Tyramine: oorzaak van het kaassyndroom

Tyramine is een stof die van nature in bepaalde voedingsmiddelen voorkomt. Het ontstaat onder invloed van bacteriën. Zij vormen het uit eiwitten. In eiwitrijke producten die je lang bewaart of laat rijpen, neemt het tyraminegehalte dus toe. Daardoor bevat oude kaas bijvoorbeeld veel meer tyramine dan jonge kaas. Ook andere bewerkingen, zoals fermentatie, gisting en roken zorgen voor een toename van het tyraminegehalte.

Tyramine speelt een rol in de regulering van de bloeddruk. Een teveel aan tyramine in je bloed kan een hoge bloeddruk veroorzaken, met klachten als hoofdpijn tot gevolg. Normaal krijg je daar geen last van, omdat bepaalde enzymen tyramine afbreken. Deze enzymen hebben de verzamelnaam monoamino-oxidase, afgekort MAO.

MAO-remmers

Bepaalde medicijnen remmen de werking van monoamino-oxidase af. Deze klassieke oftewel niet-selectieve MAO-remmers worden voorgeschreven tegen depressies en angststoornissen als andere antidepressiva niet werken. Gebruik je deze medicatie, dan breekt je lichaam de tyramine uit voedsel onvoldoende af.

Eet je producten waarin tyramine zit in combinatie met deze medicijnen, dan wordt de concentratie tyramine in je bloed te hoog. Hierdoor kan je bloeddruk in korte tijd enorm stijgen, wat gepaard kan gaan met stekende hoofdpijn en in het ernstigste geval een hersenbloeding. Dit wordt wel de ‘kaasreactie’ genoemd. Bij niet-selectieve MAO-remmers moet je daarom een strikt tyraminebeperkt dieet volgen. De behandelend arts en een diëtist kunnen je daarbij helpen. Tegenwoordig zijn er ook selectieve MAO-remmers waarbij je minder hoeft uit te kijken met tyramine, je moet dan alleen oppassen met grote hoeveelheden oude kaas.

Kaassyndroom

Niet alleen patiënten die MAO-remmers slikken, ondervinden problemen na het binnenkrijgen van tyramine. Sommige mensen krijgen stekende hoofdpijn of een migraineaanval na het eten van producten die veel tyramine bevatten. Zij lijden aan het zogenaamde ‘kaassyndroom’. Lastig, maar niet gevaarlijk zoals de kaasreactie bij MAO-remmer-gebruikers. 

Heb je het idee dat oude kaas of rode wijn bij jou hoofdpijn uitlokt, dan is het handig om een hoofdpijndagboek bij te houden. Noteer een paar weken elke dag je klachten: hoeveel hoofdpijn heb je op een schaal van 1 tot 10, hoe lang houdt het aan, ben je misselijk en moet je overgeven, aan welke kant van je hoofd heb je pijn, is het een kloppende pijn? Zijn er factoren die een migraineaanval  triggeren, zoals voeding of stress?  Zo krijg je meer inzicht in het ontstaan van je hoofdpijn. Je kunt ook proberen of het helpt als je minder producten eet die rijk zijn aan tyramine.

Waar zit tyramine in?

Tyramine zit onder andere in gerijpte kaassoorten, zuurkool, gist- en sojaproducten, vleeswaren en rode wijn. Bacteriën maken tyramine van eiwitten. In verse producten met veel eiwit zit dus nog niet veel tyramine, maar als je ze langer bewaart, neemt het tyraminegehalte toe.

Moet je op je tyramine-inname letten, dan is het dus extra belangrijk om verse producten te kopen. Bewaar ze kort en bij maximaal 5 graden Celsius. Gebruik melkproducten binnen drie dagen na opening en voor de THT-datum. Bereid vlees, vis en kip zo snel mogelijk na aankoop. Vleeswaren mag je maximaal vier dagen in de koelkast bewaren, verpakte kaas maximaal twee weken. Wil je een kliekje bewaren, koel het dan zo snel mogelijk, zet het in de koelkast en eet het binnen 24 uur op.