Supplementen tegen corona: wat is zinvol – en wat niet?

Drogisten doen goede zaken sinds corona, want veel mensen kopen supplementen om zichzelf beter te beschermen en hun weerstand te ondersteunen. Als er weer eens een artikel verschijnt over een mogelijk gunstig effect van een vitamine of antioxidant, komt er kort daarna veel vraag naar en raken de schappen bij de drogist snel leeg. Vitamine C, vitamine D, resveratrol, zink… welk supplement is een goede keuze?

BOES is het beste supplement

Een virus als corona kun je alleen maar écht bestrijden met een vaccinatie. Maar je kunt wel je immuunsysteem versterken, zodat je minder snel besmet raakt en zodat je minder ziek wordt na een besmetting. Het allerbeste supplement om je weerstand te versterken ligt niet in de schappen van de drogist. Het is BOES: Bewegen, Ontspannen, (gezond) Eten en (voldoende) Slaap. Die vier factoren zijn van essentieel belang voor je algemene gezondheid en je weerstand. Daar kan geen supplement tegenop. Maar goed, stel dat je tóch iets extra’s wilt slikken, wat zijn dan goede keuzes? We nemen de meest populaire supplementen onder de loep.

Vitamine D

Onlangs riepen artsen en experts in het Algemeen Dagblad op om nu dagelijks vitamine D te slikken. Ze baseerden hun advies op een studie, waarbij een positief effect werd gevonden op het verloop van corona. De mensen met corona die extra vitamine D slikten, werden minder ernstig ziek en er waren in deze groep ook minder opnames op de Intensive Care en minder overlijdens. Er zijn eerder wel meer onderzoeken geweest naar het effect van vitamine D op luchtweginfecties. De experts adviseerden om dagelijks 20 tot 30 microgram extra vitamine D te slikken. Bij dit advies worden wel vraagtekens gezet, onder andere door huisartsen die vinden dat het effect bij corona nog niet hard bewezen is. Maar het feit is wel, dat de Gezondheidsraad voor grote groepen mensen in Nederland al voor de coronacrisis extra vitamine D adviseert. Dat geldt bijvoorbeeld voor iedereen met een getinte of donkere huidskleur, iedere vrouw boven de 50, iedere man boven de 70, ieder kind onder de 4 jaar en iedere zwangere vrouw. Vitamine D wordt in onze huid aangemaakt, onder invloed van zonlicht. Dus ook als je weinig buitenkomt (minder dan een kwartier per dag), of als je meestal bedekt buitenkomt (met een hoofddoek bijvoorbeeld) is suppletie nodig, omdat de huid dan minder vitamine D kan aanmaken. De Gezondheidsraad adviseert voor deze groepen 10 microgram per dag, behalve voor iedereen boven de 70. Dan is het advies 20 microgram per dag.

Is het zinvol om extra vitamine D te slikken? Ja dus, als je tot de bovengenoemde groepen behoort. Het is ook best slim om te doen als je door corona maar weinig buitenkomt. Is het veilig om te slikken? Ja, je kunt met een gerust hart extra vitamine D slikken. De dosering zoals de Gezondheidsraad adviseert, maar ook de hogere dosering van 20-30 microgram die de experts adviseren. De maximum bovengrens per dag is 100 microgram.

Vitamine C

Dit vitamine is het meest bekend als vitamine dat het immuunsysteem ondersteunt. De dagelijks aanbevolen hoeveelheid is bescheiden: slechts 80 milligram per dag. Met een dagelijkse portie groente van 250 gram, 2 stuks fruit en een paar aardappelen haal je deze aanbeveling met gemak. Toch zijn er mensen in Nederland die een krappe inname hebben, zo blijkt uit onderzoek. Sommige mensen slikken nu wel 1000 milligram per dag, of meer.

Is dat zinvol? Voor wie de aanbeveling al haalt, zal het effect van extra vitamine C waarschijnlijk marginaal zijn. Het is beter om goed te letten op voldoende groenten en fruit, want daarmee krijg je niet alleen vitamine C maar nog veel meer andere gunstige voedingsstoffen binnen. Is het gevaarlijk om extra vitamine C te slikken? Nee, het kan niet zoveel kwaad. Alleen bij innames van boven de 2000 microgram heb je wel kans op bijvoorbeeld darmklachten zoals diarree, aldus het Voedingscentrum.

Resveratrol

Deze bioactieve stof vloog ook ineens de winkels uit, na een televisie-uitzending van Jinek waarin een arts meldde dat het een geschikt supplement was tegen corona. Net zoals bij vitamine D kwam er direct daarna een reactie van weer andere experts. Die waarschuwden dat het onderzoek naar dit supplement nog maar mondjesmaat was, en bovendien vrijwel uitsluitend bij dieren. Is het zinvol om extra resveratrol te slikken tegen corona? Het bewijs ervoor is erg dun. Je kunt misschien beter zorgen dat je wat meer binnenkrijgt via de voeding, en dat kan bijvoorbeeld door wat vaker druiven, bessen en pinda’s op het menu te zetten. Al zijn de doseringen in supplementen veel hoger.

