Wat is voetschimmel?

Wat is voetschimmel?

Voetschimmel (medische term: tinea pedis) is een huidinfectie aan de voeten die vooral tussen de tenen en aan de zijkanten van de voeten zichtbaar is. Je herkent het aan kloofjes tussen je tenen, of witgrijze huidschilfers op die plek, maar eventueel ook aan de zijkanten van je voeten. Hier zie je soms ook een ronde, rode verkleuring. De aangedane plekken kunnen behoorlijk jeuken en je kunt ook last hebben van stekende pijn.

Voetschimmel wordt ook wel zwemmerseczeem genoemd, omdat het makkelijker ontstaat in een warme, vochtige omgeving. In het Engels staat de aandoening bekend als 'athlete's foot'. Ook in kleedkamers, sauna's en fitnessruimtes kun je het makkelijk oplopen. Omdat deze schimmel besmettelijk is, loop je eigenlijk risico in alle ruimtes waar veel mensen op blote voeten rondlopen. Maar ook door knellende, slecht ventilerende schoenen of sokken te dragen, vergroot je het risico op zwemmerseczeem.

Voetschimmel komt veel voor: zo'n 10 procent van de bevolking heeft er last van; onder de volwassen mannen gaat het zelfs om 20 procent. Als je eenmaal zwemmerseczeem hebt gehad, is het ook niet makkelijk om er volledig vanaf te komen. De schimmel laat namelijk sporen achter in je sokken en schoenen. Zelfs door deze te wassen, verwijder je ze niet. Daardoor kun je steeds weer besmet raken. Op zich is voetschimmel niet ernstig, maar wel vervelend en hardnekkig. Bovendien kan de huid zo beschadigd raken dat je ook makkelijker een bacteriële infectie oploopt, met nog meer pijn en klachten als gevolg.

Oorzaken van voetschimmel

Voetschimmel wordt veroorzaakt door een bepaald type schimmel dat zich voet met de hoornlaag van je huid. Deze heeft bepaalde omstandigheden nodig om voor een infectie te zorgen; met name een warme, vochtige omgeving. Als je voeten dus met zulke plekken in aanraking komen en je ze niet goed afdroogt, kun je schimmel oplopen. Op blote voeten lopen in openbare ruimtes is de belangrijkste factor in het oplopen van voetschimmel.

Symptomen voetschimmel

Voetschimmel is meestal gemakkelijk te herkennen aan de volgende symptomen:

• kloofjes tussen de tenen
• wit/grijze schilfers tussen de tenen en aan de zijkant van de voet
• ronde, rode uitslag aan de zijkant van de voet
• stekende pijn
• (hevige) jeuk
• een onaangename geur

Soms kan de schimmel ook overslaan naar je teennagels, die dan geel en brokkelig worden. Daarnaast kun je soms ook rode blaasjes tussen je vingers krijgen. Wordt de infectie steeds erger en krijg je last van zwelling, roodheid, meer pijn en pusvorming? Dan is er een kans dat je ook een bacteriële infectie hebt opgelopen. Zeker dan is het belangrijk om contact op te nemen met de huisarts.

Hoe wordt de diagnose voetschimmel gesteld?

Voetschimmel is voor een huisarts meestal makkelijk te herkennen met het blote oog, maar eventueel kunnen wat schilfers onder de microscoop gelegd worden om met zekerheid vast te stellen dat het om een schimmel gaat.

Risicofactoren/-groepen

Voetschimmel komt bij mannen vaker voor dan bij vrouwen. Zo'n 20 procent heeft er regelmatig last van. Verder zijn er mensen bij wie de kleine teen te veel naar binnen is gegroeid, zodat deze voortdurend tegen de vierde teen wordt aangedrukt en moeilijk af te drogen of droog te houden is bij zweten. Zij behoren ook tot de risicogroepen voor zwemmerseczeem.

Er zijn diverse risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van voetschimmel vergroten, zoals:

• op blote voeten lopen in publieke ruimtes, met name degene die vochtig en warm zijn, zoals zwembaden, sauna's, fitnessruimtes en kleedkamers
• je voeten niet goed afdrogen, met name het gebied tussen je tenen
• knellende en/of slecht ventilerende sokken en/of schoenen dragen
• je schoenen en sokken niet goed behandelen met een antischimmelmiddel na besmetting, zodat je jezelf weer opnieuw besmet, ook al behandel je de schimmel zelf wel goed.

Behandeling van voetschimmel

Voetschimmel is op zich goed te behandelen, maar dit kost tijd en moet consequent gedaan worden. De meeste mensen behandelen zwemmerseczeem zelf met uitwendige middelen, zoals een zalf of crème met bepaalde schimmeldodende ingrediënten, zoals Daktarin, Nizoral of Loprox. Deze zijn vrij verkrijgbaar bij de drogist of apotheek. Je moet de crème vier tot zes weken lang blijven smeren, ook al heb je geen klachten meer. Lees en volg goed de bijsluiter. Er zijn ook speciale schimmeldodende poeders verkrijgbaar om in je sokken en schoenen te strooien. Zo kun je ook de sporen van de schimmels doden en voorkom je terugkeer van je klachten.

Heb je last van hardnekkige voetschimmel? Dan kun je gebruikmaken van de middelen Letoconazol of griseofulvine. Deze zijn beide op recept verkrijgbaar bij de apotheek. Bij een bacteriële infectie kun je antibiotica in crèmevorm voorgeschreven krijgen. Bij hardnekkige voetschimmel wordt soms ook gekozen voor het slikken van antischimmelmiddelen. Deze zijn echter vrij zwaar en niet geschikt voor iedereen. Vooral zwangere vrouwen, vrouwen die zwanger willen worden of vrouwen die borstvoeding geven, kunnen ze beter niet slikken. Deze kunnen bovendien veel bijwerkingen hebben en de werking van andere middelen zoals de anticonceptiepil verminderen of de werking van bepaalde medicijnen, zoals antidepressiva, bepaalde hartmedicatie en bloedverdunners juist versterken.

Verder kun je het volgende doen om de terugkeer van voetschimmel te voorkomen:

• droog je voeten goed af na baden of douchen. Gebruik eventueel een föhn voor de gebieden tussen je tenen.
• pas op dat je de sporen niet verspreidt naar gezonde tenen door het gebruiken van dezelfde handdoek die je net voor de geïnfecteerde tenen hebt gebruikt.
• gebruik het liefst geen zeep om je voeten te wassen of spoel in ieder geval alle zeepresten goed weg.
• draag wollen, katoenen of bamboesokken, die goed ventileren en niet knellen.
• draag schoenen die voldoende ruimte bieden aan je tenen, of liever nog open schoenen, zoals sandalen of slippers.
• draag slippers als je in openbare ruimtes in een land met een warm en vochtig klimaat gaat rondlopen.

Prognose

Over het algemeen is voetschimmel niet ernstig en goed te behandelen. Wel kunnen er complicaties optreden, zoals een bacteriële infectie. Dan heb je uitgebreidere behandeling nodig. In openbare ruimtes in een land met een warm en vochtig klimaat zijn er meestal veel sporen aanwezig, dus is de kans op besmetting groot. Als je een eenmaal opgelopen voetschimmel niet goed behandeld, komt deze makkelijk terug, vanwege achtergebleven sporen. Dit kun je echter proberen te voorkomen.