Hoe herken je griep en wat kun je er tegen doen?

Wat is griep?

Griep is een ziekte die veroorzaakt wordt door het griepvirus (influenzavirus). Je hebt koorts, koude rillingen, hoofdpijn, keelpijn en spierpijn. In de volksmond worden veel ziektes met koorts, verkoudheid en hoesten ‘griep’ genoemd. Meestal worden deze ziektes echter veroorzaakt door een ander virus en is er dus geen sprake van griep.

Echte griep komt vooral in de winter voor. Gemiddeld krijgt één op de tien mensen in de winter deze ziekte. Je kunt ieder jaar opnieuw griep krijgen, omdat influenzavirussen ieder jaar een beetje veranderen.

Oorzaken

Er zijn twee typen griepvirussen: influenzavirus type A en type B. Van deze typen bestaan ook weer verschillende subtypen. Deze virussen veranderen steeds, waardoor je er opnieuw ziek van kan worden.

Het griepvirus zit in snot, speeksel en slijm. Je krijgt het van iemand met griep die niest, hoest of praat, of je een hand geeft. Het virus wordt ook verspreid via voorwerpen, zoals deurknoppen, toetsenborden en telefoons. Wanneer je het virus inademt of het virus via je handen in je neus of mond krijgt, raak je besmet. Het virus infecteert de cellen in je neus, keel en lagere luchtwegen. Na ongeveer één tot drie dagen is het virus verder verspreid in je lichaam en krijg je symptomen.

Je kunt gevaccineerd worden tegen griep. De griepprik is gratis voor iedereen die een hoger risico loopt om ernstig ziek te worden van griep: mensen boven de zestig jaar, mensen met suikerziekte (diabetes) of een long- of hartziekte, en mensen met een verminderde afweer.

Symptomen

Kenmerkend voor griep is dat het vrij plotseling begint en dat je je erg ziek voelt. Je kunt de volgende symptomen krijgen:

• hoge koorts (boven de 39 graden Celsius)
• koude rillingen
• vermoeidheid
• verkoudheid, met snotteren en een loopneus
• hoofdpijn
• keelpijn
• hoesten
• spierpijn in je hele lichaam
• pijnlijke gewrichten
• soms buikklachten als misselijkheid, overgeven en diarree

Een deel van de mensen krijgt complicaties van griep. Vaak komt er dan een bacteriële infectie bovenop de infectie met het griepvirus. Veel voorkomende complicaties zijn een middenoorontsteking (otitis media), longontsteking (pneumonie), bronchitis en ontsteking van de hartspier (myocarditis). Deze complicaties komen vooral voor bij jonge kinderen en mensen boven de 65 jaar, en bij mensen die al een hart- of longziekte of een verminderde weerstand hebben.

Neem contact op met je huisarts in de volgende situaties:

• Je kind is jonger dan drie maanden en heeft koorts.
• Je kind is ouder dan drie maanden en heeft langer dan vier dagen koorts.
• Jij of je kind wordt kortademig of suf.
• Jij of je kind drinkt of plast heel weinig.
• Jij of je kind krijgt opnieuw koorts na een paar dagen zonder koorts.
• Jij of je kind komt in aanmerking voor de griepprik en je denkt dat je (of je kind) griep hebt.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Je huisarts vraagt naar je klachten en doet eventueel lichamelijk onderzoek, zoals in je keel kijken en naar je lymfklieren voelen. Aanvullend onderzoek is meestal niet nodig.

Risicogroepen

Iedereen kan griep krijgen. De kans is het grootst wanneer je veel in contact komt met andere mensen in besloten ruimtes. Voorbeelden hiervan zijn scholen en kinderdagverblijven, kantoren en het openbaar vervoer.

Bepaalde mensen hebben een hoger risico op complicaties van griep en komen daarom in aanmerking voor de griepprik. Ook mensen die in de zorg werken en veel in aanraking komen met mensen uit de risicogroep, krijgen het advies om de griepprik te halen. De griepprik is gratis beschikbaar via de huisarts voor mensen met:

• leeftijd vanaf zestig jaar
• hart- en vaatziektes
• longziektes, zoals astma of COPD (chronic obstructive pulmonary disease)
• suikerziekte (diabetes mellitus)
• nierziektes
• een verminderde weerstand door een ziekte of medicijnen, zoals prednison en chemotherapie

Behandeling

Om griep te voorkomen, is vooral handhygiëne belangrijk. Was je handen regelmatig met zeep of alcohol en raak je gezicht niet te veel aan. Contact met grieppatiënten vermijden is verstandig, maar vaak praktisch niet haalbaar.

Heb je zelf griep? Voorkom dan dat je andere mensen besmet. Bedek je mond en neus wanneer je moet hoesten en niezen. Gebruik papieren zakdoekjes eenmalig en gooi ze dan weg. Was je handen regelmatig met zeep of alcohol en droog ze goed af.

Wanneer je griep hebt, kun je je erg ziek voelen. Doe rustig aan en ga niet sporten als je koorts hebt (boven de 38 graden Celsius). Voorkom dat je te veel afkoelt en kleed je op het weer. Als je koorts hebt, ga je zweten en kun je veel vocht verliezen. Drink voldoende om het vochttekort aan te vullen.

Er zijn geen medicijnen die griep kunnen genezen. Je kunt paracetamol gebruiken om koorts en pijn te verminderen. Neusspray of neusdruppels met een zoutoplossing of xylometazoline kunnen helpen je neus vrij te maken. Je arts kan eventueel medicijnen voorschrijven wanneer je veel hoest, zoals noscapine of codeïne.

Er zijn medicijnen die ervoor zorgen dat de symptomen iets korter duren en minder heftig zijn (virusremmers). Deze medicijnen werken nauwelijks bij mensen die verder gezond zijn. Artsen schrijven ze daarom alleen voor bij mensen die een sterk verminderde weerstand hebben.

Antibiotica helpen niet tegen griep. Antibiotica helpen namelijk alleen tegen bacteriën, terwijl griep door een virus veroorzaakt wordt. Artsen schrijven soms wel antibiotica voor bij bacteriële complicaties van griep, zoals een longontsteking.

Prognose

In de meeste gevallen gaat griep vanzelf over. Het virus is na ongeveer vijf tot negen dagen weer uit je lichaam verdwenen. De koorts is meestal na drie tot vijf dagen over. Het kan wel een paar weken duren voordat je je weer helemaal fit voelt.

Sommige mensen krijgen complicaties van griep, zoals een longontsteking of hartproblemen. Je kunt hieraan overlijden. Om dit zoveel mogelijk te voorkomen, krijgen risicogroepen de griepprik aangeboden.