8 dingen die je moet weten over oorsuizen

Iemand met tinnitus – de officiële naam voor oorsuizen – hoort een geluid dat voor anderen niet waarneembaar is. Vandaar dat het ook wel fantoomgeluid wordt genoemd. Op basis van die naam zou je denken dat patiënten zich het probleem inbeelden, maar dat is niet zo; zij horen het geluid echt.

​Allerlei geluiden

Ruisen, piepen, fluiten, suizen, bonken, brommen: het komt allemaal voor bij tinnitus. Het geluid kan af en toe of steeds aanwezig zijn, pulserend klinken of een constante toon vormen. Sommige mensen horen het alleen in stilte, bij anderen is het er altijd. De sterkte blijft in de loop van de tijd meestal gelijk, al kunnen de aard en de toon van het geluid wel veranderen.

De Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS) verzamelde meer dan 150 tinnitus-geluiden op een cd. Patiënten kunnen hun 'eigen' geluid opzoeken en aan anderen laten horen, zodat zij beter begrijpen wat tinnitus eigenlijk is.

Bijwerking gehoorverlies

Ons gehoor kan om allerlei redenen afnemen. De belangrijkste is slijtage, oftewel: ouderdom. Maar ook door langdurig hard geluid, een ongeluk, een infectie of het gebruik van bepaalde medicijnen (zoals bloedverdunners en plastabletten) kan het verminderen.

Als het gehoor beschadigd raakt, hebben de gebiedjes in het brein die geluid verwerken, de neiging om zich ter compensatie extra te gaan inspannen. Het gevolg is dat ze overgevoelig worden en uiteindelijk zelf prikkels (geluid) gaan produceren. Een beetje zoals een microfoon die te hard staat.

​Depressie

Tinnitus is niet gevaarlijk, in de zin dat je er niet aan doodgaat. Maar patiënten kunnen wel heel erg onder hun klachten lijden. 40.000 tot 60.000 Nederlanders hebben een ernstige variant van tinnitus; zij horen meestal constant een doordringend geluid. Een kwart van hen vindt het leven hierdoor ondraaglijk. Vaak ervaren ze problemen met bijvoorbeeld slapen en zich concentreren. Ze kunnen zich gespannen, geïrriteerd, machteloos en wanhopig voelen. Soms komen ze door de aandoening in een sociaal isolement omdat ze door het constante geluid gesprekken minder goed kunnen volgen.

Bij langdurige klachten worden patiënten soms (ernstig) depressief. Waarschijnlijk worden die gevoelens versterkt doordat het hersengebiedje dat het geluid produceert in nauwe verbinding staat met het gebied waar emoties worden geregeld.

Omgaan met tinnitus

Bij ongeveer 1 procent van de patiënten kan de gehoorbeschadiging worden hersteld (waarmee ook de tinnitus verdwijnt). De rest krijgt vaak te horen dat ze er maar mee moeten 'leren leven'. Gelukkig kunnen ze daar wel goede hulp bij krijgen, in de vorm van gehoortraining en gedragstherapie. De behandeling, meestal in groepsverband, leert patiënten om het geluid te accepteren en eraan te wennen; door de hersenen af te leiden ervaar je het geluid als minder storend. Net zoals je een brilmontuur op den duur niet meer voelt of ziet.

Deze aanpak is de eerste (en op dit moment enige) methode waarvan wetenschappelijk is bewezen dat hij tinnitusklachten vermindert. De geluiden worden weliswaar niet minder, maar omdat mensen er anders mee leren omgaan, verbetert hun gemoedstoestand en ervaren ze hun leven als minder zwaar.

​Gehoorapparaat

Een gehoorapparaat biedt helaas geen uitkomst, want daarmee herstel je de gehoorbeschadiging niet. Wel is er zoiets als een 'tinnitusmaskeerder'. Dit apparaatje produceert een tegengeluid, zodat het tinnitusgeluid minder hoorbaar wordt.

Hetzelfde geldt voor andere hulpmiddelen, zoals een muziektherapeutisch kussen met een ingebouwd speakersysteem. De muziek die daaruit komt, helpt om in slaap te vallen. In sommige gevallen hebben patiënten baat bij alternatieve behandelingen zoals acupunctuur of reflextherapie. Het effect daarvan is echter nooit bewezen.

Voorkomen

Natuurlijke slijtage van het gehoor ga je niet tegen, maar je kunt de schade wel (enigszins) beperken door jezelf zo min mogelijk aan hard geluid bloot te stellen. Pas op met het gebruik van een koptelefoon. Als je na afloop van het luisteren een piep hoort, weet je dat het volume te hoog stond.