10 meestgestelde vragen over de zon

1. Welke soorten straling bestaan er?

Zonnestraling op aarde bestaat voor ongeveer 45 tot 55 procent uit infrarood, 40 tot 50 procent uit zichtbaar licht en circa 5 procent uit ultraviolette straling. Er zijn drie soorten uv-straling: ultraviolet A (uv-A), ultraviolet B (uv-B) en ultraviolet C (uv-C). Van uv-A dringt 20 tot 30 procent door tot in de lederhuid. Slechts 20 procent van de uv-B-stralen bereikt de diepere delen van de opperhuid en 10 procent dringt door tot in de lederhuid. Uv-C wordt volledig door de ozonlaag geabsorbeerd en bereikt ons niet. 

2. Kan uv-straling door glas heen?

Uv-B-straling wordt gefilterd door glas, uv-A niet. Er komt van uv-A-straling zo'n 50 procent door glas heen. Door uv-A verbrand je niet direct, maar je huid kan wel verouderen. Je krijgt dus geen waarschuwing. Zonder dat je het merkt, kun je er zelfs een klein beetje bruin van worden. Daarom is het verstandig je te beschermen met een dagcrème met SPF of een anti-zonnebrandproduct op momenten dat je veel achter glas aan direct zonlicht wordt blootgesteld. 

3. Hoe kun je je huid goed voorbereiden op de zon?

• Scrub je huid regelmatig; de bloedcirculatie komt zo goed op gang en dode huidcellen worden verwijderd. Scrub de huid niet op de dag van het zonnen zelf, omdat je dan sneller kunt verbranden. 
• Breng een anti-zonnebrandproduct altijd circa 30 minuten voordat je de zon ingaat aan en smeer iedere twee uur bij. 
• Zorg dat je huid langzaam went aan de zon. 
• Drink veel water tijdens het zonnen om uitdroging van je huid en de rest van je lichaam te voorkomen. 
• Smeer je huid na iedere douchebeurt of na het zonnen in met een hydraterende of voedende bodylotion of aftersun. 

4. Wat moet ik doen als mijn huid is verbrand?

Zorg dat je voorlopig uit de zon blijft, zodat de huid kan herstellen. Je herkent een verbrande huid door de zon aan roodheid, warmte, zwelling en pijn. Meestal is er alleen sprake van roodheid. Bij ernstiger huidschade kunnen ook zwelling en blaren optreden. 

5. Mag ik met pigmentvlekken in de zon?

Pigment wordt ook melanine genoemd en geeft kleur aan je haren, de iris van je ogen en je huid. De aanmaak van pigment wordt gestimuleerd door zonlicht, je huid wordt bruin en (deels) beschermd tegen uv-stralen. Te veel blootstelling aan uv-straling verhoogt het risico op huidkanker. Daarnaast veroudert je huid sneller, kunnen pigmentcellen verstoord raken en te veel pigment aanmaken en het niet correct over de huid verdelen. Deze ophopingen van pigment worden pigmentvlekken genoemd. 

6. Wat moet ik doen bij een zonnesteek?

Bij een milde zonnesteek - meestal alleen misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn - kan het genoeg zijn om verkoeling te zoeken in de schaduw en voldoende te drinken. Bij jonge kinderen en ouderen is het verstandig om een arts te raadplegen. Blijf na het afnemen van de symptomen ook uit de zon! Bij een ernstige zonnesteek doe je in principe hetzelfde en daarnaast raadpleeg je meteen een arts. 

7. Kan ik zonnen als ik zwanger ben?

Als je de gangbare zonnetips in acht neemt, mag je gerust zonnen als je zwanger bent. Er zijn wel een aantal aandachtspunten:

• Bij zwangere vrouwen is de hormoonhuishouding veranderd, wat vaak leidt tot versterking van de huidpigmentatie. Bij sommige vrouwen kunnen zich onregelmatige pigmentvlekken in het gezicht voordoen: een zwangerschapsmasker (melasma). Soms blijven die pigmentvlekken nog heel lang aanwezig. Bij de meeste vrouwen verdwijnt het zwangerschapsmasker volledig binnen één jaar na de bevalling. 
• Soms kunnen zwangere vrouwen warmte en zon minder goed verdragen. Luister naar je eigen lichaam en ga op tijd uit de zon. 
• Als je buik al wat dikker is, stel deze dan niet te lang aan de zon bloot. Een dikke buik verbrandt sneller. Leg er een handdoek over of trek een T-shirt aan. 
• De invloed van uv-straling op de foetus zijn heel gering. Vanaf de zevende maand kan de foetus zien. Het is niet bekend hoe de foetus hierop reageert, maar je kan te fel licht op je buik vermijden door er tijdens het zonnen bijvoorbeeld een handdoek overheen te leggen of een T-shirt aan te trekken. 

8. Is smeren slecht voor de aanmaak van vitamine D?

Vitamine D wordt ook wel de 'zonvitamine' genoemd. Anti-zonnebrandproducten met beschermingsfactor SPF 15 zorgen ervoor dat de aanmaak van vitamine D in de huid bijna volledig geremd wordt. Lange tijd werd daarom gedacht dat door veel smeren een tekort aan vitamine D zou kunnen ontstaan. Uit onderzoek blijkt echter dat dit niet terecht is. Een persoon (ook een kind) met blanke huidskleur maakt al binnen vijftien minuten per dag een maximale hoeveelheid vitamine D aan, bij blootstelling van hoofd en handen. Even buiten spelen, lopen of fietsen is al genoeg. Langer in de zon is voor je dagelijkse vitamine D-aanmaak niet nodig.

Bij mensen met een donkere huidskleur is de aanmaak van vitamine D in de huid door zon veel lager. Zij zijn voor voldoende vitamine D meer aangewezen op voeding en supplementen. Vermoed je dat je een tekort aan vitamine D hebt? Ga dan voor een gericht advies naar de huisarts. 

9. Hoe voorkom ik huidveroudering?

Huidveroudering is een natuurlijk proces en kan niet volledig worden gestopt. Het verouderingsproces kan wel worden vertraagd door voorzichtig te zijn met zonnen. Blijf zoveel mogelijk uit de zon en gebruik huidverzorging met een beschermende factor (SPF) of een anti-zonnebrandproduct. Zorg voor gezonde voeding, vermijd stress, wees zuinig met alcohol en rook niet. 

10. Hoe zit het met de natuurlijke bescherming van de huid?

Onze huid produceert onder invloed van uv-straling pigment (melanine) dat ervoor zorgt dat onze huid verdikt is en we bruinen. Dit is een beschermingsreactie van onze huid tegen de uv-stralen. Het biedt alleen slechts een beperkte bescherming tegen de gevaren van de zon. 

Hoe lang iemand zonder bescherming in de zon kan zitten is niet voor iedereen hetzelfde. De 'zelfbeschermingstijd' is afhankelijk van jouw huidtype, de mate waarin je huid gewend is aan de zon en van de zonkracht. De zonkracht geeft aan hoeveel uv-straling het aardoppervlak bereikt. Hoe sterker de zonkracht, hoe groter de kans op verbranding. 

Lees ook: 10 meestgestelde vragen over anti-zonnebrandproducten.