De diëtest: Gezond van kop tot teen ★★★☆☆

Getty Images

Er worden heel veel boeken over gezonde voeding en leefstijl uitgegeven. Diëtist Mary Stottelaar leest én beoordeelt ze voor Gezondheidsnet in deze rubriek, de Diëtest. Deze keer: Gezond van kop tot teen van Nienke Gottenbos, Ralph Moorman, Juglen Zwaan en Pascale Naessens in samenwerking met 11 experts.

Voor wie is dit boek bedoeld?

Voor iedereen die geïnteresseerd is in de werking van het lichaam en de invloed van voeding en leefstijl daarop.

Eerste indruk

De cover belooft een praktisch boek met veel adviezen, tips en recepten. Maar hier moet je even voor gaan zitten. Wat een dikke pil en wat een volgeschreven bladzijdes! Het boek oogt als een studieboek, hoewel daar meestal geen recepten in staan. In elf hoofstukken komen verschillende systemen in het lichaam aan de orde van hart en vaatstelsel en spijsverteringssysteem, tot de huid, het immuunsysteem en het ademhalingsstelsel. Elk hoofdstuk eindigt met meestal een recept van Pascale Naessens. De hoofstukken geven heel veel uitleg over de werking van het lichaam op een manier zoals je ook in biologie- en anatomieboeken vindt. Vervolgens lees je in opsomming over de verschillende aandoeningen die bij het specifieke lichaamssysteem kunnen optreden. Bij hart en vaatstelsel gaat het dus over een te hoge en lage bloeddruk, over hartfalen, aneurysma, spataders, aderverkalking, beroertes en hartritmestoornissen. Elk onderdeel bevat lijstjes met adviezen en elk hoofdstuk sluit af met leefstijladviezen om dat systeem gezond te houden. In bijna elk hoofdstuk staat ook een interview (als een stuk of in delen) met een expert, zoals cardioloog Janneke Wittekoek of biochemicus Harry Wichers. Een overzicht van de gebruikte literatuur maakt elk hoofdstuk compleet.

Wat weten we van de auteurs?

Nienke Gottenbos is darmfloratherapeut en voedingsdeskundige, Ralph Moorman is levensmiddelentechnoloog en gespecialiseerd in voeding, hormonen en anti-aging, Juglen Zwaan is orthomoleculair therapeut en voedingsdeskundige en Pascale Naessens is voedingsdeskundige en gespecialiseerd in koolhydraatarme recepten. Ze hebben allemaal al verschillende boeken geschreven en zijn succesvolle ondernemers in gezondheid.

Wat is er nieuw aan dit dieetboek?

De koppeling tussen alle verschillende lichaamssystemen en adviezen voor voeding en leefstijl wordt meestal niet op deze manier uitgewerkt.

Even doorlezen

Op de eerste plaats is dit niet echt een boek om van voor naar achteren in een keer door te lezen. De informatie wordt wel op een eenvoudige manier verteld, maar het is veel en complex en vooral heel veel informatie per pagina. Het boek kan natuurlijk wel goed dienen als naslagwerk of om op te zoeken wat er voor jou geldt als je van een bepaald systeem in het lichaam last hebt of bepaalde klachten zou willen voorkomen. Je verzandt echter al snel in allerlei lijstjes van dingen die je moet doen. Bijvoorbeeld een lijstje om je bloeddruk omlaag te brengen bevat onder andere: elke dag lijnzaad eten, regelmatig kiwi’s eten, sap van granaatappels drinken, rode bietensap drinken en hibiscusthee drinken. En dan hebben we het alleen maar over de bloeddruk omlaag brengen. Voor een gezond huid moet je bijvoorbeeld extra vitamine D nemen, leverproducten gebruiken vanwege vitamine A, vrije vetzuren uit zalm en makreel eten, groene thee drinken en broccoli en aardbeien eten voor de antioxidanten. Zo elf hoofdstukken door en het duizelt je gegarandeerd. Bij elk hoofdstuk geeft Juglen Zwaan ook nog extra adviezen voor supplementen die je kunt gebruiken.

Wat kun je ermee in de praktijk?

Meer te weten komen over hoe je lichaam functioneert, welke systemen er allemaal in je lichaam zitten en hoe voeding en leefstijl daarop kunnen ingrijpen, is een goed zaak. Helaas spreken sommige adviezen elkaar tegen in de verschillende hoofdstukken. Juist het compleet willen zijn en de talloze lijstjes van adviezen maken het niet overzichtelijker allemaal bij elkaar. De grote lijn die de auteurs in het voorwoord beloven - het lijf als compleet geheel zien waarin alle systemen met elkaar communiceren - ontbreekt.

Wat vindt de diëtist van het dieet - helpt dit echt?

Het boek mist echt een overkoepelend hoofdstuk waarin alle adviezen samenkomen. Natuurlijk staan er in elk hoofdstuk afzonderlijke goede adviezen, maar het complete plaatje ontbreekt. Dat maakt het niet praktisch. Veel van de adviezen in het boek worden met een literatuurverwijzing onderbouwd. Dat klinkt wetenschappelijk maar daar is veel op aan te merken. Meestal is het maar een enkele verwijzing. Dat bijvoorbeeld kiwi eten goed is voor de bloeddruk kan best uit een onderzoek komen, maar echte wetenschappelijke bewijslast is er pas als verschillende onderzoeken dezelfde uitkomsten hebben. Hier heeft men aan zogenoemde 'cherrypicking' gedaan om bij de adviezen een passend onderzoek te krijgen. Helemaal raar is dat sommige literatuurverwijzingen wel drie of vier keer in dezelfde lijst bij een hoofdstuk staan. Zo oogt een literatuurlijst wel snel lang en indrukwekkend. En dan nog even over de recepten. Leuk bedacht om in een boek als dit recepten te plaatsen, maar eerlijk gezegd vind ik het er veel te weinig. Met één recept per systeem zijn nooit alle adviezen voor dat systeem samen te vatten. Natuurlijk kan Naessens heel goed recepten maken en ze zien er ook lekker uit, maar wat moet je nu met 12 recepten voor 11 systemen? Liever had ik voorbeelden gezien van menu’s waarin je ziet hoe je de gegeven adviezen in totaliteit kunt toepassen. Tenslotte sta ik absoluut niet achter alle suppletieadviezen die in het boek staan. Bij een goed samengestelde voeding kan individueel bekeken worden waar suppletie nodig is. Zomaar van alles gaan slikken is niet aan te raden.