Aanpassing van het slaap-waakritme aan veranderde lichtcondities verloopt bij ouderen minder gemakkelijk dan bij jongeren. Dat concludeert chronobioloog Marina C. Giménez in een onderzoek waarop zij 10 juni 2013 aan de Rijksuniversiteit van Groningen promoveert.
Ouderen vertonen vaak een verstoord slaapritme. Overdag dutten ze in, terwijl ze ’s nachts wakker liggen en vaak vroeg wakker worden. Giménez onderzocht de invloed van licht op het slaapritme bij ouderen. Licht speelt een belangrijke rol om de biologische klok op de buitenwereld af te stemmen.
Staar
Giménez onderzocht ouderen die net een staaroperatie hadden ondergaan. Het interne regelsysteem voor 24-uurs ritmiek is extra gevoelig voor licht met een korte golflengte (blauw licht; tussen de 420 en 500 nanometer). Een troebele lens laat minder blauw licht door. Giménez dacht daarom dat het slaap-waakritme zou verbeteren na een staaroperatie, omdat de geopereerden plotseling weer een grote hoeveelheid blauw licht binnenkrijgen.
Verlaat ritme
De staaroperatie bleek inderdaad de melatoninehuishouding en het slaap-waakritme te beïnvloeden. Giménez: "Beide ritmes verschoven naar een later tijdstip. Deze verschuiving was groter bij avondmensen dan bij ochtendtypes. We denken dat met de staaroperatie het oude ritme als het ware weer wordt hersteld."
Jongeren
Giménez deed vervolgens een experiment bij jongeren van 19-28 jaar. Zij droegen twee weken lang oranje contactlenzen die blauw licht tegenhielden. Bij de jongere deelnemers trad het staar-effect niet op.
"Hoewel de lenzen kort na de start van het experiment wel een effect hadden op de melatonineproductie, was dit na twee weken volledig hersteld. Het interne regelsysteem voor 24-uurs ritmiek bij jongeren is dus flexibeler dan bij ouderen. Het past zich snel aan de veranderde omstandigheden en wordt gevoeliger voor blauw licht", zegt Giménez.
Goed dag-nachtritme
Volgens Gordijn pleiten deze resultaten voor een goed dag-nachtritme bij ouderen: "Een consequent lichtritme kan helpen: goed licht overdag om wakker te blijven, maar ook echt donker ’s nachts om goed te slapen."
- Rijksuniversiteit Groningen
