Stoma op je buik

Er zijn verschillende aandoeningen waarbij een stoma nodig kan zijn. Een stoma wordt vaak geassocieerd met ouderen, maar ook jonge mensen kunnen een stoma krijgen. Vanwege een ziekte, zoals poliepen, tumoren en darmontstekingen, maar ook door aangeboren aandoeningen. In Nederland hebben ongeveer 38.000 mensen een stoma.

Hoe werkt een stoma?

Een stoma is uitgang van de darm of urineweg op de buik. De uitgang van de stoma is een kleine verhoogde opening in de buikwand. Hij bestaat uit een weefsel van de darm en voelt aan als de binnenkant van je wang. Door de stoma kan de ontlasting naar buiten. Met een stoma kan ontlasting niet meer opgehouden worden. Dat is normaal gesproken wel mogelijk door de kringspier van de anus.

Stomazakje

Er kan een verwijderbaar, geurloos en lekvrij plastic zakje rond de stoma worden bevestigd door middel van een plaklaag. Hierdoor wordt het waterdicht afgesloten en kan de huid rondom het stoma niet met de darminhoud worden besmet.

Door contact met de darminhoud of urine kan huidirritatie ontstaan. Om dit te vermijden, is het belangrijk een goed passend hulpmiddel en beschermende crème te gebruiken. Als huidirritatie optreed rondom de stoma blijft het zakje niet meer goed plakken en kan het gaan lekken. Hierdoor gaat de huid alleen maar meer irriteren.

Stomazakjes bestaan in allerlei soorten en maten. Witte en huidskleurige, maar ook met leuke prints om het niet zo'n klinische uitstraling te geven.

Soorten stoma's

Er bestaan drie soorten stoma's:

• Ileostoma: een kunstmatige uitgang van de dunne darm. De dikke darm is in dit geval geheel verwijderd of buiten werking gesteld. De dunne darm komt via de stoma naar buiten. Het ileostoma bevindt zich meestal rechts onder op de buik. Meer over de ileostoma.
• Colostoma: een kunstmatige uitgang van de dikke darm. Een ziek deel van de dikke darm wordt weggenomen en een gezond deel wordt naar buiten geleid. Het colostoma bevindt zich meestal links op de buik.
• Urinestoma: een kunstmatige uitgang voor de urine. Wanneer de blaas operatief moet worden verwijderd, wordt de urine naar de huid van de buik geleid. Deze verbinding wordt gemaakt van een stukje darm. De urinestoma zit meestal rechts onder op de buik.

Tijdelijk of permanent?

Soms is een ileostoma een tijdelijke noodzaak. Bijvoorbeeld als er verderop in de darm een verstopping is, of als het achterliggende stuk darm rust nodig heeft en er een tijd geen voedsel doorheen mag vanwege herstel van ziekte, verwonding of operatie. Tijdelijke stoma's kunnen gewoonlijk hersteld worden met bijna tot geen verlies van darmfunctie. Een ileostoma kan ook definitief zijn; dit is het geval wanneer de dikke darm is verwijderd. Ook een colostoma is soms tijdelijk als het achterliggende stuk dikke darm ontstoken is en een tijdje moet worden ontzien. Als blijkt dat de darm niet herstelt moet er toch een permanent colostoma worden aangelegd.

Pouch en neoblaas

Een ileostoma is niet altijd meer nodig. Sommige patiënten bij wie de dikke darm moet worden verwijderd, komen in aanmerking voor een pouch. Dit is een reservoir gemaakt van het einde van de dunne darm. Dit reservoir wordt aangesloten op de anus, waardoor de ontlasting via de normale weg het lichaam kan verlaten.

Het is sinds een aantal jaar ook mogelijk om een nieuwe blaas aan te leggen in plaats van het urinestoma. Deze zogenaamde neoblaas wordt gemaakt van een stuk dunne darm. Hij wordt aangesloten op de plasbuis. In het begin moet de urine nog via een katheter het lichaam verlaten. Het doel is uiteindelijk normale continentie te bereiken.

Voor uitgebreide informatie over de verschillende soorten stoma's kijk je op de site van De Nederlandse Stomavereniging.