4 alternatieve geneeswijzen

1. Acupunctuur

Wat is het?
Acupunctuur is onderdeel van de Chinese geneeskunde, die ervan uitgaat dat energie (qi) stroomt door bepaalde banen (meridianen) in ons lichaam. Zijn we ziek, dan is de qi geblokkeerd. Door dunne roestvrij­stalen naaldjes in meridianen te plaatsen, kan de energie weer vrij stromen. Dat helpt het lichaam herstellen.

Werkt het?
Bij parkinson, migraine, multiple sclerose (MS), maagzweren, opvliegers en allerlei vormen van pijn worden in onderzoek positieve effecten van acupunctuur gevonden. Vaak in combinatie met een reguliere behandeling. Overzichtsstudies plaatsen als kanttekening dat de onderzochte groepen patiënten vaak klein zijn, dat het onderzoek niet altijd voldoet aan wetenschappelijke maatstaven, of dat nep-acupunctuur net zo goed werkt. Daar staat het Acupuncture Evidence Project tegenover. Deze Australische onderzoeksgroep trok recent de conclusie dat de kwaliteit van onderzoek de laatste tien jaar is verbeterd. Van de 122 onderzoeken die zijn bestudeerd, bleek acupunctuur in slechts vijf gevallen níét effectief.

Kan het kwaad?
Het wordt als veilig beschouwd als het wordt ingezet naast een reguliere behandeling en uitgevoerd met steriele naalden, door een ervaren acupuncturist die is aangesloten bij een beroepsvereniging.
 

2. Homeopathie

Wat is het?
Ziekteverschijnselen worden bestreden met middelen die bij gezonde mensen juist dezelfde verschijnselen oproepen. Het ‘nieskruid’ Sabadilla wordt bijvoorbeeld gegeven bij hooikoorts. Een extreem verdunde oplossing van het middel moet het zelf-herstellend vermogen van het lichaam activeren.
 
Werkt het?
De Europese adviesraad van wetenschapsacademies EASAC pleitte er vorig jaar voor dat homeopathische middelen niet meer mogen worden gebruikt zolang de werking niet is aangetoond. Maar volgens de Artsenvereniging Voor Integrale Geneeskunde (AVIG) is er wel bewijs en baseert de EASAC zich op onbetrouwbare, deels frauduleuze rapporten.

Kan het kwaad?
Volgens de AVIG wijzen alle onderzoeken uit dat homeopathie veilig is en geen bijwerkingen heeft. Patiënten weghouden van reguliere behandelingen (een gevaar waar de EASAC op wijst) beschouwt de AVIG als slechte geneeskunde die niets te maken heeft met homeopathie: ‘Binnen de visie van de integrale geneeskunde staat juist het kiezen van het beste uit beide werelden voorop.’

3. Natuurgeneeswijzen

Wat is het?
De natuurgeneeskunde wil het lichaam helpen zichzelf te herstellen als het ziek is. Herstel komt mede tot stand door een goede therapeut-cliënt­relatie. De behandeling richt zich niet zozeer op de ziekte, maar op het creëren van ideale omstandig­heden voor lichaam en geest. Dit gebeurt met bewegings- en ademhalingstherapie, psychotherapie, fyto­therapie (met kruiden) en voedingstherapie. Principes uit de natuurgeneeskunde: eet zo min mogelijk bewerkt voedsel, suiker en zout, maar juist veel groenten, fruit en volkoren producten.

Werkt het?
Voor de werkzaamheid van veel kruiden bestaat wetenschappelijk bewijs, aldus Fleur Kortekaas, epidemiologe en co-auteur van het handboek Geneeswijzen in Nederland. Er is bijvoorbeeld veel onderzoek gedaan naar sint-janskruid tegen depressie, en valeriaan tegen slapeloosheid. “Waar discussie over is, is hoeveel bewijs noodzakelijk is om een behandeling in te zetten. Bij reguliere medicijnen wordt veel langduriger en uitvoeriger onderzoek gedaan.”

Kan het kwaad?
Wel als je besluit de reguliere behandeling te laten voor wat zij is.

4. Osteopathie

Wat is het?
Een osteopaat wordt vaak ingeschakeld bij een zere rug, vastzittende nek, stijve schouders, hoofdpijn, buikpijn, zwangerschapsklachten en huilende baby’s. De osteopaat probeert de beweeglijkheid van weefsels, gewrichten of organen met zachte handgrepen te herstellen.

Werkt het?
Er zijn verschillende onderzoeken die aantonen dat osteopathie effectief is. Bijvoorbeeld bij lagerugpijn. En bij premature baby’s die sneller naar huis kunnen als ze ook door de osteopaat behandeld worden. Maar in andere onderzoeken werkt osteopathie net zo goed als een nepbehandeling. Meer onderzoek is dus nodig.

Kan het kwaad?
Verschillende huisartsen en kinderartsen waarschuwen voor het te ver buigen of dubbelvouwen van baby’s, waardoor hun ademhaling in gevaar wordt gebracht. Zij raden osteopathie daarom af. De Nederlandse Osteopathie Federatie brengt daar tegen in dat deze techniek niet bij osteopathie hoort, omdat daarin de bewegingsgrenzen juist worden gerespecteerd.

Dit artikel is eerder verschenen in Plus Magazine maart 2018.