‘De meeste tumoren verdwijnen als sneeuw voor de zon’
De medische vooruitgang staat niet stil en zijn er veel nieuwe ontwikkelingen. Naar welke nieuwe behandelingen kijken medisch specialisten uit? John Haanen is arts-onderzoeker in het Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam. In nauw contact met andere onderzoekers vertaalt hij resultaten uit het lab naar concrete behandelingen voor patiënten. Hij vertelt over de stand van zaken in de behandeling van kanker.
Immunotherapie is volgens Haanen de laatste jaren echt doorgebroken. “Het is bij steeds meer vormen van kanker zelfs de standaardbehandeling geworden. Bij immunotherapie zetten we het menselijke afweersysteem in om de tumor aan te pakken. Het gaat dan om specifieke afweercellen, de zogenaamde T-cellen. Normaal gesproken zullen die meestal niet uit zichzelf in actie komen tegen kankercellen, omdat ook kankercellen immers lichaamseigen cellen zijn. Met wat hulp doen ze dat wel.”
Een van die hulpmiddelen zijn de checkpointremmers. “Deze medicijnen halen als het ware ‘de rem’ weg; T-cellen worden nu niet langer worden tegengehouden om tumorcellen aan te vallen. Bij onder meer hodgkin, long-, huid- en nierkanker werkt het heel goed, helaas vooral op de korte termijn. Slechts één op de vijf patiënten heeft hier langdurig baat bij.”
Een ander hulpmiddel is dendritische celtherapie. “De werking hiervan is te vergelijken met hoe een vaccin werkt. T-cellen worden extra gemotiveerd om bepaalde stoffen uit te stoten waarmee ze de tumor onschadelijk kunnen maken.”
‘De meeste tumoren verdwijnen als sneeuw voor de zon’
Onlangs zorgde Haanens collega Myriam Chalabi voor een belangrijke doorbraak bij dikkedarmkanker. “We weten dat kanker ontstaat door foutjes in het DNA”, legt Haanen uit. “Hoe meer foutjes in dat DNA, hoe gevaarlijker de tumor doorgaans wordt. Maar bij immunotherapie werken die foutjes juist in je voordeel. Door die foutjes worden tumorcellen gemakkelijker door de T-cellen herkend en opgeruimd. Bij darmkankercellen zien we vaak enorm veel foutjes. Deze reageren dan ook bijzonder goed op immunotherapie. In nog geen zes weken zagen we de meeste tumoren verdwijnen als sneeuw voor de zon.”
Maar zelfs als niet alle tumorcellen na immunotherapie verdwijnen, heeft de behandeling voordelen, aldus Haanen. “Immunotherapie voorafgaand aan een operatie heeft ook zeer positieve effecten. Hierdoor is er een kleinere ingreep nodig. Een bijkomend voordeel ten slotte is dat de kans op uitzaaiingen ook een stuk kleiner is.”
Dit artikel verscheen eerder in Plus Magazine januari 2021. Abonnee worden van het blad? Dat doet u in een handomdraai!
