Uitbraak darmbacterie Klebsiella ST23-variant: dit moet je weten

Het is niet voor het eerst dat de darmbacterie Klebsiella pneumoniae ST23 opduikt. In 2021 werd de ST23-variant in tenminste vier Europese landen gedetecteerd. Uit een nieuwe risico-analyse blijkt dat de darmbacterie nu in zeker tien Europese landen te detecteren is. Het aantal gemelde besmettingen steeg in die periode van 12 naar 143. Dat lijkt een laag aantal, maar is volgens de ECDC toch zorgelijk omdat gezonde mensen er ook heel ziek van kunnen worden.

Klebsiella pneumoniae zijn staafvormige bacteriën die in de mond, darmen en op de huid voorkomen. Deze 'klassieke' Klebsiella is voor de meeste mensen ongevaarlijk. Klebsiella veroorzaken bij de mens vooral urineweg- en luchtweginfecties. Gezonde mensen worden over het algemeen niet ziek en raken de bacterie op den duur vanzelf weer kwijt. Kwetsbare mensen met bijvoorbeeld longziekten kunnen een longontsteking oplopen. Na operaties kan een besmetting met Klebsiella tot een wondinfectie leiden.

Hoe raak je besmet met Klebsiella ST23?

De bacterie wordt vooral verspreid via direct contact met geïnfecteerde mensen of door aanraking van besmette oppervlakten. Ook in ziekenhuizen en andere plekken waar zieke mensen worden behandeld, kan de bacterie zich verspreiden. Daarom moeten ziekenhuizen en andere zorginstellingen goede hygiënemaatregelen nemen. Denk daarbij aan het regelmatig schoonmaken en desinfecteren van oppervlakten, het dragen van beschermende kleding zoals handschoenen en schorten, en het vermijden van direct contact tussen zieke patiënten en gezonde mensen. En handen wassen uiteraard.

Hoe kun je besmetting met ST23 voorkomen?

• Handen goed wassen met water en zeep, vooral na een bezoek aan een openbare plaats of medische instelling
• Bedek mond en neus als je moet hoesten of niezen, gebruik nooit de handen, maar een tissue
• Hoest anders in je elleboog
• Blijf thuis als je ziek bent

Wat zijn de symptomen van een besmetting met Klebsiella ST23?

Mensen die besmet raken, kunnen ontstekingen aan hun longen, aan wonden of in het bloed krijgen. Ook kunnen ze last krijgen van koorts, zwellingen en rillingen.

Waarom luidt het ECDC de noodklok?

Een zeer zorgwekkend aspect is dat deze variant steeds resistenter wordt tegen antibiotica, inclusief antibiotica die normaal gesproken worden gebruikt voor de behandeling van de meest ernstige infecties, zo meldt het ECDC. Verdere verspreiding van deze bacterie zal ongetwijfeld leiden tot een toename van ziekte- en sterfgevallen onder kwetsbare groepen mensen.

Gevallen van bloedbaaninfecties met Klebsiella pneumoniae die resistent zijn tegen standaardbehandeling zijn tussen 2019 en 2022 met bijna 50 procent gestegen, volgens de laatste rapporten van het ECDC. In 2020 werd het aantal sterfgevallen als gevolg van resistente Klebsiella pneumoniae, wat dus niet specifiek over de nieuwe variant ST23 gaat, in de Europese Unie geschat op 4.076, op een totaal van 38.668 gevallen. Dit betekent dat ruim tien procent van de patiënten met de resistente Klebsiella pneumoniae overlijdt.

Als een bacterie resistent is, wordt het moeilijk om mensen te behandelen. Het aantal sterfgevallen kan dan toenemen, met name als de bacterie rondgaat onder mensen die al een zwakkere gezondheid hebben, aldus de ECDC.

In het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam was er in de jaren 2010-2011 een uitbraak van een andere variant van deze bacterie - Klebsiella Oxa-48 - waarbij naar alle waarschijnlijkheid drie patiënten zijn overleden als gevolg van een infectie.

Het overmatig gebruik van antibiotica heeft ervoor gezorgd dat bacteriën zoals Klebsiella ST23 resistent zijn geworden. Dokters moeten daarom voorzichtig zijn met het voorschrijven van antibiotica en alleen gebruiken als het echt nodig is.