Bloedarmoede

We spreken van bloedarmoede (anemie) wanneer er te weinig rode bloedcellen in het bloed zitten of wanneer de rode bloedcellen niet voldoende werken. In rode bloedcellen zit hemoglobine (hb), deze stof is nodig om zuurstof van de longen naar andere delen van het lichaam te vervoeren.  Als het hemoglobinegehalte (hb) te laag is, spreken we van bloedarmoede.

Wanneer je bloedarmoede hebt, wordt er minder zuurstof vervoerd. Hierdoor kunnen verschillende klachten ontstaan zoals vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn, hartkloppingen, zweten, slap voelen en oorsuizen.

Bloedverlies

Er zijn verschillende oorzaken voor het ontstaan van bloedarmoede. IJzergebrek is de meest voorkomende oorzaak, maar zeker niet de enige.

Bloedarmoede kan bijvoorbeeld ook het gevolg zijn van acuut bloedverlies  door een ongeluk, operatie of bevalling of chronisch bloedverlies door een hevige menstruatie of een ontsteking of tumor in het maag-darmkanaal en de urinewegen.

Onvoldoende aanmaak

Naast een verhoogd verlies van rode bloedcellen kan het ook zijn dat er onvoldoende bloedcellen worden aangemaakt. Meestal wordt dit veroorzaakt door dat tekort aan ijzer, maar ook een tekort aan vitamine B12 of foliumzuur kan de boosdoener zijn.

Gebrekkige voeding is in Nederland zelden de oorzaak van bloedarmoede. Wanneer je gezond en afwisselend eet, krijg je voldoende bouwstoffen binnen om de rode bloedcellen aan te maken. Zwangere vrouwen en kinderen in de groei kunnen wel een toegenomen behoefte hebben.

Er zijn ook aandoeningen die de aanmaak van rode bloedcellen tegenwerken. Zo bestaan er aandoeningen die gezond beenmerg verdringen, waardoor de aanmaak van bloedcellen in het gedrang komt (leukemie) en worden er soms te weinig rode bloedcellen in het beenmerg gevormd (aplastische anemie).

Verhoogde afbraak

Een derde oorzaak voor bloedarmoede is een verhoogde afbraak van rode bloedcellen. Dit noemt men ook wel hemolytische anemie. Hierbij worden de bloedcellen voor dat hun normale levensduur (120 dagen) is verstreken al vernietigd. Deze afbraak gaat sneller dan dat het beenmerg de rode bloedcellen kan vervangen.

Van de hemolytische anemie bestaan erfelijke en niet-erfelijke vormen. Voorbeelden van erfelijke vormen zijn sikkelcelziekte en thalassemie. De niet erfelijke vorm ontstaat bijvoorbeeld door een gebrek aan bepaalde eiwitten of door een reactie van het afweersysteem. Malaria, teken of slangengif kunnen ook deze vorm van bloedarmoede veroorzaken.

Behandeling

De behandeling van bloedarmoede hangt af van de aard, de oorzaak en de ernst van de aandoening. Het belangrijkste doel hiervan is om het hemoglobinegehalte weer op peil te brengen, zodat het bloed meer zuurstof kan vervoeren. Dit kan met aangepaste voeding, voedingssupplementen of geneesmiddelen. Bloedverlies tijdens de menstruatie kan bijvoorbeeld verminderen door gebruik van een anticonceptiepil.

Als de bloedarmoede gevolg is van een ziekte, zal ook die ziekte behandeld moeten worden. In sommige gevallen kan de ziekte niet genezen worden en is het doel van de behandeling dus het verlichten van de klachten en het voorkomen van complicaties.

Bij een zeer ernstige bloedarmoede of ernstig acuut bloedverlies worden soms extra rode bloedcellen toegediend doormiddel van bloedtransfusie.

Herstel

Ook het herstel hangt van de oorzaak en de ernst van de bloedarmoede af. De meest voorkomende vormen van bloedarmoede, zoals bij een ijzer- of vitaminetekort, zijn echter goed te behandelen en het herstel zal in veel gevallen niet langer dan een half jaar duren. Meestal is het effect na enkele weken al merkbaar.