Longontsteking is erg vervelend maar kan ook gevaarlijk zijn

Wat is longontsteking?

Als je longontsteking hebt, betekent dit dat je kleinere luchtwegen en longblaasjes ontstoken zijn. De adem die door je luchtpijp stroomt, verspreidt zich door je longen via steeds kleinere vertakkingen, zoals de bronchiën en de bronchioli en komt uiteindelijk terecht in je longblaasjes. Door een bacterie of in sommige gevallen een virus, parasiet of schimmel, kunnen deze ontstoken raken.

Vaak begint deze aandoening als een gewone verkoudheid of griep, die zich verspreidt naar de lage luchtwegen. Bij een ontsteking wordt hierin meer slijm aangemaakt, waardoor je het benauwd krijgt en gaat hoesten. Vanwege de ontsteking heb je ook last van onder andere koorts en vermoeidheid.

Longontsteking komt in ons land veel voor: jaarlijks krijgen meer dan 250.000 mensen ermee te maken. Dit zijn meestal kinderen of juist ouderen. Over het algemeen is een longontsteking goed te behandelen, bijvoorbeeld met antibiotica, als de oorzaak een bacterie is. Bij ongeveer 35.000 mensen is een longontsteking zo ernstig dat zij moeten worden opgenomen in het ziekenhuis. Oudere mensen komen soms te overlijden door de gevolgen van een longontsteking.

Oorzaken van longontsteking

Een longontsteking kan verschillende oorzaken hebben. In veel gevallen gaat het om een bacterie, zoals de streptococcus pneumoniae (pneumokok). Maar ook een virus zoals verkoudheid of griep (influenza) kan leiden tot deze aandoening. Zelfs schimmels en parasieten kunnen deze veroorzaken.

Als je afweer verzwakt is, kunnen deze factoren (eventueel gezamenlijk) zorgen dat je lage luchtwegen en longblaasjes ontstoken raken, meestal in een deel van je long. Je lichaam wil de ontsteking graag bestrijden en maakt in reactie hierop extra slijm aan. Dit veroorzaakt benauwdheid en hoesten, wat een belangrijke functie heeft, maar natuurlijk ook heel onprettig is.

Een longontsteking die veroorzaakt wordt door de pneumokok bacterie is over het algemeen niet erg besmettelijk. Een door een virus veroorzaakte ontsteking kan dat wel zijn. Heb je een zwakke weerstand, dan is het dus verstandig om niet te dicht bij iemand met een longontsteking te komen.

Symptomen longontsteking

Een longontsteking begint vaak als een gewone verkoudheid of griep. Merk je dat je klachten na verloop van tijd alleen maar erger worden, dan is er een kans dat je lage luchtwegen ontstoken zijn geraakt. Longontsteking herken je aan deze symptomen:

• benauwdheid
• pijn bij (diep) inademen
• geel/groen slijm en eventueel wat bloed ophoesten
• koorts en/of rillingen
• vermoeidheid en een slap gevoelverminderde eetlust
• spierpijn

Herken je deze symptomen? Maak dan een afspraak bij de huisarts.

Worden de symptomen snel ernstiger en voel je je opeens bijzonder ziek, heb je een heel snelle en oppervlakkige ademhaling, heb je last van rillingen en klappertanden en voel je je verward? Dan is er een kans dat de bacteriën in je bloedbaan terecht zijn gekomen. Dit is een ernstige complicatie van longontsteking. Wacht dus niet en ga meteen naar de eerste hulp van het ziekenhuis.

Hoe wordt de diagnose longontsteking gesteld?

Als je bij de huisarts komt, zal deze je eerst vragen stellen over de aard, duur en ernst van je klachten. Daarna zal deze lichamelijk onderzoek doen en onder andere met een stethoscoop naar je longen luisteren. Soms is het nodig om een röntgenfoto van je longen te laten maken in het ziekenhuis. Dan kunnen artsen heel duidelijk de grootte en locatie van de ontsteking zien. Als de artsen willen weten wat je longontsteking veroorzaakt, zoals een bacterie, een virus, of een combinatie hiervan, zullen ze wat bloed of slijm onderzoeken. Als de oorzaak bekend is, kan de arts bepalen welke behandeling het meest effectief is in jouw situatie.

Risicofactoren/-groepen
Sommige mensen zijn meer vatbaar voor longontsteking dan anderen. De belangrijkste risicogroepen zijn:

• jonge kinderen tussen de 0 en 9 jaar oud
• mensen boven de 55 jaar
• mensen met astma of COPD
• mensen met diabetes mellitus
• mensen die veel roken of alcohol drinken
• mensen met hartfalen
• mensen die bedlegerig zijn
• mensen met een verzwakte afweer

Behandeling van longontsteking

Bijna alle longontstekingen worden behandeld met een antibioticakuur. Deze bestrijdt alleen bacteriën, geen virussen. Omdat het voor artsen vaak moeilijk vast te stellen is of een bacterie of virus de oorzaak van de ontsteking is, krijg je de antibiotica dus voor de zekerheid. Vooral een bacteriële longontsteking kan namelijk ernstige vormen aannemen. Het is heel belangrijk om de hele antibioticakuur af te maken, zelfs als je al geen klachten meer hebt. Slijm ophoesten is goed voor je herstel, maar kan ook pijnlijk zijn. Om deze pijn te verminderen, kun je een pijnstiller zoals paracetamol slikken. Veel drinken, rust nemen en niet roken zijn enkele andere stappen die je kunt zetten om je herstel te bevorderen.

Heb je veel pijn of ademnood? Dan kan de arts besluiten om je in het ziekenhuis te laten opnemen. Ernstige vormen van longontsteking kunnen daar bestreden worden met antibiotica die toegediend wordt via een infuus. Deze wordt zo sneller in je bloed opgenomen. Ook kun je eventueel extra zuurstof toegediend krijgen om je benauwdheid te verlichten.

Prognose

Als je er op tijd bij bent, kan een longontsteking bijna altijd goed behandeld worden. Bij mensen die erg verzwakt zijn, zoals ouderen, kan deze aandoening echter een dodelijke afloop hebben. Als de ontsteking leidt tot bloedvergiftiging, kunnen de gevolgen ook ernstig zijn.

Meestal zorgt de antibioticakuur echter al binnen enkele dagen voor vermindering van de klachten. Merk je na drie dagen nog geen verschil, dan kan het zijn dat de antibiotica niet aanslaan. Neem dan contact op met je huisarts.

Ook als antibiotica effectief zijn, is het mogelijk dat je nog een paar weken blijft hoesten. Een gevoel van vermoeidheid kan tot wel enkele maanden aanhouden. Doe het dus rustig aan en geef je lichaam tijd om volledig te herstellen.