Incontinentiemateriaal: zelf kopen of laten vergoeden door je verzekering?

Eén op de drie vrouwen van 35 jaar en ouder heeft last van urineverlies. Bij mannen is dat één op de vier boven de 40 jaar. Dat maakt het urineverlies een doodnormaal probleem. Toch gaan veel mensen er niet mee naar een arts. Ze schamen zich of denken dat urineverlies er gewoon bij hoort. En dat is niet handig, want afhankelijk van de oorzaak, is urineverlies vaak te verminderen of zelfs helemaal te verhelpen. Maar dan moet je arts wél weten dat je er last van hebt. Dat niet alleen: ook als je je incontinentiemateriaal vergoed wil krijgen door je zorgverzekering, is de stap naar je huisarts nodig. Voor vergoeding van incontinentieproducten is namelijk een medische indicatie nodig en je huisarts bepaalt of jij hiervoor aan de voorwaarden voldoet. Naast huisartsen of behandelend artsen, mogen ook praktijkondersteuners huisarts (POH) en continentieverpleegkundigen met een speciale opleiding incontinentiemateriaal voorschrijven, afhankelijk van de voorwaarden van jouw zorgverzekering.

Met je incontinentieklachten naar de huisarts

Om in aanmerking te komen voor vergoeding van je zorgverzekeraar heb je dus een verwijzing nodig van een deskundige. Als hij of zij vaststelt dat jouw incontinentie een niet-natuurlijke oorzaak heeft, langer duurt dan twee maanden (of twee weken in geval van ontlastingsincontinentie) en je dagelijks leven ernstig wordt verstoord door de klachten, heb je recht op een vergoeding van de zorgverzekeraar.

Houd een plasdagboek bij

Het helpt de arts, POH of continentieverpleegkundige enorm als hij of zij inzicht heeft in jouw vochtinname, plaspatroon en klachten. Houd daarom minimaal drie dagen tot een week een plasdagboek bij vóór je naar de huisarts gaat. In zo'n plasdagboek (mictielijst) schrijf je op welke tijden je plast en drinkt en hoeveel je plast en hoeveel je drinkt. Ook geef je aan hoeveel urine je verliest. Je kunt zo'n mictielijst online downloaden, op de site van het Radboudumc bijvoorbeeld.

Het uitgangspunt van zo'n gesprek met de huisarts, POH of continentieverpleegkundige is altijd om te kijken welke hulpmiddelen je nodig hebt om normaal te kunnen functioneren. In hoeverre beperkt de incontinentie je in het dagelijks leven? Hebben werk of hobby's invloed op je urineverlies? Heb je lichamelijke beperkingen? Hoe is je sociale leven? Kunnen incontinentiemiddelen je leven beter maken en welk soort en hoeveel heb je dan nodig? Het is belangrijk dat je eerlijk en open bent over je incontinentie. Veel mensen hebben de neiging te bescheiden te zijn over de hoeveelheid urineverlies, maar als de zorgverlener niet precies weet hoe erg het is, krijg je misschien minder incontinentieproducten voorgeschreven dan je eigenlijk nodig hebt. Als er na dit gesprek een productadvies op tafel ligt, kun je een proefpakket voor incontinentiemateriaal aanvragen. De meeste aanbieders bieden die gratis of tegen een kleine vergoeding aan. Op die manier kun je zelf uitproberen of het incontinentiemateriaal in de praktijk bij je past.

Het bestellen van incontinentiemateriaal

Bent je tevreden over je proefpakket? Dan kun je dit voortaan zelf bestellen voor dagelijks gebruik. Je kunt het incontinentiemateriaal daarna meestal rechtstreeks afhalen bij een apotheek of medisch speciaalzaak bij jou in de buurt. Op de website van je zorgverzekeraar kun je zien met welke medische speciaalzaken of apotheken deze een contract heeft voor het verstrekken van incontinentiemateriaal.

Wat wordt er vergoed?

Behalve incontinentiemateriaal krijg je mogelijk ook andere hulpmiddelen vergoed, zoals urine-opvangzakken, eventuele hulpstukken of een katheter. Ook hiervoor geldt dat je een voorschrift van je zorgverlener nodig hebt. Informeer dus altijd bij je zorgverzekeraar waar je recht op hebt. Incontinentiemateriaal voor kortdurende incontinentie of nachtelijk bedplassen komt in de meeste gevallen niet in aanmerking voor een vergoeding vanuit de basisverzekering.

