Wat is hielspoor?

Wat is hielspoor?

Hielspoor (fasciitis plantaris) is een ontsteking van de voetzoolpees (fascia plantaris) op de plaats waar deze aan het bot van de hiel (calcaneus) vastzit. Deze peesplaat verbindt het hielbot met de voorvoet. Door de langdurige irritatie en ontsteking ontstaan er verkalkingen in de aanhechting van de voetzoolpees op het hielbeen.

Hielspoor is geen infectie met bijvoorbeeld een bacterie of virus, maar ontstaat meestal door overbelasting. Het is de meest voorkomende oorzaak van pijn aan de hiel en komt vooral voor bij mensen die ouder zijn dan veertig jaar.

Oorzaken

Hielspoor ontstaat door overbelasting van de voetzoolpees. De peesaanhechting staat dan onder spanning, waardoor irritatie en ontstekingen ontstaan.

Overbelasting van de voetzoolpees ontstaat vaak bij sporters die de voeten veel belasten, zoals bij hardlopen of springen op een harde ondergrond. Ook een afwijkende stand van de voeten of een verkeerd looppatroon verhogen het risico op hielspoor.

Symptomen

Kenmerkend voor hielspoorklachten is pijn aan de onderkant van de hiel. Meestal ontstaan de symptomen geleidelijk door chronische overbelasting. Een enkele keer is er sprake van een acute blessure, bijvoorbeeld wanneer je hard met je voet terechtkomt op een ondergrond die niet meeveert.

De pijn ontstaat vaak na het lopen of hardlopen en trekt in eerste instantie weer weg in rust. Wanneer de klachten langer duren kan de pijn continu aanwezig zijn. Vooral ’s ochtends vroeg of na lang zitten kan de pijn heviger zijn. Meestal wordt de pijn weer minder als je weer in beweging bent.

Is de pijn na twee tot vier weken niet minder geworden? Neem dan contact op met je huisarts.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Je huisarts of fysiotherapeut vraagt naar je klachten: hoe ze ontstaan zijn, waar de pijn precies zit en wanneer je er last van hebt. Hij of zij onderzoekt je voeten en je looppatroon. Vaak is de hiel pijnlijk als je drukt op de plek van de peesaanhechting. Ook door het buigen van je tenen en op je tenen lopen kan de pijn erger worden.

Een enkele keer adviseert je huisarts om een röntgenfoto van je voet te laten maken. Bij hielspoor is er soms een botuitsteeksel te zien aan de onderkant van het hielbot. Ook kan de arts met een röntgenfoto andere oorzaken voor de pijn aantonen of uitsluiten.

Risicofactoren

De belangrijkste oorzaak van hielspoorklachten is overbelasting van de voetzoolpees. Je gebruikt deze pees tijdens het lopen, waarbij de aanhechting de schok opvangt die ontstaat tijdens het neerkomen van je voet op de grond. Wanneer de schok te groot is, kan de peesaanhechting overbelast worden. Dit gebeurt vooral wanneer je voet neerkomt op een harde ondergrond met onvoldoende demping. Veel hardlopen of springen verhoogt daarom het risico op hielspoor. De kans op pijnklachten wordt ook groter door het dragen van verkeerde en/of versleten schoenen die de schok van het neerkomen niet goed opvangen.

De onderstaande factoren vergroten de belasting van de aanhechting van de voetpees en verhogen daarmee het risico op hielspoor:

• regelmatig langdurig staan
• afwijkingen van de voet, bijvoorbeeld platvoeten
• verkeerd looppatroon
• overgewicht

Normaal gesproken kan je voet de schok van het neerkomen goed opvangen. Wanneer je te weinig rust neemt tussen belastende activiteiten kan de peesaanhechting onvoldoende herstellen. Het herstellend vermogen van de voet neemt af met de leeftijd. Hielspoorklachten komen daarom vooral voor bij mensen boven de veertig jaar.

Behandeling

Heb je hielspoorklachten? Neem de pijn serieus en loop er niet te lang mee door. De behandeling van hielspoorklachten bestaat uit een combinatie van verschillende methoden:

• verminderen van de belasting van de voetzoolpees
• rekken en versterken van de voet- en kuitspieren
• pijnstilling indien nodig

Het is belangrijk om allereerst de belasting van de voet te verminderen. Blijf wel bewegen, maar stop als je pijn krijgt. Train minder zwaar en bouw de training rustig op, op basis van de pijn. Zorg voor goede schoenen die de schokken dempen en sport bij voorkeur op een zachtere ondergrond. Je kunt oefeningen doen om de spieren van de voeten en kuiten te rekken en te versterken. Een fysiotherapeut kan je helpen met deze oefeningen. Schakel eventueel tijdelijk over naar sporten die de voet niet belasten, zoals fietsen of zwemmen, om je conditie op peil te houden terwijl de ontstekingen genezen. Heb je overgewicht? Probeer dan af te vallen, zodat je voeten minder zwaar belast worden.

Sommige mensen hebben baat bij kortdurende koeling van de pijnlijke plek. Eventueel kun je pijnstillers gebruiken om de pijn te verminderen. Heb je veel pijn? Gebruik dan paracetamol. Helpt dit onvoldoende? Probeer dan een NSAID (non-steroidal anti-inflammatory drug, oftewel een ontstekingsremmende pijnstiller zonder steroïden). Voorbeelden hiervan zijn ibuprofen, naproxen en diclofenac. Als ook deze medicijnen onvoldoende helpen kan je arts injecties met een pijnstiller en ontstekingsremmer (corticosteroïd) geven. Deze injecties verminderen de pijn tijdelijk maar versnellen het herstel niet.

Soms kunnen zooltjes helpen om de schok op te vangen en druk op de pijnlijke plek te verminderen. Zooltjes versnellen het herstel van hielspoor echter niet. Wel kunnen ze helpen om standsafwijkingen van de voet of een verkeerd looppatroon te corrigeren. Van andere methodes, zoals tapen, lasertherapie of geluidsgolftherapie (echo of shockwave) is niet bewezen dat ze hielspoor genezen.

In uitzonderlijke gevallen kan je arts een operatie aanraden, waarbij een orthopedisch chirurg de peesaanhechting losmaakt van het hielbot. De kans op complicaties, waaronder het ontwikkelen van een platvoet, is echter groot, waardoor artsen erg terughoudend zijn met deze operatie.

Prognose

Hielspoorklachten kunnen lang aanhouden. De pijn gaat meestal vanzelf over binnen één tot vier maanden. Binnen een jaar is meer dan tachtig procent van de mensen van hun klachten af. Het is belangrijk dat je de oorzaak van de overbelasting oplost, zodat je voet kan genezen en de klachten niet weer terugkomen.