De blaas de baas
Incontinentie is een lastig probleem en bovendien nog een taboe ook. Mensen die de controle over hun blaas of endeldarm hebben verloren, zijn aangewezen op incontinentiemiddelen, medicijnen, fysiotherapie, een stoma of een andere operatieve ingreep. Soms kan een elektronisch hulpmiddel uitkomst bieden, in de vorm van neurostimulatie.
Incontinentie komt veel voor en kan het dagelijks leven geheel in zijn greep houden. Ondanks allerlei hulpmiddelen en therapieën kunnen mensen met incontinentieproblemen erg onzeker worden en zelfs in een sociaal isolement raken. Schaamte speelt een grote rol, waardoor patiënten hun problemen niet altijd melden bij hun huisarts of specialist.
Volgens uroloog Stefan de Wachter van het Maastricht Universitair Medisch Centrum blijft ongeveer 70 procent van de mensen met incontinentieproblemen zich behelpen met inlegverbanden en luiers, zonder bij een arts te informeren naar betere oplossingen.
Eén op de twintig volwassenen
Er zijn meerdere vormen van incontinentie. Urine-incontinentie komt het meest voor. Volgens de Gezondheidsraad heeft één op de twintig volwassenen er last van. Het probleem doet zich vooral voor bij vrouwen.
Faecale incontentie, waarbij er geen controle is over de ontlasting, komt voor bij ongeveer 100.000 Nederlanders. Incontinentie kan ontstaan door problemen met de blaas, door aandoeningen aan de bekkenbodemspieren, na een bevalling, door een ongeluk, of andere redenen waardoor het samenspel van zenuwen en spieren niet meer goed verloopt.
Het herstel van de overdracht van prikkels via de zenuwen heeft in de urologie veel aandacht gekregen. In de afgelopen jaren zijn in de neuro-urologie flinke vorderingen gemaakt. In Nederland hebben vooral het Maastricht Universitair Medisch Centrum en het Rotterdamse Erasmus Medisch Centrum zich toegelegd op neurostimulatie. In navolging daarvan bieden steeds meer ziekenhuizen dit specialisme aan. De Nederlandse Patiëntenvereniging voor Neurostimulatie (PVVN) geeft informatie over mogelijkheden en behandelmethoden en verzorgt contact tussen lotgenoten.
Sacrale neurostimulatie
‘Sacrale neurostimulatie’ wordt het meest toegepast. Het is een behandeling die volgens urologen al ruim 15 jaar succesvol is en inmiddels door de meeste zorgverzekeringen wordt vergoed. Toch zijn de mogelijkheden van neurostimulatie volgens uroloog dr. Blok van het Erasmus MC nog lang niet bij alle artsen en specialisten in Nederland doorgedrongen.
Bij sacrale neurostimulatie wordt een soort pacemaker onder de huid van het bovenste gedeelte van de bil geïmplanteerd. Het apparaatje geeft via twee elektroden kleine pulsen af aan de sacrale zenuwen, vlak bij het heiligbeen. De pulsen herstellen de balans van de signalen in de bekkenbodem. Sacrale neurostimulatie kan behalve bij blaasproblemen ook worden ingezet bij obstipatie en ontlastingverlies. Er bestaat ook een vorm van neurostimulatie waarbij het pulsapparaatje niet geïmplanteerd wordt.
Proefperiode
Niet iedereen met incontinentieproblemen komt in aanmerking voor neurostimulatie. Het hangt af van de specifieke klachten. Als neurostimulatie een oplossing lijkt, wordt eerst tijdens een proefperiode met een buiten het lichaam gedragen neurostimulator bekeken of het goed werkt. Bij zeven van de tien mensen blijkt het aan te slaan.
'Ik leef weer, ik straal en durf open over mijn problemen uit het verleden te vertellen', zegt een patiënte bij wie een neurostimulator werd geïmplanteerd. 'De kwaliteit van mijn leven en dat van mijn gezin is door deze behandeling in ieder geval een stuk verbeterd.'
