Waarom dik zijn ongezond is

Ongeveer de helft van de mensen in Nederland is te dik. Overgewicht en obesitas kunnen leiden tot allerlei gezondheidsklachten en ziekten. Hieronder lees je welke. Gelukkig is er ook goed nieuws. Een gewichtsafname van 5 procent kan al leiden tot een afname van gezondheidsproblemen. Houd dat dus altijd voor ogen!

Diabetes

Een van de belangrijkste ziekten gerelateerd aan overgewicht en obesitas is diabetes. Als gevolg van het overgewicht (vooral het buikvet) stijgt de hoeveelheid vetten in het bloed. Hierdoor wordt het lichaam minder gevoelig voor insuline: insulineresistentie. Het hormoon insuline verlaagt de bloedsuikerspiegel. Als het lichaam echter minder gevoelig wordt voor insuline, is er meer nodig om de bloedsuikerspiegel te verlagen. Wanneer de alvleesklier dat niet meer kan bijbenen, stijgt de bloedsuikerspiegel en kan diabetes ontstaan.

Ruim 80 procent van alle gevallen van diabetes type 2 is hieraan toe te schrijven. Hoe groter het overgewicht en hoe langer iemand te zwaar is, des te groter is de kans op diabetes. Diabetes kan op zijn beurt weer leiden tot oog-, nier-, zenuw-, vaat-, en leveraandoeningen.

Verhoogd cholesterol

Cholesterol wordt voor het grootste deel aangemaakt in ons lichaam, door de lever. Daarnaast krijgen we de stof binnen via ons voedsel. Cholesterol komt vooral voor in dierlijke vetten. Vlees, worst, spek, roomboter, kaas, chocolade en allerlei andere vette voedingsmiddelen bevatten grote hoeveelheden cholesterol.

Een dieet dat rijk is aan verzadigde vetten en veel calorieën geeft vrijwel altijd een stijging van het cholesterol. Vooral het LDL cholesterol kan stijgen als gevolg van overgewicht. Dat risico is nog groter als er relatief veel vet in de buikholte is opgeslagen.

Verhoogde bloeddruk

Overgewicht vergroot de kans op een stijging van de bloeddruk, zowel van de boven- als van de onderdruk. Dit geldt vooral als het vet voornamelijk in de buikholte is opgeslagen. Het risico neemt toe met de duur van het overgewicht en is hoger bij jongere mensen. Vaak daalt de bloeddruk weer zodra iemand begint met afvallen.

Hart- en vaatziekten

Diabetes, een hoog cholesterol en een hoge bloeddruk verhogen het risico op hart- en vaatziekten. Niet meteen, maar wel na verloop van tijd. Ook overgewicht op zich zelf, gecorrigeerd voor deze drie factoren, geeft een vergrote kans.

De meest voorkomende hart- en vaatziekten zijn:

• hartinfarct en angina pectoris
• herseninfarct en TIA
• etalagebenen

Klachten aan bewegingsapparaat

Door het overgewicht werken er verhoogde krachten op je gewrichten en botten. Deze krachten versterken de botten, waardoor het risico op botontkalking (osteoporose) afneemt. Daartegenover staat wel dat het kraakbeen in de gewrichten wordt aangetast. Hierdoor hebben mensen met overgewicht vaker last van klachten aan knieën en heupen, lage rugpijn en jicht.

Aandoeningen aan het bewegingsapparaat kunnen ervoor zorgen dat mensen verminderd mobiel zijn. Een goede spieropbouw is dan belangrijk. Voor het plaatsen van protheses kan gewichtsverlies noodzakelijk zijn.

Kanker

Een te hoog lichaamsgewicht vergroot de kans op verschillende soorten kanker. Zo heeft vetweefsel bijvoorbeeld invloed op de hormonen in het lichaam. Bij vrouwen tijdens en na de overgang zorgen grote hoeveelheden oestrogeen voor een verhoogd risico op borstkanker. Ook bij baarmoeder-, nier en slokdarmkanker lijken de hormonen geproduceerd in het vetweefsel een risico te vormen.

Daarnaast is overgewicht een risicofactor voor dikkedarmkanker, vooral bij mannen, en is er waarschijnlijk ook een verband met eierstok-, alvleesklier- en galblaaskanker. Wetenschappers zeggen dat ongeveer 5 procent van de kankergevallen in Europa het gevolg is van ernstig overgewicht.

Overig

Kortademigheid, astma en longemfyseem komen meer voor bij mensen met overgewicht, zeker in combinatie met roken. Het slaapapneusyndroom, korte ademstilstand tijdens het slapen, gaat ook vaak samen met ernstig overgewicht. Net als huidproblemen als striae, slechte wondheling en verweking van de huid. Bij vrouwen kan ernstig overgewicht, net als ondergewicht trouwens, leiden tot menstruatieproblemen en onvruchtbaarheid.