Niezen, hoesten, keelpijn: je bent verkouden!

Wat is een verkoudheid?

Je hebt een verkoudheid te pakken als het slijmvlies in je neus, bijholten en/of keel is ontstoken door een virus. Anders dan veel mensen denken, gaat het bij een verkoudheid niet alleen om je neus. Ben je verkouden, dan blijf je vaak wel een paar weken hoesten, niezen en snotteren. Vanaf het moment dat je klachten beginnen, kan je anderen besmetten. Na een paar dagen ben je minder besmettelijk.

De meeste mensen zijn weleens verkouden, maar jonge kinderen kunnen wel tien keer per jaar een verkoudheid oplopen. Zij zijn nog niet zo vaak in aanraking geweest met verkoudheidsvirussen. Hierdoor heeft hun lichaam geen weerstand opgebouwd tegen de virussen.

Oorzaken van een verkoudheid

De oorzaak van een verkoudheid is een virus. Er zijn heel veel verschillende virussen die iemand verkouden kunnen maken, bijvoorbeeld het rhinovirus, het coronavirus of het respiratoir syncytieel-virus. Als je een paar keer achter elkaar verkouden bent, is iedere keer een ander virus de schuldige. Maar bij griep bijvoorbeeld is de enige oorzaak, het influenzavirus, elk jaar anders.

Het virus dat verkoudheid veroorzaakt, zit in druppeltjes slijm, snot en speeksel. Als iemand praat, hoest of niest, kan hij of zij zo het virus verspreiden. Dat kan rechtstreeks, maar ook via de lucht. Ook kan je besmet raken als je een verkouden iemand een hand geeft. Of een deurkruk vastpakt die hij of zij net aangeraakt heeft. Zeker als je daarna je mond, neus of ogen aanraakt. Door je handen steeds goed te wassen, heb je minder kans op een verkoudheid.

Symptomen van een verkoudheid

De klachten die veel mensen met een verkoudheid hebben, beginnen meestal heel geleidelijk. Als je verkouden bent, heb je meestal last van:

• keelpijn
• hoesten
• loopneus
• snotteren
• hoofdpijn
• ophoesten van slijm
• hoofdpijn
• oorpijn
• oorsuizen
• lichte spierpijn
• soms verhoging of koorts

Deze symptomen van een verkoudheid ontstaan doordat het slijmvlies in je neus of keel ontstoken raakt. Hierdoor zwelt het op en gaat het meer slijm maken. Je neus raakt verstopt of je wordt snotterig en moet steeds je neus snuiten. Het teveel aan slijm, snot dus, loopt dan of uit je neus of naar achteren je keel in. Als het slijmvlies ontstoken is, raakt het ook geïrriteerd. Het slijmvlies in je neus kan dan niesprikkels geven. Is het slijmvlies in je keel of luchtpijp geïrriteerd, dan ga je hoesten. En keelpijn krijg je als door de verkoudheid het slijmvlies in je keel ontstoken is. Soms gaat de ontsteking door naar de stembanden. Dan kan je hees worden. Bij een verkoudheid kan je soms ook last van je oren krijgen, zoals oorpijn of oorsuizen.

Koorts is ook een mogelijke klacht bij verkoudheid, maar dan vooral bij kleine kinderen. Ook hebben kinderen soms ‘snotogen’ als ze verkouden zijn. Ze worden dan wakker met door pus dichtgeplakte ogen.

Risicofactoren en -groepen

In de meeste gevallen is een verkoudheid heel onschuldig. Maar soms is het beter om even langs de huisarts te gaan. Bijvoorbeeld als je klachten na een paar weken nog niet minder zijn. Of als je niet zeker weet of verkoudheid echt de oorzaak is van je klachten.

Ben je naast flink verkouden ook suf, voel je je erg ziek of zwak, heb je last van een piepende ademhaling of heb je het benauwd? Neem dan zeker contact op met je huisarts. Dit geldt ook als je al meer dan vijf dagen koorts hebt. Of als je eerst koorts had en na een paar koortsvrije weer koorts krijgt.

Behandeling van een verkoudheid

Er zijn geen medicijnen tegen een verkoudheid. Bij koorts of pijn kan je paracetamol slikken. Antibiotica helpen alleen tegen bacteriën en niet tegen virussen. Ook als een verkoudheid lang aanhoudt of als het snot een andere kleur krijgt, hebben antibiotica geen zin. Wel kan je zelf een paar dingen doen om de klachten die je hebt of je kind heeft, te verminderen. De verkoudheid gaat hierdoor niet sneller over, maar je hebt er minder last van.

Als je neus dicht zit door de verkoudheid, kan je druppelen met neusdruppels met zout water. Je kan deze kopen bij de apotheek of drogist, of zelf maken. Los daarvoor een theelepel zout op in een glas met lauw water. Voor kinderen kan je beter neusdruppels kopen. In plaats van neusdruppels met zoutoplossing, kan je ook neusdruppels of -spray met xylometazoline gebruiken. Dit haal je bij de apotheek of drogist. Druppels of spray met deze stof maken de zwelling van het slijmvlies in je neus iets minder. Hierdoor is het gemakkelijker om door je neus te ademen. Gebruik deze druppels of spray niet te lang. Dan kan de xylometazoline je slijmvliezen beschadigen.

Ook stomen boven een kom heet water met een doek over je hoofd kan helpen om iets minder last te hebben van een verkoudheid. Doe geen kamille of menthol bij het water. Dat irriteert de slijmvliezen. Voor kinderen is het veiliger om te stomen in een douche of badkamer waar de kraan met warm water openstaat. Verder is het verstandig om irritatie van de slijmvliezen te voorkomen. Als je bijvoorbeeld rookt, blijf je meestal langer verkouden.

Bij een verkoudheid is het belangrijk om hoestprikkels niet te onderdrukken. Door te hoesten houd je je luchtwegen namelijk schoon. Als je er veel last van hebt, kan je iets slikken met noscapine. Ben je snotterig, haal dan je neus op in plaats van steeds te snuiten. De kans op een ontsteking is daardoor kleiner. Snuit je toch je neus, doe dat dan steeds per neusgat en snuit niet beide neusgaten tegelijk.

Stellen van de diagnose

Een huisarts stelt de diagnose verkoudheid op basis van de symptomen.

Prognose

Een verkoudheid duurt vaak een tot drie weken en gaat vanzelf over.