7 vragen over voetknok

1. Wat is een voetknok?
Voetknok is een bult op de voorvoet bij de grote teen. De botjes van de grote teen en voorvoet horen recht achter elkaar te liggen, maar bij een voetknok staan ze in een hoek naar buiten. Dit noemen we een hallux valgus. De hoek kan zo groot worden dat de grote teen over of onder de tweede teen schuift.

Soms zit er op de bult ook nog een rode zwelling: dat is een ontstoken slijmbeurs (bursitis). De knok kan bij ieder stap pijn doen.

2. Waardoor ontstaat een voetknok?
Het gewricht tussen de grote teen en voorvoet draagt bij iedere stap vrijwel het volle lichaamsgewicht. Bij sommige mensen draait het voorvoetbotje te ver naar binnen. Tijdens het lopen wordt het lichaamsgewicht niet meer recht over de teen verdeeld en zal op den duur de knok ontstaan.

Dit uitsteeksel wringt tegen de schoen en daardoor kan zich extra botweefsel vormen en de slijmbeurs ontsteken. Door diezelfde draaiing van het botje kan er ook iets anders fout gaan. De grote teen kan dan niet meer ver genoeg draaien ten opzichte van de voorvoet. Dit heet een stijve grote teen (hallux rigidus) en gaat vaak samen met een bult bovenop de voet.

3. Wie krijgt een voetknok?
Je wordt niet met een hallux valgus of rigidus geboren, maar wel met de aanleg om er een te krijgen, bijvoorbeeld doordat je een platte voet of een beweeglijke holle voet hebt. Vaak zit de aanleg in de familie. Het dragen van nauwe schoenen of hoge hakken versnelt het ontstaan van een voetknok, maar is er niet de schuld van. Voetknok komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en de meeste mensen hebben het aan beide voeten.

4. Op welke leeftijd geeft de voetknok last?
De voetknok ontstaat in zeldzame gevallen in de puberteit en geeft dan ook al last, maar meestal wordt het uitsteeksel pas op latere leeftijd – tussen de veertig en vijftig jaar – zo groot dat het tijdens het lopen pijn doet. Naar schatting heeft een kwart van de bevolking een hallux valgus.

5. Wat kun je er zelf tegen doen?
Schoenen dragen die in de voorvoet ruimer zijn. En niet op hakken lopen die hoger dan vier centimeter zijn. Maar ga geen slappe schoenen dragen. Weliswaar doet de bult dan minder pijn doordat hij niet tegen de schoen wrijft, maar de voet krijgt minder steun en kantelt in versneld tempo door.

6. Wat kan de dokter doen?
Bij een voetknok kan de huisarts medicijnen tegen de ontsteking geven. Als de voet nog in een gewone schoen past, kan de huisarts je naar een podotherapeut verwijzen. De podotherapeut kan de druk op een slijmbeursontsteking verminderen met een hulpstukje (orthese) of door de voet weer normaler te laten bewegen met een corrigerende zool.

Wanneer de voet niet meer in een normale schoen past, dan kan de huisarts je naar een orthopedische schoenmaker verwijzen. Die maakt een aangepaste schoen met daarin een corrigerende zool.

7. Kan de voetknok weer kleiner worden?
Een voetknok wordt nooit vanzelf kleiner, hooguit groter. Het lijkt erop dat de voet door een corrigerende zool vaak niet meer groter wordt. Wie de knok echt weg wil hebben, moet een operatie ondergaan. Dan worden het botje in de voorvoet en de grote teen rechtgezet en wordt extra gevormd bot weggehaald.

Na zo’n operatie heeft de voet enkele weken nodig om te herstellen Hoeveel mensen pijnvrij worden met een corrigerende zool of na een operatie is nog niet goed onderzocht.