Wat is hooikoorts?

Wat is hooikoorts?

Mensen die last hebben van hooikoorts zijn allergisch voor stuifmeel, zoals pollen van bomen, grassen en onkruid. Met name in het 'pollenseizoen'. In de periode van het voorjaar tot het najaar zweven deze vrij rond in de lucht, vooral als het mooi droog weer is, met matige wind. Als je allergisch bent voor deze pollen en ze inademt, zorgt dit voor een sterke afweerreactie van je immuunsysteem. Tijdens deze allergische reactie komt het stofje histamine vrij, dat zorgt voor verschillende klachten. Deze lijken erg op die van een hevige verkoudheid; je hebt bijvoorbeeld een loopneus of juist een verstopte neus, moet niezen en hebt tranende ogen.

De medische term voor hooikoorts is allergische rhinitis. Het is een veelvoorkomende allergie: circa 15 tot 20 procent van de Nederlanders heeft er last van. Hooikoorts kan behoorlijk hinderlijk zijn en ten koste van sociale contacten, nachtrust, werk en schoolprestaties gaan. Gelukkig zijn er wel manieren om de kans op een hooikoortsaanval te verkleinen. Ook zijn er diverse behandelingen mogelijk om de symptomen te bestrijden. Maar deze allergie is nog niet helemaal te genezen.

Oorzaken van hooikoorts

Hooikoorts is het gevolg van een allergie voor stuifmeel en de bloei van bepaalde bomen, grassen en planten, zoals elzen, berken en hazelaars, raaigras, zwenkgras en veldbeemdgras en bijvoet. Bij mensen die allergisch zijn voor het stuifmeel van (sommige van) deze bomen, grassen en planten, treden hooikoortsklachten op als de pollen ervan door de lucht gaan zweven en zij deze inademen. Wanneer dit precies gebeurt, hangt af van de weersomstandigheden. Een koude of juist warme winter beïnvloedt de bloeiperiode. Meestal ligt deze tussen ongeveer februari en september, met een piek in mei en juni. Bij warm en droog weer met een beetje wind zweven er veel pollen in de lucht, op regenachtige dagen zijn dat er veel minder en kunnen mensen met pollenallergie weer even opgelucht ademhalen.

Symptomen van hooikoorts

De symptomen van pollenallergie treden vooral op in het zogenaamde pollenseizoen, tussen februari en september. Vertonen de onderstaande symptomen zich in een ander jaargetijde, dan is de kans groot dat je te maken hebt met een andere aandoening, zoals een verkoudheid. De klachten van hooikoorts worden immers veroorzaakt door het inademen van het stuifmeel van bomen, grassen en planten die bloeien in het voorjaar en de (na)zomer. De belangrijkste symptomen zijn:

• een loopneus of verstopte neus
• jeuk
• niesbuien
• tranende, jeukende ogen
• kriebelhoest en benauwdheid
• vermoeidheid
• hoofdpijn
• verstoorde nachtrust
• concentratieproblemen

Hoe wordt de diagnose hooikoorts gesteld?

Vermoed je dat je klachten voortkomen uit een pollenallergie? Neem dan contact op met je huisarts. Deze kan op verschillende manieren de diagnose hooikoorts bij je stellen. Ten eerste zal de arts vragen naar de aard van je klachten, wanneer deze optreden, hoe je leefomgeving eruitziet, wat je eetgewoonten zijn en of je bijvoorbeeld huisdieren hebt. Zo kan de huisarts makkelijker andere oorzaken van een allergische reactie uitsluiten.

Daarnaast zijn er nog twee methoden om vast te stellen of het gaat om een pollenallergie en eventueel ook welk type stuifmeel de reactie opwekt. Een veelvoorkomende methode is een zogenaamde 'priktest' (medische term: intracutane allergietest). Hierbij wordt een extract van verschillende allergenen op je huid gedruppeld en wordt er op die plek een klein gaatje gemaakt, zodat ze onder je huid terechtkomen. Ben je allergisch voor een bepaalde stof, dan ontstaat op die plek een bult(je). De arts kan ook bloed afnemen en dit onderzoeken volgens de zogenaamde RAST-methode.

