Tumor op pakje shag
'Roken is dodelijk'. Deze waarschuwing prijkt al jaren prominent op elk pakje sigaretten en shag. Het idee is om er confronterende foto's bij te zetten, zoals van zwarte longen of grote tumoren. Gaan mensen daar minder door roken?
In Nederland zijn ze verplicht: de waarschuwingsteksten op tabaksverpakkingen. Elk pakje sigaretten maakt je er dreigend op attent dat roken dodelijk is.
Waarschuwing
Op de achterkant van de verpakking vind je bovendien nog een tweede waarschuwing. Dat roken tijdens de zwangerschap slecht is voor je baby bijvoorbeeld. Sommige teksten moedigen je aan om te stoppen: "Uw arts of apotheker kan u helpen om te stoppen met roken."
Effectief?
Je kunt als roker niet om de waarschuwingen heen. Ze beslaan minstens 30 procent van de voorkant en 40 procent van de achterkant van het pakje. Maar aarzel je daardoor langer voordat je een sigaretje opsteekt? Word je erdoor gemotiveerd om te stoppen met roken? Het antwoord op die laatste vraag blijkt 'nee'.
Na de introductie van de tekstjes in 2002 bleef de tabaksverkoop in Nederland vrijwel gelijk. Rokers die moeite hadden met de dreigementen, kochten hoesjes om ze te bedekken.
Mensen hebben dus wel moeite met waarschuwingen. De meeste rokers blijken te stoppen tijdens grote campagnes in combinatie met accijnsverhogingen. Dat blijkt uit binnen- en buitenlandse onderzoeken.
Vooral rokers die al een tijdje rondlopen met het idee om sigaretten af te zweren, voelen zich aangesproken. De teksten die actief aansporen om te stoppen met roken, schijnen het meest effectief te zijn. De tabaksfabrikanten weten dat ook. Uit een controle in België blijken juist deze waarschuwingen minder op de tabaksverpakking te staan.
Rokers wakker schudden
Er is iets nieuws nodig om rokers wakker te schudden en aan het denken te zetten over hun verslaving. Schokkende foto's bijvoorbeeld. Studies wijzen steeds weer uit dat beelden een grotere impact hebben dan tekst. Denk maar eens aan artikelen in de krant: je aandacht wordt vaak het eerst getrokken door de stukken waar een foto bij staat.
Gruwelijke kleurenfoto's
In Canada hebben ze die ervaring ook. Daar zijn tabaksfabrikanten al jaren verplicht om confronterende afbeeldingen op de rookwaren te zetten. Het gaat daarbij om gruwelijke kleurenfoto's van zwartgeblakerde longen, stervende mensen of grote tumoren.
Er zijn ook subtielere varianten. Zoals een foto van een man en een vrouw in bed die ieder met de armen over elkaar een andere kant uit kijken. De waarschuwingstekst vermeldt daarbij dat roken de bloedsomloop vermindert en impotentie kan veroorzaken.
Bewust van gezondheidsrisico's
Deze aanpak werkt, zo blijkt uit Canadees onderzoek. Mensen reageren emotioneler bij het zien van verziekte organen of de bezorgde blik van een kind, dan op een tekst. Ze zijn zich daardoor bewuster van de gezondheidsrisico's.
Sinds het afbeelden van de enge foto's is het aantal dagelijkse rokers 20 tot 40 procent gedaald. 19 procent van de ondervraagden zegt bovendien minder te zijn gaan roken. Bijkomend voordeel is dat de pakjes niet uitnodigend zijn voor 'nog-niet-rokers.'