Kost het me mijn eigen risico?

De basisverzekering vergoedt de kosten van incontinentiemateriaal boven het eigen risico. Voor de basisverzekering geldt een verplicht eigen risico van minimaal €385,-. Dit kan vrijwillig met €500,- worden verhoogd tot een maximaal eigen risico van €885,-. Pas wanneer het eigen risico is afbetaald, worden de kosten van het incontinentiemateriaal volledig vanuit de basisverzekering vergoed.

Om incontinentieproducten te vergoeden werken de meeste zorgverzekeraars met categorieën. Er zijn 7 categorieën waarbij iemand in categorie 0 heel licht urineverlies heeft en iemand in categorie 7 hele zware incontinentie heeft. Bij elke categorie hoort een dagvergoeding; het bedrag dat de zorgverzekeraar aan je medische speciaalzaak of apotheek uitbetaalt.

Andere behandelingen

Bekkenbodemfysiotherapie, blaastraining en andere ondersteuning worden in sommige gevallen gedeeltelijk of volledig vergoed uit de basisverzekering. Er geldt echter wel een maximum van negen behandelingen, voor de overige behandelingen is een aanvullende verzekering noodzakelijk. Voor medicijnen en operaties bij urine-incontinentie of ontlastingsincontinentie geldt in de meeste gevallen een eigen bijdrage.

Zelf kopen of laten vergoeden?

In sommige gevallen kan het gemakkelijk en voordeliger zijn om incontinentiemateriaal zelf te kopen in de supermarkt, drogisterij of online. Het aanbod is groot en je kunt je aankopen discreet doen. Bovendien blijft je eigen risico gehandhaafd en kan je zelf bepalen welk merk en hoeveel daarvan je dagelijks wil gebruiken. Daarnaast is er dan geen afspraak met de huisarts nodig.

De nadelen van zelf incontinentiemateriaal kopen

Er zitten natuurlijk ook nadelen aan het zelf aanschaffen van incontinentieproducten. Zoals gezegd kunnen de kosten behoorlijk oplopen als je deze producten dagelijks gebruikt. Een ander nadeel is dat je geen professionele hulp krijgt bij de keuze, waardoor je misschien de verkeerde producten koopt. Zo wordt er bijvoorbeeld vaak maandverband of gewone inlegkruisjes gekocht, maar deze producten zijn niet bedoeld voor het opvangen voor urine en werken daardoor minder goed. Ook krijg je geen professionele medische begeleiding; er wordt dus niets gedaan aan de oorzaak, tenzij je zelf actie onderneemt. Je blijft ongewild urine verliezen, terwijl dat mogelijk verholpen of verminderd zou kunnen worden.

De nadelen van incontinentieproducten vergoed krijgen

Je zorgverzekeraar heeft, afhankelijk van het type verzekering, een grote stem in de keuze van welke zorgleverancier je de producten geleverd krijgt en welk merk dat is, zij werken met gecontracteerde zorgleveranciers. Het kan zijn dat je eigen apotheek geen leveringsovereenkomst heeft met jouw zorgverzekeraar of je dat je een ander merk incontinentieproducten aangeboden krijgt dan je al gebruikt of wil gebruiken. Wil je toch naar je eigen apotheek, dan worden er vaak beperkingen doorgevoerd. Ga je naar een gecontracteerde zorgleverancier dan is de vergoeding en/of de verstrekking van het aantal producten doorgaans hoger dan wanneer je kiest voor een niet-gecontracteerde zorgleverancier. Ook eisen sommige verzekeraars dat je vooraf toestemming moet hebben om geleverd te krijgen door een niet-gecontracteerde zorgleverancier.

Als je per se naar je eigen apotheek wil en die geen contract heeft met jouw zorgverzekeraar, dan kun je overwegen om in december/januari - het zorgverzekeringsseizoen - over te stappen naar een andere zorgverzekering die wél een leveringsovereenkomst heeft met jouw apotheek of het merk dat jij wil gebruiken wel vergoed. Let dan op dat je je bestaande zorgverzekering vóór 31 december opzegt.