Waarom mag je vaak niets eten voor je bloed laat prikken?

Als je gezondheidsproblemen hebt, wordt er vaak bloedonderzoek gedaan. Wanneer je een afspraak hebt om bloed te laten prikken, krijg je soms het verzoek om nuchter te komen. Waarom is dat eigenlijk?

Wat bedoelt de arts met 'nuchter'?

Allereerst: nuchter zijn slaat in dit geval niet op het drinken van alcohol - al is het ook niet de bedoeling dat je dat drinkt voor bloedafname - maar op niet eten en drinken. Nuchter zijn houdt in:

• Tenminste 10 uur van te voren niet meer eten en alleen nog maar water drinken.
• Niet meer roken op de ochtend van bloedafname.
• Geen kauwgom op de ochtend van het bloed prikken.
• 24 uur vóór de bloedafname mag je geen alcohol drinken.
• Je mag wel je medicijnen blijven innemen, tenzij je arts anders heeft aangegeven.

Lees ook: Wat bedoelt je arts nu eigenlijk?

Waarom is die nuchterheid belangrijk?

Dat je nuchter moet zijn is omdat vet- of suikerrijke voeding een impact heeft op je bloedwaarden. Zo zal je bloedsuikerspiegel stijgen als je gegeten hebt. Ook de hoeveelheid triglyceriden in je bloed kan hard schommelen door voedsel. Artsen houden bepaalde drempelwaardes aan voor bijvoorbeeld het vetgehalte in je bloed en je bloedsuiker. Als je gegeten of gedronken hebt, kan de arts je bloedwaarden niet juist analyseren. Door 8 uur of langer niets te eten, weet je zeker dat je bloedsuikerspiegel op dat moment stabiel is. Voor kinderen onder 7 jaar is 6 uur voldoende.

Mag je ook geen thee of koffie?

Voor nuchter bloedprikken geldt meestal dat je vanaf een bepaalde tijd voor het onderzoek alleen water mag drinken. Dus geen koffie of thee. Een van de redenen is dat koffie de bloeddruk kan verhogen. Sommige artsen zijn minder streng en vinden koffie en thee voor een onderzoek geen probleem, zolang er maar geen suiker, zoetje of melk in zit. Wil je vooraf graag koffie of thee drinken? Overleg dit met je dokter. Je mag dan overigens alleen zwarte of groene thee drinken, want in vruchtenthee zit suiker.

Waarom wordt er vaak 's ochtends bloed geprikt?

Als je nuchter bloed moet prikken, dan plannen ze je vaak 's ochtends in voor bloedafname. Dat is niet alleen omdat je dan niet de hele dag op een lege maag moet doorkomen, maar ook vanwege het circadiaanse ritme van bepaalde hormonen in je bloed. Het circadiaans ritme - ook wel 24-uurs ritme genoemd - is je interne klok die ongeveer 24 uur duurt en je slaapritme, lichaamstemperatuur hormoonafgifte en metabolisme reguleert. Hormonen zoals cortisol, testosteron en het groeihormoon pieken bijvoorbeeld in de ochtend en zijn in de namiddag lager.

Is het altijd nodig om nuchter te zijn voor bloedonderzoek?

Of het al dan niet nodig is om nuchter te zijn bij bloedafname is afhankelijk van het type onderzoek dat gedaan wordt. Bij onderzoek om te kijken of je diabetes type 2 hebt, is het bijvoorbeeld echt belangrijk dat je van te voren niets eet of drinkt. Als er bloed wordt afgenomen voor een cholesterolonderzoek en de arts heeft niet gezegd dat je nuchter moet zijn, dan mag je wel eten en drinken. Het is dan wel belangrijk dat je op de ochtend van de bloedafname en op de avond ervoor geen vette maaltijd gebruikt. Eet bijvoorbeeld geen mayonaise of brood met pindakaas.

Onderzoek naar geneesmiddelen

Als je bloed onderzocht moet worden op de spiegel van geneesmiddelen, is het belangrijk dat je samen met je arts het tijdstip van de inname van het geneesmiddel en het tijdstip van de bloedafname op elkaar afstemt. Als het gaat om een geneesmiddel dat je meerdere malen per dag moet innemen, dan is het van belang dat je bloed laat afnemen kort voordat je het geneesmiddel weer moet innemen. Dat geldt ook voor antibiotica en veel medicijnen die worden gebruikt bij psychiatrische aandoeningen. Bij lithium en andere geneesmiddelen die je maar één keer per dag moet innemen, moet de bloedafname juist ongeveer 12 uur ná inname van het geneesmiddel gebeuren. Overleg dus altijd met je arts hoe het zit met de geneesmiddelen die jij gebruikt.

Moet je om dezelfde reden nuchter zijn bij een operatie?

De reden dat je nuchter moet zijn als je onder narcose gaat, heeft niets te maken met je bloedwaarden. Als er eten of drank in je maag zit, kan dat via je slokdarm terug naar boven komen. Omdat je onder verdoving bent, bestaat de kans dat je overgeeft in je luchtweg. Daarom krijg je het advies om minstens acht uur nuchter te zijn voor een operatie.