Netelroos: bultjes en jeuk

Netelroos wordt ook wel galbulten of urticaria (urtica is brandnetel) genoemd. Ongeveer een kwart van de mensen krijgt vroeg of laat in zijn leven met deze jeukende huiduitslag te maken. Netelroos kenmerkt zich door bleekroze, lichtgezwollen vlekken. Soms worden de vlekken ook rood of vloeien samen tot grotere plekken. Je kunt netelroos overal krijgen: het komt even vaak voor op de armen, benen, romp en in het gezicht.

Chronisch en acuut

Meestal ontstaan de galbulten plotseling en verdwijnen ze binnen enkele uren tot dagen. In veel gevallen is de huidaandoening ook van korte duur. Soms zelfs zo kort dat de verschijnselen alweer weg zijn, voordat iemand besluit om naar de huisarts te gaan.

Als de netelroos korter dan zes weken duurt spreken we van acute netelroos. Het kan echter ook zijn dat netelroos langdurig optreedt en zelfs maanden tot jaren voortduurt. Dat noemen we chronische netelroos.

Allergie

Bij netelroos is sprake van een allergische reactie. Histamine speelt hierin een belangrijke rol. Onder invloed van prikkels wordt de histamine uit voornamelijk mestcellen vrijgemaakt. Hierdoor verwijden de bloedvaten zich, waardoor de huid een rode kleur krijgt. Bovendien zorgt histamine ervoor dat er meer vocht door de wanden van de bloedvaten gaat met vochtophopingen in de huid als gevolg. Tot slot is histamine verantwoordelijk voor de jeuk.

Op welke prikkel je reageert als je netelroos hebt, is lang niet altijd duidelijk. De volgende prikkels kunnen tot een reactie leiden:

• geneesmiddelen zoals antibiotica en aspirine
• voedingsmiddelen bijvoorbeeld chocolade, eieren, schaaldieren, noten of fruit
• voedseltoevoegingen zoals kleurstoffen, conserveringsmiddelen en smaakversterkers
• fysische prikkels als warmte, koude, zonlicht, plaatselijke druk op de huid en inspanning
• contact met plantaardige of chemische stoffen bijvoorbeeld brandnetels, rubber en crèmes
• insectensteken en -beten zoals van wespen, vlooien en luizen
• infectieziekten vooral veroorzaakt door bacteriën en parasieten

Een aantal van deze prikkels, bijvoorbeeld warmte of het gebruik van pijnstillers, kan reeds bestaande netelroos verergeren. Ook psychische factoren als stress, drukte en spanning spelen een rol. Toch wordt bij de meeste mensen met chronische netelroos geen oorzaak gevonden. Er lijkt geen duidelijke erfelijke aanleg bestaan, maar in bepaalde families komt netelroos wel vaker voor.

Wat te doen?

Over het algemeen gaat netelroos vanzelf over, zonder schade aan de huid. Je kunt in principe dus gewoon afwachten, dan verdwijnt de uitslag meestal binnen enkele dagen. Als je weet wat de uitslag veroorzaakt, moet je de boosdoener proberen te vermijden. Alcohol, stress, hitte en krabben verergeren de klachten meestal.

Bij jeuk kan een lauwwarme douche verkoeling bieden. Een verkoelende crème, poeder of zalf of deppen met een oplossing van water en een scheutje azijn geven ook verlichting. Net als het dragen van los zittende kleding.

Tegen heftige jeuk worden antihistaminica aangeraden. Deze tabletten zijn zonder recept verkrijgbaar. Een groot nadeel is dat ze je suf of slaperig kunnen maken.

Naar de dokter?

Als je reageert op een bepaald medicijn is het belangrijk om de naam van het middel te noteren. Overleg hierover met je huisarts en apotheek. Sowieso is het verstandig om de naam van de werkzame stof in het medicijn bij je te dragen of goed te onthouden. Op die manier kun je andere artsen - ook in het buitenland -  laten weten dat je overgevoelig bent voor die bepaalde stof.

Ook wanneer de uitslag en jeuk steeds erger wordt en zich over het hele lichaam uitbreidt, is het verstandig om met de huisarts contact te zoeken. Ditzelfde geldt wanneer je lippen en oogleden opzwellen of als je last krijgt van benauwdheid.