Eetstoornissen in de sport

Eetstoornissen kunnen in elke tak van sport voorkomen. Er zijn echter enkele risicosporten waarbij de kans het grootst is. Zoals bijvoorbeeld sporten met gewichtsklassen zoals judo en roeien. Maar ook duursporten als hardlopen en wielrennen. 

Ook sporten als fitness en bodybuilding waar veel aandacht wordt besteed aan lichaamsbouw en uiterlijk brengen een groot risico met zich mee. Bij deze sporten komen problemen met voeding, gewichtscontrole en lichaamsbeleving vaak voor.

Soorten eetstoornissen

Er zijn verschillende eetstoornissen die sporters kunnen ontwikkelen, de drie meest voorkomende zijn:

1. Anorexia nervosa

Mensen met anorexia nervosa hebben de angst om aan te komen, ondanks dat ze ondergewicht hebben. Kenmerk van deze stoornis is ernstige vermagering vanwege de drang om gewicht te verliezen. Ook zijn ze niet tevreden met hun lichaam, waardoor ze continu streven naar de ‘perfecte’ bouw.

2. Boulimia nervosa

Boulimia nervosa veroorzaakt regelmatige, overdadige eetbuien. Door gevoelens van schaamte of walging nemen mensen met deze stoornis extreme maatregelen om het voedsel ook weer kwijt te raken. Dit gebeurt vaak via zelf opgewekt overgeven of het gebruik van laxeermiddelen. Het zelfbeeld van iemand met deze eetstoornis wordt beïnvloed door zijn gewicht en lichaamsbouw. Vaak tranen mensen met boulimia excessief.

3. Anorexia athletica

Anorexia athletica is een verzamelnaam voor eetstoornissen in de sport. Deze term is ontstaan uit de overeenkomsten die eetstoornispatiënten en sporters delen. Enkele van deze overeenkomsten zijn afwijkend eetgedrag en de obsessieve neiging om steeds meer af te vallen. 

De aandoening staat echter nog niet in het Amerikaanse psychiatrisch handboek, het zogenaamde DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). De ziekte komt wel steeds vaker onder aandacht. Naar verwachting zal deze term in het volgende handboek toegevoegd worden.

Hoe herken je een eetstoornis?

Bij eetstoornissen zijn psychische en lichamelijke signalen te onderscheiden. Vaak komen deze signalen bij alle soorten voor. Enkele kenmerken zijn:

Psychische symptomen:

• Negatief lichaamsbeeld: iemand hecht te veel belang aan het uiterlijk
• Lage zelfwaardering: zelfkritisch zijn met name op het gebied van lichaamsgewicht, uiterlijk en/of sportprestatie
• Specifieke persoonlijkheidskenmerken: competitiviteit, impulsief, gesloten, prestatiegericht

Lichamelijke symptomen:

• Vermoeidheidsklachten
• Dehydratie (uitdroging)
• Het snel koud hebben
• Gewichtsverlies
• Buikklachten

De gevolgen

Eetstoornissen in de sport kunnen jarenlang aanhouden. Dit kan leiden tot krachtsverlies door uitputting en te weinig eten. Soms kan het lichaam zelfs hieronder bezwijken.

De kans op volledig herstel is dan ook niet gegarandeerd en veel patiënten ervaren vaak nog restsymptomen. Het gaat hierbij voornamelijk om het voortdurend bezig zijn met eten en gewicht. In het ergste geval veroorzaakt een eetstoornis in de sport een depressie, soms met zelfmoord als gevolg.

Preventie/hulp

Heb je vermoedens dat iemand die je kent een eetstoornis heeft of ontwikkelt? Overtuig hem of haar naar een sportarts of psycholoog te gaan. Dit kan moeilijk zijn, want door angst en schaamte houden sporters die lijden aan een eetstoornis hun probleem vaak geheim.