9 vragen over hitte en je gezondheid

Hoe hoger de buitentemperatuur en hoe langer de hitteperiode, hoe meer mensen er last van hebben. Dat wordt versterkt door hoge temperaturen ’s nachts, waardoor mensen niet uitrusten. Lang aanhoudende hitte kan leiden tot vermoeidheid, concentratieproblemen, duizeligheid en hoofdpijn. Warmte kan ook huidproblemen geven zoals jeuk en uitslag. Door uitdroging kan kramp, misselijkheid, uitputting, flauwte en bewusteloosheid optreden.

1. Wanneer is warm te warm?

Wanneer de buitentemperatuur langdurig boven de 25 graden Celsius is, beginnen mensen last te krijgen van de hitte. Dat wordt erger wanneer er sprake is van een hoge luchtvochtigheid, veel zonnestraling, weinig wind. Ook het dragen van isolerende kleding en fysieke inspanning kunnen de klachten verergeren.

2. Wat zijn de risico’s voor ouderen?

Bij senioren (vanaf 75 jaar) wordt het dorstgevoel minder, het transpiratiesysteem functioneert minder goed, maar ook nieren, hart en longen werken minder. Daar komt bij dat veel ouderen te maken hebben met ziektes zoals hart- en longaandoeningen, ouderdomsdiabetes en dementie. Hierdoor hebben ze vaak conditionele en functionele beperkingen. Daarnaast zijn ze relatief vaker afhankelijk van anderen voor hun dagelijkse verzorging, waaronder eten en drinken. Ook eventuele medicijnen kunnen een nadelige invloed hebben op bijvoorbeeld de nierfunctie, het dorstgevoel en de regulatie van de lichaamstemperatuur.

3. Wat zijn de risico’s voor chronisch zieken?

Ook chronisch zieken hebben het moeilijker tijdens een periode van aanhoudende hitte. Het gaat dan vooral om mensen met hart- en vaatziekten, luchtwegaandoeningen en diabetes. De medicatie daarvoor kan nadelige invloed hebben op bijvoorbeeld de nierfunctie, dorstgevoel, alertheid en regulatie van de lichaamstemperatuur.

4. Waarom is overgewicht een probleem?

Een hogere Body Mass Index (BMI) leidt bij warm weer eerder tot problemen. Omdat het lichaamsoppervlak per kilo lichaamsgewicht kleiner is, is de mogelijkheid tot warmteverlies via de huid kleiner. Tegelijkertijd is de warmteproductie verhoogd omdat het meer moeite kost om het eigen lichaam te dragen en verplaatsen.

5. Waarom is hitte gevaarlijk voor jonge kinderen?

Vooral met zuigelingen is het oppassen geblazen in extreme hitte. Zuigelingen zijn nog niet in staat de temperatuur te reguleren en bovendien volledig afhankelijk van anderen. Er wordt op verschillende manieren de fout in gegaan. Denk aan oververhitting door te warm aankleden of onvoldoende schaduw, en ongevallen door open ramen. Bij oudere kinderen zijn er geen aanwijzingen voor een verhoogd gezondheidsrisico bij warme weersomstandigheden.

6. Waarom zijn mensen in een sociaal isolement een risicogroep?

Sociaal isolement en de daarmee vaak gepaard gaande psychische problemen en alcohol- en/of drugsverslaving kunnen leiden tot te weinig aandacht voor hitte of dorst. Daarnaast hebben dak- en thuislozen een groter risico om te weinig vocht binnen te krijgen door door een geringere beschikbaarheid van schoon drinkwater.

7. Hoe zit het met hitte en geneesmiddelengebruik?

Sommige medicijnen hebben bijwerkingen die bij hitte tot gezondheidsproblemen kunnen leiden.

• Hartproblemen, hoge bloeddruk. Medicijnen tegen hartproblemen kunnen bij hitte de water- en zouthuishouding in het lichaam verstoren. Dat betekent kans op uitdroging, te weinig zweten en onwel worden. Een voorbeeld van deze middelen zijn plasmiddelen (diuretica). Plastabletten helpen normaal gesproken het vocht in het lichaam af te voeren door het uit te plassen. Bij hitte raakt de water- en zouthuishouding van het lichaam verstoord.
• Stoelgang. Bij problemen met de stoelgang is het altijd belangrijk om voldoende te drinken. Bij diarree verlies je veel vocht en bij verstopping en het gebruik van laxeermiddelen is er kans op vochttekort.
• Hersenaandoeningen, psychische aandoeningen. Medicijnen tegen de ziekte van Parkinson en middelen tegen een psychose kunnen het zweten en daarmee de warmteregulatie van het lichaam verminderen.

De hitte kan ook effecten hebben op de effectiviteit van een geneesmiddel. Het risico van onderdosering ontstaat door verval van de actieve stof in het geneesmiddel bij bewaren bij een hoge temperatuur. Maar het gebrek aan vocht in het lichaam kan juist weer overdosering tot gevolg hebben. Overleg met je apotheker over je medicijngebruik tijdens een hittegolf.

8. Hoe moet je medicijnen bewaren tijdens een hittegolf?

Lees altijd de bijsluiter voor het bewaaradvies. Staat er niets over beschreven, dan kun je het middel het beste bewaren in een droge kast waar het niet warmer wordt dan 25 graden Celsius. De badkamer is geen goede plek voor medicijnen: het is daar te vochtig.

Zorg dat de medicijnen zo kort mogelijk in de warmte zijn. Dus, als je meerdere inkopen moet doen, ga dan het laatst naar de apotheek en daarna direct naar huis. Laat medicijnen niet in een warme auto liggen. Als je onderweg bent, bewaar medicijnen dan niet in je broekzak, maar in een tas. Een koeltas kan nodig zijn voor medicijnen die in de koelkast bewaard moeten worden.

9. Wat kunnen de gezondheidseffecten van hitte zijn?

• Huidaandoeningen zoals jeuk en blaasjesuitslag. Dit komt omdat bij een langdurige natte huid de afvoergangen van de zweetklieren verstopt raken.
• Hittekramp (kramp in de spieren) ontstaat als het lichaam door zweten (ook als gevolg van inspanning) te veel zout verliest.
• Hitte-uitputting door uitdroging. Dit gebeurt als er te veel vocht verloren gaat door zweten of andere oorzaken en niet voldoende aangevuld wordt. Te veel vochtverlies leidt tot een snelle hartslag, verminderde weerstand en slechtere concentratie.
• Flauwvallen (hittesyncope) ontstaat wanneer er onvoldoende doorbloeding is naar de hersenen; flauwvallen is het gevolg. Het lichaam gebruikt immers te veel bloed om in de huid zweten mogelijk te maken. Dit gaat meestal gepaard met hoofdpijn, misselijkheid en diarree.
• Hitteberoerte (zonnesteek) is het meest ernstig. Dit gebeurt als de inwendige temperatuur van het lichaam te hoog wordt. Bijbehorende verschijnselen zijn: rode en droge huid, krampen, stuiptrekkingen en verlies van bewustzijn. Hitteberoerte kan zelfs leiden tot sterfte. Vermoed je een zonnesteek, bel dan onmiddellijk een arts.