8 vragen over de griepprik

1. Wat is het nut van een griepprik?

Het voorkomen van ernstige gevolgen van de griep is de belangrijkste reden om een griepprik te nemen. Ook de kans om de griep te krijgen wordt kleiner.

2. Is vaccinatie ook nuttig voor 70-plussers?

Jazeker. Bij mensen van boven de 70 jaar is het even effectief als bij 60- tot 70-jarigen. Uit onderzoek blijkt dat bij de groep 60-69 jaar de kans om griep te krijgen met 59 procent daalt, en bij 70-plus met 57 procent. Bijna even hoog dus. Ook nemen de opgebouwde antistoffen in het bloed met de jaren nauwelijks af.

3. Griep is toch niet zo erg, een beetje snotteren, je wat beroerd voelen?

Dat is een misverstand. Wat snotteren en je beroerd voelen, dat wijst op een verkoudheid. Bij griep hoort koorts die in enkele uren kan oplopen tot 39˚C en hoger. Patiënten krijgen koude rillingen, spierpijn en hoofdpijn, en willen drie tot vijf dagen niets anders dan in bed liggen.

Het kan nog erger, want als de griep langer aanhoudt kan ziekenhuisopname nodig zijn. Ook kunnen door de griep ziekmakende bacteriën de kans krijgen om zich uit te breiden en een longontsteking of ontsteking van het hartzakje te veroorzaken. Let wel: jaarlijks overlijden in Nederland tweehonderd tot duizend mensen door griep.

4. Hoeveel profijt heb je van de griepprik?

In een gemiddelde winter krijgen zonder prik vijf tot tien op de honderd mensen griep. Met prik zijn dat er een tot zeven. Ook het risico op ernstige complicaties en een ziekenhuisopname neemt af. Dat is belangrijk, want jaarlijks wordt zo’n 0,4 procent van de 65-plussers (ongeveer 20.000 mensen) met complicaties van griep opgenomen in het ziekenhuis. Uit Nederlands onderzoek blijkt dat een griepinjectie die kans op een ziekenhuisopname met de helft vermindert.

Uit onderzoek van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde blijkt dat de griepprik 29% van de griepgevallen voorkomt bij gevaccineerden. Dat is een gemiddelde, gemeten bij patiënten die de huisartsen bezochten in de periode 2004 tot en met 2014.

5. Als je vorig jaar een prik hebt gehad, moet je dan nu weer?

Ja, want het virus verandert en daardoor herkent ons afweersysteem het minder goed. Soms verandert het virus radicaal, en dan helpt het niets dat je eerder een prik hebt gehad. De makers van het vaccin onderzoeken elk jaar welke virusstam waarschijnlijk in Nederland gaat rondwaren, en passen het vaccin daarop aan. Elk jaar vaccineren biedt dus een bredere bescherming dan een eenmalige prik.

6. Zijn er goede redenen om de prik niet te halen?

Eigenlijk niet. De bijwerkingen zijn gering, hooguit een rode plek op de plaats van de injectie. Denk niet dat je geen prik nodig hebt omdat je voldoende weerstand hebt.

Het nut van de prik lijkt wel eens gering, omdat sommige mensen ondanks vaccinatie tóch griep krijgen. Maar daar kan een overdrijving insluipen; mensen vertellen het wél als ze griep hebben gekregen ondanks de prik, maar niet als ze géén griep kregen. En als mensen een verkoudheid ook meetellen, dan lijkt het effect van vaccineren nog kleiner. Ook als je wel griep krijgt is de griepinjectie trouwens nuttig, want de klachten zijn dan minder ernstig.

7. Wie komen in aanmerking voor gratis vaccineren?

Behalve 60-plussers hebben ook jongere mensen uit risicogroepen recht op een gratis griepprik, zoals hartpatiënten, en mensen met longziekten of diabetes. Als zij griep krijgen, hebben ze een verhoogde kans op verergering van hun ziekte.

8. Hoe kom je aan een griepprik?

De griepprik is voor 60-plussers en mensen uit de risicogroepen gratis: zij krijgen een uitnodiging van de huisarts. Wie half oktober nog geen uitnodiging heeft, kan het beste contact opnemen met de huisarts.

Wie geen recht heeft op een gratis prik, maar er toch eentje wil, kan ook gewoon de huisarts benaderen. Bij jongeren heeft vaccinatie minder voordelen. Wel daalt de kans om griep te krijgen ongeveer evenveel als bij ouderen, maar het risico op ernstige gevolgen is bij jongeren een stuk minder groot.

Ben je geen 60-plusser en val je niet binnen de risicogroepen? Dan kun je de griepprik zelf betalen. Je betaalt dan zelf de kosten voor het vaccin en het zetten van de vaccinatie door de huisarts. Je kunt via jouw huisartsenpraktijk nagaan hoeveel het kost. Soms betalen werkgevers of zorgverzekeraars de griepprik. De griepprik kun je halen tussen half oktober en half november.

Door de prik belanden jaarlijks 10.000 65-plussers minder in het ziekenhuis.