Leefgewoontes in tijden van chemo

Natuurlijk wil je een goede basis leggen voor je chemotherapie. Je vergroot de slagingskans aanzienlijk als je ervoor zorgt dat je er topfit aan begint. Een goede weerstand verkleint de kans op bijwerkingen en zorgt dat je na een behandeling sneller herstelt.[ITEMADVERTORIAL]

Goede hygiëne

Een goede persoonlijke hygiëne is natuurlijk altijd belangrijk, maar wanneer je (binnenkort) chemo ondergaat telt dat nog eens extra zwaar. Een virusje of bacterie is immers zo opgepikt. Was je handen daarom meerdere keren per dag, zeker voor het eten en na toiletbezoek. Dit geldt uiteraard ook wanneer je iemand bezoekt die chemo ondergaat. De grootste broeihaard van bacteriën? Dat is niet de toiletbril, zoals zovelen denken...

Mondverzorging

De slijmvliezen in de mond zijn een bekende zwakke plek tijdens chemotherapie. Chemo kan er de oorzaak van zijn dat het slijmvlies ontstoken raakt. Er kunnen zich ook zweren in de mond of keel vormen die het moeilijk maken om te praten, eten, drinken of slikken. Deze zweertjes kunnen besmet raken door de bacteriën die in de mond leven. Infecties kunnen moeilijker worden bestreden tijdens de chemotherapie en dit kan leiden tot ernstige problemen.

Om de planning van de chemotherapie niet te vertragen is dus het belangrijk om infecties in de mond te voorkomen of de ernst ervan te verminderen. Poets en floss je tanden minstens tweemaal per dag, liefst na elke maaltijd en zeker vóór het slapen gaan. Mondspoelmiddelen kun je beter vermijden, zeker wanneer deze alcohol bevatten. Voorafgaand aan een chemokuur is het verstandig de tandarts te bezoeken. Deze kan je gebit controleren, reinigen en de gaatjes vullen voordat je begint met de chemotherapie.

Toch mondzweren?

Als je last krijgt van zweertjes in je mond kun je het beste contact opnemen met de oncologieverpleegkundige, omdat je misschien een medische behandeling nodig hebt. Ze kunnen ook medicatie voorschrijven om de pijn die wordt veroorzaakt door de zweren te verlichten.

Hand- en voetverzorging

Ook handen en voeten zijn tijdens een chemo kwetsbare ledematen. Sommige soorten chemotherapie kunnen als bijwerking klachten geven, beter bekend onder de naam hand- en voetsyndroom. Dit kan gebeuren omdat de medicijnen de gewoonte hebben zich te concentreren in de palmen van de hand- en voetzolen. Ze worden rood en gevoelig en kunnen gaan vervellen.

Probeer daarom al in de aanloop naar een chemokuur zo vaak mogelijk een vochtregulerende crème aan te brengen, ook in de huidplooien, en vermijd contact met heet water. Dompelbaden kunnen helpen eventuele klachten te verlichten. Leg ook een icepack in de vriezer, om pijn te verlichten. Heb je al klachten? Het kan zijn dat de chemotherapie moet worden uitgesteld of dat de dosis moeten worden aangepast om te voorkomen dat je meer last gaat krijgen van het hand- en voetsyndroom. Meld het in ieder geval aan de oncologieverpleegkundige. Zij kan eventueel paracetamol en ontstekingsremmers voorschrijven.

Voeding bij chemo

De bovengenoemde mondzweren kunnen eten en drinken lastig maken. Maar ook wanneer je geen mondzweren hebt, kunnen vermoeidheid, misselijkheid en lusteloosheid het moeilijk maken om gezond te eten. Toch is het erg belangrijk om gezond te blijven eten tijdens een chemokuur. 'Goede' voeding bij kanker is voeding die voldoende energie en eiwitten bevat voor het bereiken of handhaven van een goed lichaamsgewicht. Dit is ook nodig voor een goede conditie. Vraag bij problemen aan de oncologieverpleegkundige om je door te verwijzen naar een diëtist.

Voedingstips

• Vraag wat je wel en niet mag eten in combinatie met de chemotherapie en andere medicijnen.
• Melk en melkproducten, vlees en peulvruchten bevatten veel eiwitten.
• Vers geschild fruit en groenten (rauw, indien goed gewassen of gekookt) zijn een bron van vitaminen. Enkele soorten fruit (zoals bijv. grapefruit en sterfruit) kunnen echter invloed hebben op de werking van bepaalde medicijnen, informeer hiernaar bij de oncologieverpleegkundige.
• Volkorenbrood en zilvervliesrijst bevatten allerlei mineralen, eiwitten en vezels.
• Eet bij verminderde eetlust meerdere kleine maaltijden per dag.
• Word je misselijk van de geur van een warme maaltijd, kies dan voor een broodmaaltijd of een koude maaltijd.
• Houd rekening met je darmen en pas je voeding aan wanneer je last krijgt van diarree of obstipatie (verstopping).
• Drink voldoende.

Beweging

Ook bewegen is belangrijk, zowel voor het lichaam als voor de geest. De belangrijkste aanbeveling van KWF Kankerbestrijding is dan ook: beweeg voldoende, en liefst levenslang. De Nederlandse Norm voor Gezond Bewegen adviseert een half uur matig intensief bewegen per dag. Voel je je slecht door de chemo, probeer dan toch wat te bewegen. Denk aan zwemmen of wandelen. Zo nodig kun je bewegen onder professionele begeleiding. Dit kan na, maar ook al tijdens de behandeling. Er wordt dan in overleg met jou een persoonlijk programma gemaakt.