Diagnose alvleesklierkanker

Wat is alvleesklierkanker?

In allerlei soorten cellen in de alvleesklier (pancreas) kunnen verschillende soorten kanker ontstaan. Een adenocarcinoom komt het vaakst voor: een tumor in de afvoerbuisjes. Deze tumor doet zich meestal voor in de kop van de alvleesklier en wordt dan pancreaskopcarcinoom genoemd. Ook in andere weefsels rondom de alvleesklier kunnen tumoren ontstaan, zoals in de papil van Vater, de twaalfvingerige darm of het onderste deel van de grote galbuis.

Alvleesklierkanker wordt ook wel alvleeskliercarcinoom of pancreascarcinoom genoemd.

Oorzaak en risicofactoren

De oorzaak van alvleesklierkanker is niet bekend. Naar schatting speelt bij 5 procent van de patiënten erfelijkheid een rol. Bovendien vergroten risicofactoren als roken, te veel dierlijke vetten eten en overmatig alcholgebruik de kans op een tumor in de pancreas. Mensen met een chronische alvleesklierontsteking lijken daarnaast vaker alvleesklierkanker te ontwikkelen.

Symptomen alvleesklierkanker

Van alvleesklierkanker merk je in eerste instantie meestal niets. Pas als de tumor verder groeit in andere organen of zenuwenbanen rondom de alvleesklier ontstaan er klachten. Afhankelijk van de grootte en de locatie van de tumor en de problemen die er in omliggende organen ontstaan, kunnen er zich verschillende symptomen voordoen.

De klachten die het meest voorkomen bij patiënten met alvleesklierkanker zijn zeurende buik- of rugpijn, minder eetlust, afvallen, misselijkheid en een verstoord ontlastingpatroon. In een verder gevorderd stadium kan er ook jeuk, braken, ernstige vermoeidheid en vettige diarree ontstaan. Als de tumor de galwegen dichtdrukt, kun je geelzucht krijgen. Hierbij is de ontlasting vaak lichtgekleurd en de urine erg donker.

Diagnose

Kom je met klachten die in de richting van alvleesklierkanker bij de huisarts, dan is lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek de eerste stap. Indien nodig, word je vervolgens doorverwezen naar een specialist. Door middel van een echo, CT-scan, MRI-scan, endoscopie of een kijkoperatie kan bekeken of er sprake is van alvleesklierkanker en of er uitzaaiingen zijn.

Behandeling

Vanwege de vage klachten wordt alvleesklierkanker vaak pas in een laat stadium ontdekt. Genezing is dan niet altijd meer mogelijk. Minder dan een derde van de patiënten ondergaat een behandeling die gericht is op genezing, zoals een zogenaamde Whipple-operatie. Hierbij verwijdert de chirurg het deel van de alvleesklier waarin de tumor zit, de twaalfvingerige darm, de galblaas en een groot deel van de grote galbuis.

Bij meer dan driekwart van de patiënten is de tumor uitgezaaid of te ver doorgegroeid om nog operatief verwijderd te kunnen worden. De behandeling is dan gericht op vermindering van de klachten, niet op genezing (palliatief). Chemotherapie kan gebruikt worden om de ziekte te remmen, eventueel in combinatie met een operatie. Bestraling wordt vooral toegepast om pijn te bestrijden en bloedverlies tegen te gaan. Soms kan het plaatsen van een stent tegen geelzucht, verstopping en jeuk de kwaliteit van leven verbeteren. Bij pijn is het belangrijk om de juiste pijnmedicatie te nemen en deze op regelmatige tijden te slikken. Bespreek pijnklachten daarom met je arts.

Vaak is het lastig om op gewicht te blijven als je alvleesklierkanker hebt. Het kan helpen om voldoende te drinken, regelmatig kleine porties te eten en voedingsmiddelen te kiezen die veel energie bevatten. Een diëtist kan je hierbij helpen.

Prognose

Meestal wordt alvleesklierkanker pas in een laat stadium gediagnosticeerd. Vaak zijn er dan al uitzaaiingen in de rest van het lichaam of is de tumor al doorgegroeid in andere weefsels. De overlevingskansen voor mensen met alvleesklierkanker zijn dan ook beperkt.