Wat is vapen en hoe schadelijk is het?

Een vape, elektronische sigaret of e-sigaret, is een apparaatje dat een vloeistof verhit tot damp. Die vloeistof bevat vaak nicotine, smaakstoffen en kankerverwekkende chemicaliën, zoals propyleenglycol, nikkel, chroom en lood. Adem je deze damp in, dan noem je dat 'vapen'. Veel mensen denken dat vapen verantwoorder is dan roken, maar dat klopt niet. Ook zien mensen die willen stoppen met roken, vapen vaak als een hulpmiddel of alternatief. Terwijl er steeds meer aanwijzingen zijn dat vapen zelfs nog schadelijker en verslavender is dan roken. 

De schadelijke effecten van vapen

De belangrijkste schadelijke effecten op korte termijn van vapen, zijn:

• Longschade: vapen kan leiden tot longschade. De damp bevat vaak schadelijke stoffen die irritatie van de luchtwegen kunnen veroorzaken. 
• Hart- en vaatziekten: volgens de Hartstichting verhoogt vapen mogelijk de kans op hart- en vaatziekten. Nicotine verhoogt de hartslag en bloeddruk, wat schadelijk is voor je hart. Ook is bekend dat vapen de binnenkant van de bloedvaten beschadigt. Verder heb je mogelijk een hoger risico op onder andere slagaderverkalking, ontstekingen en bloedpropjes. 
• Nicotineverslaving: veel vapevloeistoffen bevatten nicotine, een verslavende stof. In sommige vapes of e-sigaretten zit evenveel nicotine als in twee of drie pakjes sigaretten. Dit maakt vapen zeer verslavend. 
• Grotere kans op verschillende psychische problemen: nicotine kan ook invloed hebben op je geestelijke gezondheid. Zo kan angst en depressie verergeren bij sommige mensen. Bovendien kan nicotine ervoor zorgen dat de hersenen van kinderen en jongeren minder goed ontwikkelt. Hierdoor kun je op latere leeftijd meer last hebben van concentratieproblemen, angst of depressieve gevoelens. 

Vapen is relatief nieuw, waardoor wetenschappelijk onderzoek naar de langetermijneffecten hiervan nog in volle gang is. Er zijn al wel verschillende studies die de schadelijke effecten op korte termijn aantonen: 

• Een studie van het Trimbos-Instituut toonde aan dat vapers meer kans hebben op longschade dan niet-rokers en niet-vapers.  
• Meerdere studies hebben inmiddels aangetoond, zoals ook die van het Trimbos-Instituut, dat vapen kan leiden tot een verslechtering van de geestelijke gezondheid, vooral bij (jongere) mensen die al kwetsbaar zijn.

Is vapen een goed hulpmiddel om te stoppen met roken?

Wil je stoppen met roken? Dan denk je misschien dat de vape of e-sigaret een goed hulpmiddel is om te stoppen, of om te gebruiken als verantwoorder alternatief voor roken. Dat klopt in beide gevallen niet. Michelle Steens, longarts bij VieCuri Medisch Centrum in Venlo, zegt hierover: “Het is geen goed alternatief voor roken, want vapen is ook ongezond en minstens zo verslavend. En als het mensen niet lukt om te stoppen, blijven ze vaak zowel roken als vapen. Daardoor krijgen ze uiteindelijk meer nicotine binnen dan toen ze alleen sigaretten rookten.”

Ben je op zoek naar verantwoorde en effectieve hulpmiddelen, dan kun je het beste je opties bespreken met je (huis)arts. Die kan met je meedenken wat in jouw (medische) situatie het meest passend is. Denk hierbij aan nicotinevervangende therapieën (zoals pleisters en kauwgom), medicatie en andere ondersteuning (zoals een steungroep of hulp van een deskundige die ervaring heeft met stoppen met roken). Ook zijn er verschillende apps en websites, zoals Ikstopnu.nl van het Trimbos-instituut, die je kunnen helpen.