Risicofactoren/-groepen

Sommige mensen hebben een grotere kans op het ontwikkelen van hooikoorts, namelijk:

• mannen
• eerstgeborenen
• mensen die geboren zijn in het pollenseizoen
• mensen bij wie hooikoorts in de familie zit (erfelijke aanleg)

Blootstelling aan sigarettenrook en huisstofmijt op jonge leeftijd zijn enkele risicofactoren die de kans op hooikoorts vergroten.

Behandeling van hooikoorts

Hooikoortspatiënten kunnen behoorlijk gehinderd worden door hun allergie. Gelukkig zijn er manieren om de kans op een hooikoortsaanval te verkleinen en middelen om de symptomen of zelfs de oorzaak ervan te bestrijden.

Bij een allergische reactie maakt je lichaam histamine aan. Daarom worden bij hooikoorts regelmatig antihistaminica voorgeschreven. Deze voorkomen de afgifte van de stofjes die je hooikoortsklachten veroorzaken. Antihistaminica zijn verkrijgbaar in verschillende vormen, zoals tabletten, neussprays en oogdruppels. Voor de meeste heb je een recept nodig, maar sommige kun je ook bij de drogist kopen zonder recept. Welke vorm voor jou het meest geschikt is, hangt onder andere af van de slijmvliezen die het meest heftig reageren tijdens een hooikoortsaanval. Overleg met je huisarts of apotheek over de beste keuze voor jou.

Daarnaast kan pollenallergie behandeld worden met cromonen, die de ontstekingscellen in je slijmvliezen versterken. Daardoor komt er minder histamine in je lichaam vrij en krijg je dus ook minder hooikoortsklachten.

Corticosteroïden zijn ontstekingsremmers, die ervoor zorgen dat je lichaam een minder sterke afweerreactie heeft. Hiervoor heb je een recept van de huisarts nodig.

Een andere behandeling van hooikoorts is zogenaamde allergie immunotherapie. Hierbij krijg je steeds een beetje van het stofje waarvoor je allergisch bent toegediend, waardoor je immuunsysteem er op een gegeven moment gewend aan kan raken. De overgevoelige reactie neemt daardoor af, net als de bijbehorende klachten.

Daarnaast kun je zelf veel doen om minder last te krijgen van hooikoorts tijdens het pollenseizoen. Het inademen van pollen is niet helemaal te vermijden, maar de volgende tips kunnen je klachten wel verminderen:

• Hou je ramen dicht, ook die van de auto. Wil je toch luchten, doe dit dan 's ochtends heel vroeg of 's avonds laat en open alleen de ramen waar de wind niet op staat. Ook na een regenbui zijn er weinig pollen in de lucht en kun je goed ventileren.
• Bescherm je ogen buiten met een zonnebril en smeer eventueel een beetje vaseline rond je ogen. Was je handen regelmatig, zodat je niet per ongeluk pollen in je ogen wrijft.
• Neem voor het slapen gaan een douche en was je haren. Doe kleren die in aanraking zijn geweest met pollen uit en stop ze in de was. Was ook je beddengoed regelmatig.
• Blijf op de hoogte van de weers- en hooikoortsverwachting. Zo weet je van tevoren of er veel pollen in de lucht zullen zijn.

Prognose

Tijdens het pollenseizoen kan hooikoorts je leven behoorlijk lastig maken. Je kunt minder genieten van de lente en zomer dan mensen zonder pollenallergie. Eventuele klachten kunnen je werk- of schoolprestaties beïnvloeden, zeker als je ook slechter slaapt en last hebt van hoofdpijn en concentratieproblemen. Zorg dat je omgeving op de hoogte is van je pollenallergie, overleg met je huisarts over de juiste behandeling voor je klachten en probeer deze zelf zoveel mogelijk te voorkomen.