Prostaatproblemen? Wacht niet te lang

1. Hoe herken ik prostaatproblemen?

Ik ben 73 jaar en ik voel mij gezond, alhoewel ik regelmatig wat moeite heb met plassen. De druk is minder, ik moet vaker en de hoeveelheden urine zijn niet steeds even groot. Ik fiets elke dag ongeveer 15 à 25 kilometer, maar moet bijna altijd onderweg een keer plassen. Hoe kan ik een eventueel probleem aan de prostaat, zoals bijvoorbeeld kanker, herkennen?[ITEMADVERTORIAL]

Frans Debruyne: "Op jouw leeftijd is de prostaat altijd enigszins gegroeid. Prostaatvergroting, doorgaans goedaardig, is onlosmakelijk verbonden met het ouder worden. Hoe ouder een man wordt, hoe meer zijn prostaat kan groeien. Niet alle mannen krijgen hier last van.

Een probleem aan de prostaat ontdek je vanzelf als je toenemende plasklachten krijgt, dat wil zeggen dat de straal verzwakt, je meer moet persen bij het plassen, of ’s nachts vaker moet opstaan om te plassen. Dit is bij jou nog niet het geval.

Je vraagt ook hoe je merkt of je prostaatkanker hebt. Deze afwijking geeft in het begin helemaal geen klachten. Prostaatkanker kan worden ontdekt door een bloedtest, het betasten van de prostaat (rectaal toucher, waarbij de arts met een vinger via de anus de prostaat aftast) of door een echografie van de prostaat.

De PSA-bloedtest (prostaat specifiek antigeen) wordt alleen uitgevoerd om vroegtijdig prostaatkanker op te sporen bij mannen van boven de 55 bij wie dit ook in de familie voorkomt (bij vader, broer of oom). Daarnaast wordt alleen bij klachten – die je niet hebt – aangeraden om te testen.

Wat jou betreft: je (prostaat)verwachtingen zien er goed uit. Blijf verder zo gezond door het leven gaan als je al doet."

2. Moet ik voor plasklachten naar de huisarts?

Als ik (71 jaar) ’s nachts naar de wc moet, merk ik dat ik heel langzaam uitplas. Overdag heb ik daar geen probleem mee. Moet ik naar de huisarts om mijn prostaat te laten controleren?

Frans Debruyne: "Ga gerust naar de huisarts. Hij zal je goed weten te adviseren en onderzoek doen. Een specialistisch onderzoek kan ook op zijn plaats zijn. Dit onderzoek bestaat uit het invullen van een plasklachtenlijst: de IPSS-vragenlijst (International Prostate Symptom Score) en een lichamelijk onderzoek. Met de IPSS kan de ernst van de klachten worden vastgesteld.

Als de IPSS aangeeft dat je echt klachten hebt, moet een behandeling worden ingesteld zeker als de prostaat vergroot blijkt te zijn. Dit kan in eerste instantie met medicijnen die de spanning in de prostaat verminderen of de prostaat verkleinen, of een combinatie van de twee. Hiermee zal de kracht van de straal verbeteren en hoef je ’s nachts (misschien) niet meer op te staan."

3. Kan ik stoppen met prostaatpillen slikken?

Ik ben 71 jaar en gebruik al een jaar of vijf twee medicijnen om mijn (goedaardig) vergrote prostaat te verkleinen en plasklachten te verminderen. Dat zijn Alfuzosine (10 mg) en Avodart (0,5 mg). Deze combinatietherapie werkt goed. Maar er zijn wel wat bijwerkingen. In de bijsluiter van deze medicijnen staat niet hoelang je ze moet gebruiken en ook de huisarts kon twee jaar geleden hierover geen uitsluitsel geven. Ik las in de krant een artikel waarin een uroloog stelt dat veel mannen na vier of vijf jaar kunnen stoppen met de pillen. Zou dat ook voor mij kunnen gelden?

Frans Debruyne: "De combinatie van Alfuzosine en Avodart wordt meestal voorgeschreven als de prostaat flink vergroot is (goedaardig). Dit wil zeggen dat het volume van de prostaat is vastgesteld op meer dan 40 gram (40 ml). Dit gebeurt middels een TRUS-onderzoek (transrectal ultrasound), waarbij er een echo via de anus wordt gemaakt.

De standaard-bijwerkingen van Alfuzosine zijn (lichte) duizeligheid en een ‘ijl’ gevoel in het hoofd, dat meestal na enige tijd verdwijnt. Avodart kan potentiestoornissen geven (bij 7 procent van de gebruikers).

