Eczeem? Kefir kan misschien helpen

Ongeveer 400.000 Nederlanders hebben chronisch eczeem, ook wel atopisch eczeem of constitutioneel eczeem genoemd. Het begint meestal op kinderleeftijd. Roodheid, schilfers, bultjes, kloofjes of korstjes komen dan vaak voor en dat gaat meestal gepaard met veel jeuk. Deze chronische huidaandoening heeft een onvoorspelbaar verloop, waarbij eigenlijk alleen zalf of hormonencrème verlichting kunnen geven. Logisch dat mensen met eczeem ook op zoek gaan naar iets anders dat helpt. Dat dachten de onderzoekers in Zuid-Europa en Zuid-Amerika ook. Ze hebben namelijk onderzocht wat het effect is van kefir op eczeem. Aan het onderzoek deden 19 mensen mee met constitutioneel eczeem die tussen de 19 en 56 jaar waren. Zij zijn vergeleken met een controlegroep van 33 mensen tussen 20 en 60 jaar zonder eczeem.

Waarom kefir?

Kefir is een melkdrank, die oorspronkelijk uit Kaukasus komt. Het wordt gemaakt door aan melk gisten en melkzuurbacteriën in de vorm van kefirkorrels of -poeder toe te voegen. Vervolgens moet de melk rijpen en gisten; dat heet ook wel fermentatie. Hierbij ontstaan melkzuur, koolzuurgas en een heel klein beetje alcohol (ongeveer 0,05 procent). Kefir heeft net als karnemelk een zure smaak, maar daarnaast ook een prikkeltje in de mond door het koolzuurgas en de alcohol. Hoe langer de melk rijpt en gist, hoe zuurder de drank wordt. Meestal is de melk 24 uur gerijpt en gegist.

Het verband tussen huid en darmen

Kefir is een gefermenteerd product, waarin levende bacteriën zitten. Die bacteriën zouden een gunstig effect op de gezondheid kunnen hebben en worden ook wel probiotica genoemd. Andere voorbeelden van gefermenteerde producten zijn karnemelk, yoghurt, kwark, zuurkool, salami, tempeh en kimchi. De gunstige bacteriën uit gefermenteerde producten komen in je darmen terecht. Daar helpen ze mee aan een goede balans tussen gezonde en ongezonde bacteriën in het darmmicrobioom. Een gezond darmmicrobioom is goed voor de weerstand en zou volgens de onderzoekers ook gunstig zijn voor de huid.

Verse kefir

De helft van de deelnemers aan de studie, zowel met als zonder eczeem, dronk acht weken lang dagelijks 100 ml kefir, die ze drie keer per week vers van de onderzoekers kregen. De andere helft van de deelnemers veranderde niets aan hun voedingsgewoonten. Er waren dus vier groepen in de studie: deelnemers met eczeem die kefir kregen, deelnemers met eczeem die niets kregen, deelnemers zonder eczeem die kefir kregen en deelnemers zonder eczeem die niets kregen. Voor de start van de studie en na afloop is de huid van de deelnemers uit alle vier de groepen onder de loep genomen. Bij de kefirdrinkers zijn gunstige effecten gevonden, vooral bij deelnemers met eczeem die kefir dronken. Voorafgaand aan het onderzoek hadden deze deelnemers gemiddeld genomen ernstige eczeem. Na de acht weken kefir was de ernst afgenomen naar milde eczeem. Er trad dus een aanzienlijk verbetering op. Ook verbeterde de vochtbalans in de kefirgroep, zowel bij deelnemers met als zonder eczeem. De onderzoekers concluderen dat mensen met eczeem baat kunnen hebben bij kefir.

Verwachtingen temperen

Voordat iedereen met eczeem nu meteen kefir gaat drinken, is het goed om de verwachtingen wat te temperen. Een bekend gezegde in wetenschappelijk onderzoek is namelijk: één onderzoek is geen onderzoek. Oftewel: één zwaluw maakt nog geen zomer. Voor echte wetenschappelijke onderbouwing is het niet genoeg als één onderzoeksgroep gunstige resultaten vindt. Eerst zou dit onderzoek dus herhaald moeten worden door andere onderzoekers en bij meer deelnemers. Ook zou het goed zijn als de deelnemers in de controlegroep een placebo kregen. Nu kreeg de controlegroep niets, terwijl de kefirgroep drie keer per week naar het onderzoekscentrum ging om kefir op te halen. Alleen al het idee dat kefir zou kunnen helpen, kan al effect hebben gehad. Door de controlegroep ook iets (onwerkbaars) te geven, sluit je dit soort effecten uit. Kortom: er moet eerst uitgebreider onderzoek komen om de gevonden effecten van kefir te bevestigen. In de tussentijd is het prima om kefir en andere gefermenteerde producten te nemen, want ze passen uitstekend in een gezonde, gevarieerde voeding. Maar verwacht er niet meteen wonderen van bij eczeem.

Zelf kefir maken

Kefir is makkelijk zelf te maken en erg leuk om een keer te doen. Kefirkorrels en -poeder zijn onder andere online te koop, bijvoorbeeld bij kefir.nl. Overigens bestaat er ook waterkefir. Dit drankje wordt gemaakt met water in plaats van melk.