Kan het gevaarlijk zijn om extra resveratrol te slikken? Ook dit is niet of nauwelijks onderzocht. Sommige mensen denken ‘baat het niet, dan schaadt het niet’, maar dat is wel te gemakkelijk gedacht. Soms zijn er wel zeker risico’s bij hoge doseringen van supplementen, maar voor resveratrol weten we dat dus niet.

Zink

Dit mineraal ondersteunt de weerstand. Donald Trump kreeg het in zijn cocktail aan medicijnen toen hij besmet raakte met COVID-19. Daarom is dit supplement ook populair bij ‘coronaslikkers’. Zink komt van nature voor in de voeding, bijvoorbeeld in vlees, schaal- en schelpdieren, kaas, noten en graanproducten. Zink heeft veel functies in het lichaam, en is onder andere betrokken bij de aanmaak van lichaamseiwitten. Interessant is ook dat zink is betrokken bij het smaak- en reukvermogen. Een tekort aan zink kan leiden tot stoornissen in de smaak en reuk, en dat is nou ook net een bekend symptoom bij corona. Er zijn in Nederland geen gevallen van een zinktekort bekend, zegt het Voedingscentrum.

Is het zinvol om extra zink te slikken tegen corona? Daarvoor is niet of nauwelijks wetenschappelijk bewijs. Er zijn artsen en onderzoekers die – in tegenspraak met het Voedingscentrum - stellen dat de gemiddelde Nederlander een krappe inname heeft aan zink. Je kunt eens (laten) berekenen hoe dat zit met je eigen voeding, bijvoorbeeld met een app als de Eetmeter van het Voedingscentrum. Kun je er te veel van binnenkrijgen? Ja, dat kan. De maximale dosering per dag is voor volwassenen gesteld op 25 milligram per dag, dat is ongeveer 2 tot 3 keer de aanbevolen hoeveelheid per dag.  

Selenium

Ook het mineraal selenium zat in de cocktail die Trump kreeg. Het beschermt lichaamscellen tegen beschadiging, omdat het als antioxidant werkt. Het komt in heel kleine hoeveelheden verspreid in de voeding voor. Volgens sommige deskundigen is de inname in Nederland vrij krap.

Is het zinvol om extra selenium te slikken bij corona? Daarvoor is geen bewijs. Kun je er te veel van binnenkrijgen? Ja, dat kan. De maximale dosering is 300 microgram per dag voor volwassenen. Normaal gesproken krijg je dat niet zo snel binnen. Er is één product dat opvallend veel selenium bevat: paranoten (ruim 1900 microgram per 100 gram). Het is een natuurlijke manier om selenium binnen te krijgen. Als je dagelijks paranoten eet, neem er dan niet meer dan een paar per dag.

Vitamine K

Vitamine K kwam in het nieuws toen onderzoekers in april stelden dat een vitamine K-tekort veel voorkwam bij mensen die ernstig ziek werden door corona. Vitamine K is van belang bij het goed regelen van de bloedstolling. Maar het is ook van belang bij de aanmaak van eiwitten die belangrijk zijn voor gezonde bloedvaten en gezonde longen, aldus de onderzoekers. Er zijn twee soorten vitamine K. Vitamine K1 komt met name voor in groene groenten. Vitamine K2 komt met name voor in lever, kaas en eigeel. Onze darmbacteriën kunnen vitamine K2 aanmaken.

Is het zinvol om extra vitamine K te slikken? De onderzoekers stellen dat het nog te vroeg is om vitamine K voor te schrijven bij corona, of als preventiemaatregel. Er loopt nu een vervolgonderzoek. Het heeft natuurlijk wel zin om voldoende (groene) groenten te eten, en ook eieren, kaas en leverproducten op het menu te zetten. Kun je er te veel van binnenkrijgen? Voor mensen die bepaalde bloedverdunners en antistollingsmiddelen slikken, wordt het afgeraden om meer dan 100 microgram vitamine K (125% van de ADH) te slikken. Overleg dat dus eerst met de arts!

Slikken bij corona: wat is wijsheid?

Zorg allereerst dat je basisvoeding goed is – en vul aan als je tot risicogroepen behoort, bijvoorbeeld vanwege je leeftijd. Bij het volgen van een streng dieet, als je eenzijdig eet of als je veganistisch eet, zijn ook aanvullingen nodig. Zorg verder voor voldoende ontspanning, bewegen en slaap. Mocht je dan nog wat extra’s willen slikken, check dan goed de dosis op het etiket. Tel de doseringen op als je verschillende supplementen slikt, om te voorkomen dat je te veel binnenkrijgt. Geloof verder niet het nieuws over wondermiddelen tegen corona. De Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit stelt duidelijk: ‘Voedingsupplementen helpen niet tegen corona’. Goede onafhankelijke informatie over vitamines en mineralen vind je op de website van het Voedingscentrum.