Feiten en fabels over sapvasten

Voorstanders van detoxkuren zeggen dat er allemaal gifstoffen in je lichaam terechtkomen. Ze zitten verstopt in ons eten: E-nummers, bewerkt voedsel en bestrijdingsmiddelen zijn hier voorbeelden van. Onderweg naar je werk adem je heel wat uitlaatgassen in. Door weinig tot niets te eten en veel water, thee of sappen te drinken, zou je je lichaam ontdoen van schadelijke stoffen. Deze methode reinigt je lichaam en zou bovendien een passend dieet zijn om veel kilo’s kwijt te raken.

(On)gezond

Naast een dieet van groente- en fruitsappen bestaan er ook andere manieren om het lichaam te reinigen. Een week lang alleen maar kruidenthee of citroensap en warm water drinken bijvoorbeeld. Dit is volgens het Voedingscentrum vrij onschuldig. Methodes waarbij je klei of kalk, zoals kalebas of pimba inneemt, worden echt afgeraden. Door de klei of de kalk hoopt de stof lood zich op in je lichaam. Dit is schadelijk. Ook bij oil pulling - je mond voor een langere periode spoelen met olie - kunnen schadelijke stoffen zich opstapelen in je lichaam. Het Voedingscentrum raadt dit niet aan, maar als je het toch wil doen, zorg dan dat je een olie gebruikt waarvan de herkomst bekend is. Denk dan aan sesam-, zonnebloem-, of kokosolie: producten die geschikt zijn voor consumptie.

Een week sapjes drinken en daardoor je lichaam reinigen én afvallen. Na een kuur zou je in het bezit zijn van een stralende huid en een hoop positieve energie. Maken sappenkuren deze beloftes waar? Suzan Tuinier, voorzitter van het Vitamine Informatie Bureau en Marieke de Witt, diëtist bij VoedingsAdviesGroep Utrecht geven hun mening.

Tijdens een sappenkuur krijg je genoeg voedingsstoffen binnen.

- Een fabel

Suzan Tuinier: “Ik ben geen voorstander van detox. Tijdens een dieet van groente- en fruitsappen krijg je niet alle voedingstoffen binnen die je nodig hebt. De sappen en smoothies zijn geen volwaardige maaltijd.”

Balans

Vetten, koolhydraten en eiwitten zijn macronutriënten. Deze voedingsstoffen heb je nodig voor de opbouw van je lichaam. Je spieren en cellen worden hiermee tot stand gebracht. Samen met de micronutriënten (vitamines, mineralen en sporenelementen) zorgen de macronutriënten voor een lichaam dat goed functioneert. Alleen een goede mix zorgt ervoor dat je de benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt.

De gevolgen van detox zijn alleen maar positief.

- Een fabel

Marieke de Witt: “Tijdens een sappenkuur krijg je heel veel vloeibare voeding binnen en weinig tot geen vast voedsel. Zodra je weer overstapt op vast voedsel, kan je lichaam hier flink op reageren. Je maag en darmen moeten hier immers weer aan wennen.

Je eet niet genoeg koolhydraten en je krijgt daardoor niet genoeg energie binnen. Je hebt trek, je krijgt hoofdpijn en je voelt je lamlendig. Je lichaam moet op een andere manier aan energie komen en gaat daarom in een reservestand.”

Na een sappenkuur ben je volledig gereinigd.

- Een fabel

Suzan Tuinier: “Het is een misverstand dat je je lichaam moet helpen om gifstoffen kwijt te raken. Je lijf heeft van nature zelfreinigende processen voor het opruimen van stoffen. Je lever voert schadelijke stoffen af en je poept en plast ze uiteindelijk gewoon uit. Een detoxkuur zorgt er niet voor dat zo’n proces beter of sneller gaat. Die hap uitlaatgassen krijg je toch wel binnen, of je nu ontgift of niet.

De gifstoffen die je binnenkrijgt, hopen zich niet op. Je lichaam is 24 uur per dag bezig om alles wat je niet nodig hebt, op te ruimen. Een tijd ongezond eten en leven kan je – helaas – ook niet terugdraaien met een week detox.”

Met een detox reset je je lichaam.

- Deels een feit

Marieke de Witt: “Een detox werkt verhelderend. Het is goed om een tijd bewust met je lichaam en voeding om te gaan. Heel veel mensen weten niet wat voor troep ze iedere dag in hun lijf stoppen. Door te ontgiften doorbreek je een patroon van ongezond eten. Het doel van een sappenkuur is niet altijd om af te vallen. Zie het als een herstart: weer even terug naar nul.

Je krijgt tijdens de sappenkuur niet voldoende voedingsstoffen binnen. Daarom is het op dat moment niet goed voor je lijf. Of ontgiften wel of niet positief heeft uitgepakt zie je pas op de lange termijn. Ben je je na je kuur bewust van wat je in je mond stopt? Leef je gezonder? Heb je je slechte eetgewoontes achtergelaten? Dan was het een nuttige periode. Het heeft geen effect als je de week na je detox weer allemaal slechte suikers en verkeerde vetten eet.

Met een detox reset je je denkwijze over eten. Door daadwerkelijk gezonder te eten, pas je je leefstijl aan.”

Sappen of niet?

Een paar dagen leven op groente- en vruchtensappen kan in de meeste gevallen dus geen kwaad. Het is ook zeker geen gezonde manier om blijvend af te vallen. Wil je toch een keer een detox proberen om ‘schoon’ te beginnen met een nieuwe leefstijl? Word je dan eerst bewust van wat je dagelijks allemaal eet en drinkt en bedenk goed wat je wilt veranderen aan je eetpatroon. Start hiermee direct na je detox.

Een langere periode sapvasten is ongezond: je krijgt erg weinig voedingsstoffen binnen en kan hierdoor lichamelijke klachten krijgen. Zo kan bijvoorbeeld je spierweefsel afbreken als je te weinig eiwitten nuttigt.