slagen. Bij het beoefenen van een duursport maakt een hart gedurende een lange tijd veel meer dan 100 slagen per minuut en wordt daarmee automatisch groter en sterker.

Rondpompen

Het hart past zich aan aan de omstandigheden: doordat het wordt getraind neemt de capaciteit ervan toe en pompt het meer zuurstofrijk bloed naar de spieren die daarvan op hun beurt weer profiteren en zelf weer sterker en groter worden. Gelukkig heeft Moeder Natuur ervoor gezorgd dat er nooit teveel bloed kan worden rondgepompt en het hart dus niet overwerkt raakt. Sterker nog: het hart van duursporters slaat bij rust minder vaak: meestal minder dan 60 keer per minuut. De maximale hartslag stijgt eenvoudigweg niet door training.

Plotseling stoppen

Maar wat gebeurt er als een duursporter opeens stopt met zijn training? Simpel: net als iedere spier die minder intensief wordt gebruikt, neemt ook de grootte van het sporthart af. Binnen 50 dagen heeft hij weer zijn (vrijwel) normale grootte en krijgt de hartslagfrequentie weer zijn normale waarden. Plotseling stoppen met fanatiek sporten is overigens om andere redenen niet aan te raden, omdat het tot geestelijke en lichamelijke klachten zou kunnen leiden, maar waar het puur het hart betreft, maakt het weinig uit.

Hartaanvallen

Het is bewezen dat een sporthart geen invloed heeft op het veroorzaken van hartaanvallen bij jonge sporters. Met name bij voetballers duiken er de laatste jaren berichten op van spelers die rondom of zelfs tijdens een wedstrijd onwel worden of overlijden. Aan een eventueel sporthart ligt dat niet. Sterker nog: door hun vaak jarenlange training lopen zij slechts een vijf keer zo hoog risico op een plotselinge dood in vergelijking met een rustsituatie. Bij niet-sporters die opeens een zware inspanning leveren is dit 56 keer zo hoog. Een sporthart is dan ook niet de veroorzaker van klachten als hartritmestoornissen. Vaak bleek trouwens dat de oorzaak voor het overlijden van voetballers zat in aangeboren hartafwijkingen.

Training

Dat neemt niet weg dat ook een getrainde duursporter af en toe even op moet letten met zijn sporthart. Uit onderzoek is gebleken dat alle renners die starten aan een gemiddelde editie van de Tour de France een gezond sporthart hebben en dat daar na drie weken koersen geen verandering in optreedt. Het gevaar zit ‘m echter in minder goed getrainde spelers die plotseling deelnemen aan zo’n wedstrijd omdat ze bijvoorbeeld een periode geblesseerd zijn geweest of niet de juiste voorbereiding hebben gehad. Zij lopen de kans dat er hartspierschade optreedt.

Griep

Ook een griepje kan al snel roet in het eten gooien: een griepvirus kan een ontstekingsreactie geven in de hartspier of het hartspierzakje. Vandaar dat sporters helemaal moeten uitzieken en minstens twee dagen koortsvrij moet zijn voordat de sportschoenen weer worden aangetrokken en er langzaam weer mag worden opgebouwd. Maar de grootte van het hart maakt daarbij niet uit.