Je kunt stoppen met deze geneesmiddelen als je ze ten minste een jaar hebt gebruikt, wat het geval is. Na minstens zes maanden wordt het optimale effect van de therapie, en vooral van Avodart, bereikt. Als je met de geneesmiddelen stopt, zal de prostaat weer gaan groeien en kunnen de klachten terugkeren. Je zult de medicatie dan opnieuw moeten gebruiken. Maar het kan ook zijn dat de klachten voor enige tijd weg blijven.

Stoppen lijkt me dus het proberen waard. Als het volume van de prostaat is gemeten vóórdat je met de geneesmiddelen begon, is het misschien van belang uw uroloog te vragen het volume nog eens te meten, zodat je weet hoeveel kleiner de prostaat is geworden."

4. Is veel fietsen slecht voor de prostaat?

Eens per week trekken mijn vrienden en ik (54) eropuit op de fiets. Laatst hadden we het erover of dit wel zo gezond was. Twee van ons hebben last van hun prostaat. Kunnen zij met ons mee blijven fietsen?

Frans Debruyne: "Er wordt door velen een relatie gelegd tussen fietsen en de prostaat. Feit is dat fietsen, zelfs langdurig, niet zo belastend is voor de prostaat als er geen prostaatklachten zijn. Bij dagelijks lang fietsen (wielrenners bijvoorbeeld) is het van belang een goed zadel te hebben, zodat de druk op de prostaat niet te groot wordt. Als er klachten zijn van prostaatopzwelling (chronische prostatitis), dat een drukkend gevoel in de onderbuik, liezen en bekkenbodem geeft, is (langdurig) fietsen toch wel af te raden. Door lang fietsen kunnen de klachten erger worden."

5. Heeft een prostaatoperatie invloed op je seksleven?

Ik (68) moet waarschijnlijk een prostaatoperatie ondergaan. Mijn vrouw en ik hebben op dit moment een prettig seksleven. Ik maak me zorgen: wat is de invloed van zo’n operatie hierop?

Frans Debruyne: "Dit hangt af van welke operatie wordt uitgevoerd. Als de prostaat volledig wordt verwijderd vanwege kanker, verdwijnt de zaadlozing (niet het orgasme) en vaak ook de erectie. Hiermee is een seksleven zonder kunstmatige ondersteuning niet meer mogelijk.

Ook een operatie voor een goedaardige prostaatvergroting kan invloed hebben op het seksleven. Na een dergelijke ingreep komt bij zaadlozing het zaad niet meer naar buiten, maar volgt dit de weg van de minste weerstand naar de blaas. Na een prostaatoperatie is een man dus onvruchtbaar. Op zichzelf heeft een ingreep voor goedaardige prostaatvergroting geen invloed op de erectie en erectiekracht."

6. Zal ik mij toch laten opereren?

Al meer dan vijf jaar heb ik (80) plasproblemen door een goedaardig vergrote prostaat: zwakke straal, niet kunnen ophouden en soms urineverlies. Het grootste probleem is dat ik ’s nachts drie tot soms wel tien keer mijn bed uit moet om te plassen. Onlangs heb ik met mijn huisarts overlegd of ik een operatie moet ondergaan om de plasbuis wijder te maken. Hij vond dat niet nodig, ook al was er waarschijnlijk wel verband tussen de nachtelijke plasfrequentie en de vergrote prostaat. Wat denkt u, heeft zo’n ingreep toch zin?

Frans Debruyne: "Tegenwoordig is een prostaatoperatie bijna een routine-ingreep, behalve voor de patiënt natuurlijk. De beste ingreep is de prostaat (gedeeltelijk) via de plasbuis verwijderen, zodat de blaasuitgang veel wijder wordt. Ik denk dat zo’n ingreep bij jou toch noodzakelijk is en dat je hierbij behoorlijk veel baat kunt hebben.
 
De prostaatvergroting kan inwendig via de plasbuis worden weggebrand (met elektriciteit) of weggesmolten (met laserlicht). De uitkomsten van beide ingrepen ontlopen elkaar niet veel. De lasermethode wordt tegenwoordig steeds meer toegepast omdat het minder bloedverlies tijdens de ingreep geeft. Niet iedere uroloog heeft echter laserapparatuur tot zijn beschikking. Wel kan iedere uroloog met elektriciteit de prostaat wegschrapen: de TURP-operatie (trans-urethrale resectie van de prostaat).

Als ik jou was, zou ik hierover met de huisarts overleggen en een urologisch onderzoek aanvragen."