Hikken: nutteloze grap van het lichaam
‘Een plotselinge en onwillekeurige inademing die een kenmerkend geluid produceert’. Dat zegt de medische encyclopedie over het wereldwijd bekende fenomeen dat wij kennen als de hik. Mensen en ander zoogdieren hebben er te pas maar vooral te onpas last van. Hikken lijkt een flauwe grap van ons lichaam: het heeft geen enkel nut maar duurt gelukkig niet lang. Meestal dan.
Ademhalen gaat de mens zo eenvoudig af dat we het onbewust doen: door ons middenrif naar beneden te trekken zuigen we onze longen vol. Als het middenrif zich weer ontspant, ademen we uit. Hikken ontstaat als het middenrif krachtig en onwillekeurig samentrekt, waardoor de ademhaling even stopt. Vervolgens gaan er stoten lucht via je keel naar buiten, juist langs je stembanden. Door het schokkende middenrif bewegen die stembanden naar elkaar toe, sluiten je luchtpijp af en zorgen voor dat kenmerkende geluid dat bij hikken hoort.
Hikken duurt meestal maar een paar minuten, maar er zijn ook uitzonderingsgevallen. Als de hik langer dan 48 uur aanhoudt of je hebt er heel regelmatig last van, kun je echter niet meer spreken van kortdurende hik. De hik wordt dan aanhoudende, chronische of persisterende hik genoemd.
Oorzaken
De vraag is nu waar de hik door ontstaat. Een duidelijk antwoord en concreet antwoord op waarom we hikken is niet te geven, maar oorzaken zijn onder meer:
- plotselinge temperatuursverandering
- bepaald voedsel (vooral gekruid)
- te snel eten
- te veel eten
- kauwgom
- roken
- alcohol
- opwinding
- koolzuurhoudende dranken
Aanhoudende hik kan worden veroorzaakt door:
- aandoeningen van longen, nieren, hart, maag, darm, alvleesklier, lever of hersenen
- stofwisselingsziekten
- medicijngebruik
Nut van hikken
Waarom de mens en andere zoogdieren hikken is niet bekend. Niezen en hoesten hebben nut, maar onderzoekers hebben nooit kunnen achterhalen waarom er wordt gehikt. Tegelijkertijd kent iedereen wel hulpmiddeltjes om de kortdurende hik te stoppen, waarvan niet duidelijk is of ze altijd voor iedereen werken. Het kenmerk van deze oplossingen is dat ze de ademhaling geforceerd onderbreken, waardoor je middenrif weer normaal gaat functioneren. Bekende hulpmiddelen zijn:
- adem inhouden (al dan niet nadat je een grote hap lucht hebt genomen)
- een minuut lang kleine slokjes water drinken
- in- en uitademen in een zakje
- een glas ijskoud water drinken (liefst aangevuld met ijsblokjes)
- (kristal)suiker achterop je tong leggen en doorslikken
- het zachte gedeelte van je gehemelte indrukken
- een paar hapjes van een citroen nemen
- concentreren op andere gedachten
- zoenen
- zilveruitjes eten
- peper snuiven
- schrikken
Ook het opzeggen van het volgende versje zou moeten helpen, vanwege de manier waarop je ademhaalt terwijl je het opzegt. Wetenschappelijk bewezen is dat uiteraard niet.
Hikke, pikke porretje
De meester heeft een snorretje
De meester heeft een sik
weg met de hik
Ik geef de hik aan een andere man
Die de hik gebruiken kan
Hikke, sprikke, sprouw
Ik geef de hik aan jou!
Chronische hik
Rustig blijven wachten tot de hik weer verdwijnt, is misschien nog wel de beste oplossing. Dat werkt echter niet bij aanhoudende hik. En vaak of langdurig hikken kan juist vervelende gevolgen hebben. Fysieke ongemakken zoals brandend maagzuur, pijn op de borst en uitputting bijvoorbeeld. Maar chronische hik kan ook leiden tot moeilijkheden met eten en praten, slapeloosheid, gewichtsverlies, oververmoeidheid en problemen met ademhalen.
Medicijnen tegen de hik
Er zijn medicijnen die helpen tegen aanhoudende hik. Sommige psychotherapeuten, hypnotherapeuten en acupuncturisten claimen ook hulp te kunnen bieden, maar het effect van hun behandelingen is nooit bewezen. In zeldzame gevallen kan er worden besloten te opereren. Een zenuw van het middenrif die een belangrijke rol speelt bij de hik, wordt dan verwijderd. Helemaal zonder gevolgen is zo’n operatie niet. Patiënten lopen het risico problemen met de ademhaling te krijgen.
- Maag Lever Darm Stichting
