Hoe (on)gezond is extra eiwitrijke voeding?

Vergeet de dieetafdeling in de supermarkt; producten waaraan eiwit is toegevoegd staan gewoon bij soortgenoten zonder extra eiwit. Daaruit blijkt dat er weinig bijzonders meer aan is. Zuivelproducten als kwark en vla kennen we al langer in een eiwitrijke vorm. De laatste jaren heeft het assortiment zich uitgebreid tot heel andere groepen etenswaren. Naast proteïneshakes en -repen zijn er bijvoorbeeld soorten pasta en chips met toegevoegd eiwit. Een woordvoerder van een bekende supermarkt bevestigt de trend en zegt dat er “al langer een ­verhoogde vraag is naar proteïnerijke producten, zoals kwark of noten, maar ook naar producten met toegevoegde proteïne.” Voor de duidelijkheid: fabrikanten en marketingmensen hebben het graag over ‘proteïne’. Dat klinkt wetenschappelijker maar het is hetzelfde als eiwit.

Sterke botten

Eiwit is een voedingsstof, net als koolhydraten en vet, die ons lichaam nodig heeft voor onder meer sterke botten en het opbouwen van spieren. Eiwitten zijn bovendien betrokken bij veel processen in het lichaam. Afweerstoffen zijn eiwitten, net als veel hormonen, zoals insuline. Eiwitten bestaan uit ketens van aminozuren. In totaal kan eiwit in voedsel 22 verschillende soorten aminozuren bevatten. De samenstelling, volgorde en structuur van deze aminozuren verschilt, er zijn duizenden combinaties mogelijk. Sommige kan je lichaam zelf maken uit andere aminozuren, daar hoef je ze niet voor te eten. Dat zijn niet-essentiële aminozuren. De aminozuren die je wél via eten en drinken moet binnenkrijgen heten essentiële aminozuren. Gezonde mensen met een normaal en gevarieerd eetpatroon krijgen die vanzelf binnen. Wel bevatten dierlijke eiwitten (vooral vlees, vis, melk, kaas en eieren) meer essentiële aminozuren dan plantaardige eiwitten (die zitten in onder meer brood, graan­producten, peulvruchten en noten). Daarom hebben vegetariërs en veganisten meer eiwitten nodig.

Vol gevoel

Een opvallende eigenschap van eiwitrijk eten is dat het snel verzadigt. Na een flinke bak kwark of een stuk vlees kun je je ‘vol’ voelen. Handig als je wilt afvallen, je schept dan minder snel nog eens op. Het is dus niet zo dat het eten van eiwitten op zich tot gewichtsverlies leidt.Te veel eiwit eten, kan dat ook? Er zijn geen ­duidelijke aanwijzingen dat veel eiwit schadelijk is voor gezonde volwassenen. Maar voor de zekerheid luidt het advies voor volwassenen dat een eiwitinname tot twee keer de aanbevolen hoeveelheid veilig is. Wat je lichaam niet meteen nodig heeft, plas je uit. Geen probleem dus als een zak met ­eiwit verrijkte chips jouw guilty pleasure is. Of als je ’s ochtends graag twee bakjes kwark met extra eiwit eet. Maar nódig is het normaal gesproken niet, en je betaalt meestal extra voor producten met toegevoegd eiwit.

Hippe drankjes

Als eiwit aan een product is toegevoegd, hoort dit in de lijst met ingrediënten te staan. Ook moet worden vermeld waar het eiwit vandaan komt, bijvoorbeeld uit tarwe. In Nederland is het verboden om aminozuren toe te voegen aan voedingsmiddelen en supplementen. Ben je een fanatieke sporter? Laat je niet gek maken met hippe eiwitrijke drankjes. Omdat je relatief veel energie verbruikt eet je sowieso meer zodat je al meer eiwit binnenkrijgt. Wel kunnen speciale sportdranken met kleine hoeveelheden eiwit in combinatie met voldoende koolhydraten bijdragen aan een sneller herstel na het sporten.

Een andere versie van dit artikel verscheen eerder +Gezond oktober 2023. Abonnee worden van het blad? Dat doe je in een handomdraai.