Wratten: alle soorten op een rij

Wratten zijn goedaardige gezwelletjes van de huid. Meestal worden ze veroorzaakt door een virus: in veel gevallen een variant van het humaan papillomavirus (HPV). Door het virus ontstaat een infectie van de huid, waardoor huidcellen sneller gaan delen en een dikkere hoornlaag vormen.

Het Latijnse woord voor wrat is verruca. Daarbij worden wratten vaak ingedeeld naar de plaats waar ze zich bevinden (voornamelijk handen en voeten) of naar de vorm (mozaïek, doorn, vlak, draadvormig).

Gewone wrat

De gewone wrat (verruca vulgaris) zie je vooral op handen en voeten, maar komt ook voor op de knieën en ellebogen. Meestal heb je meerdere wratten tegelijkertijd. Ze hebben dezelfde kleur als je huid, zijn vaak rond, voelen hard en ruw aan en hebben een hobbelig oppervlak. De grootte varieert van minder dan een millimeter tot meer dan een centimeter.

Vooral kinderen hebben vaak last van gewone wratten. Besmetting gebeurt vaak via direct contact, maar ook via een handdoek of deurkruk. Het virus verspreidt zich door het hele lichaam, waardoor je ook op andere plekken wratten kunt krijgen. Krabben en nagelbijten vergroten de kans op besmetting.

Ouderdomswrat

Kleine, vettige plekjes op de huid die eerst geel zijn en later verkleuren tot bruin of zwart? Dat zijn meestal ouderdomswratten, ook wel verruca seborrhica of verruca senilis genoemd.  Ze komen voor bij mensen ouder dan 50 jaar. Je ziet ze vooral op het gezicht, borst, buik of rug. Ouderdomswratten zijn niet besmettelijk.

Voetwrat

De verruca plantaris vind je vooral op de voetzool. Er zijn twee soorten voetwratten: de doornwrat groeit in de diepte en is pijnlijk en de mozaïekwrat die zich juist oppervlakkig uitbreidt. Voetwratten zijn vaak hardnekkig. Besmetting vindt veelal plaats in sportzalen, zwembaden en gemeenschappelijke douches, maar ook via direct huidcontact.

Net als gewone wratten zijn de voetwratten vaak huidkleurig. Ze hebben ook vaak dezelfde grootte. Een voetwrat wordt nog wel eens verward met een likdoorn of eksteroog.

Platte wrat

Platte wratten (verruca plana) zijn, het woord zegt het al, vaak glad en vlak. Meestal zijn ze huidkleurig - soms lichtbruin - en enkele millimeters groot. Je vindt de platte wrat meestal op het gezicht, de armen of de benen.

Steelwrat

In het gezicht of de hals zie je soms uitstulpsels op een klein steeltje: steelwratjes (verruca filiformis). Ook deze zijn meestal huidkleurig en worden vaak niet groter dan enkele millimeters.

Waterwrat

Waterwratjes worden niet veroorzaakt door het humaan papillomavirus, maar het molluscum contagiosum virus, een pokvirus. Deze wratjes zijn zeer besmettelijk en komen vooral bij jonge kinderen voor.

Waterwratjes zijn witte ronde bultjes, met in het midden een putje. Als je op een wratje drukt komt er een witte substantie uit. Vaak hebben kinderen veel wratjes over het hele lichaam verspreid. Opvallend is dat waterwratjes vaak juist minder op handen en voeten voorkomen.

Genitale wrat

Wratten op de geslachtsdelen en rond de anus zijn een seksueel overdraagbare aandoening. Ze zijn vaak rozerood tot bruin gekleurd en hebben een bloemkoolachtig oppervlak. Meestal zijn genitale wratten - ook wel condylomata acuminata - kleiner dan een centimeter en zitten ze op een steeltje.

De genitale wrat wordt veroorzaakt door HPV, maar wel door een andere variant dan de gewone wratten. Soms kunnen ze klachten geven van pijn, jeuk of branderigheid bij het plassen of tijdens de gemeenschap.

Wat kun je doen aan wratten?

Wratten zijn over het algemeen onschuldig, maar kunnen wel eens gepaard gaan met irritatie en eczeem. Voetwratten geven soms pijn of last bij het lopen. De meeste wratten verdwijnen vanzelf binnen twee jaar. Soms blijven ze langer zitten.

Als je de wratten erg hinderlijk of lelijk vindt, dat kun je de wrat behandelen of laten behandelen door de huisarts of dermatoloog.