Van hiv tot aids

De afkorting aids staat voor 'Acquired Immune Deficiency Syndrome'. Dit betekent: verworven (dus niet aangeboren) tekort aan immuniteit. Het is een ziekte waarbij je afweersysteem niet goed meer werkt.

Wat is aids?

Het hiv-virus veroorzaakt aids. Het is een virus dat bepaalde cellen van het afweersysteem aanvalt. Hierdoor kunnen deze cellen niet goed meer werken. Andere ziekteverwekkers kunnen dan ook gewoon hun gang gaan.

Mensen die besmet zijn met het hiv-virus (hiv-seropositief) overlijden bijvoorbeeld aan de gevolgen van een longontsteking. Hun lichaam kan die ontsteking namelijk niet aan.

Zijn er medicijnen?

Om te voorkomen dat hiv-seropositieve mensen snel verzwakken, krijgen zij medicijnen die voorkomen dat de hiv-infectie overgaat in aids. Deze hiv-remmers voorkomen dat het virus zich kan vermenigvuldigen. Zo behouden de patiënten zo lang mogelijk hun goede afweersysteem. Hiv-seropositieve mensen kunnen zo nog redelijk oud worden.

Je hele leven slikken?

Patiënten moeten de rest van hun leven hiv-remmers blijven slikken. Omdat het virus zich snel vermenigvuldigt, geven artsen meerdere medicijnen tegelijk. Die pakken allemaal op een eigen manier de hiv-virusdeeltjes aan. De remmers hebben stuk voor stuk allerlei bijwerkingen. Depressiviteit, leverklachten, huiduitslag, hoofdpijn, vermoeidheid, nierschade, winderigheid en nachtmerries zijn daar voorbeelden van.

Wat moet je  doen bij besmetting?

Om te beginnen bestaat er een spoedkuur. In noodgevallen kun je bij de GGD of het ziekenhuis een soort morning afterpil halen. Als je hier snel na de mogelijke blootstelling aan aids mee begint, bestaat er een goede kans dat je niet besmet raakt. Je geeft het hiv-virus dan geen kans om de cellen te infecteren. De nadruk ligt hier op het woord 'snel': je moet eigenlijk een uur nadat je besmet zou kunnen zijn, de eerste pil nemen. Na drie dagen is het al te laat.

Waar blijft het aids-vaccin?

De snelle veranderingen van het virus zijn een probleem bij het maken van een vaccin. Het maken van een vaccin kost zó veel tijd (10 tot 15 jaar), dat het virus zijn 'uiterlijk' vaak al weer veranderd heeft zodra het vaccin klaar is. Een ander probleem is dat er voor een vaccin goede afweercellen in het lichaam nodig zijn. Deze 'onthouden' dan het uiterlijk van het virus, om zo bescherming te bieden zodra ze dit virus bij besmetting tegenkomen. Afweercellen zijn bij een seropositief persoon aangetast door het virus: ze kunnen dus niet goed reageren op het vaccin. Experimentele vaccins tegen de chimpanseeversie van aids werken bij apen. Hopelijk zal dit ook ooit bij mensen werken.

Waarom kost het maken van een vaccin zo veel tijd?

Om zeker te weten dat het vaccin veilig is en goed werkt, wordt het eerst op dieren en daarna op steeds grotere groepen mensen (vrijwilligers) getest. Het kost maanden om toestemming te krijgen voor zo'n experiment. En als dan uit het experiment blijkt dat een potentieel vaccin niet goed is, kunnen de onderzoekers weer opnieuw beginnen.

Hoe worden de vaccins getest op vrijwilligers?

Nadat het vaccin eerst in een lab en in ziekenhuizen is getest, gaat het de wijde wereld in, naar een land waar veel aids voorkomt. Vele honderden mensen worden bij zo'n test betrokken en zij krijgen een inenting. Omdat er zoveel aids voorkomt in hun land, kun je uitrekenen hoeveel van hen na een paar jaar hiv-besmet zouden moeten zijn. Aan de hand van het aantal mensen dat ook werkelijk met hiv besmet is geraakt, is dan te bepalen of het vaccin werkt.

Laatste nieuws

In Thailand zijn inmiddels goede resultaten behaald met een experimenteel aids-vaccin. Het vaccin verlaagt de kans op infectie met het hiv-virus met 31 procent. Het is voor het eerst dat een aidsvaccin zo effectief wordt toegepast. Bij eerdere onderzoeken was er telkens geen meetbaar effect. Toch waarschuwen de wetenschappers dat een daadwerkelijk beschermend vaccin nog jaren weg is.