Stress? Let op je schildklier!

Getty Images

Dat te veel stress niet goed voor je is, dat weet iedereen wel. Minder bekend is dat chronische stress ook je schildklier kan beïnvloeden. Stress onderdrukt namelijk je schildklierfunctie. Het gevolg? Een traag werkende schildklier, met alle klachten van dien.

Een trage schildklier - oftewel hypothyreoïdie - komt vaak voor. Het risico erop neemt toe naarmate je ouder wordt en het komt ongeveer vijf keer vaker bij vrouwen voor dan bij mannen. Dat is vervelend, want je schildklier heeft invloed op bijna alle processen in je lichaam. Denk aan je stofwisseling, maar dit orgaan reguleert ook je hartslag en bloeddruk, beïnvloedt je spijsvertering, je lichaamstemperatuur en zelfs je menstruatie en vruchtbaarheid. Een vertraagde schildklier kan dan ook vervelende klachten geven:

Trage hartslag
Spierkrampen
Stijfheid in de gewrichten
Hoofdpijn
Sloomheid
Haaruitval
Depressieve gevoelens
Vermoeidheid
Verminderde concentratie
Slechter geheugen
Droge huid
Koude handen en voeten
Gewichtstoename (en moeilijk afvallen)
Obstipatie
Menstruatiestoornissen

Stresshormonen

Wanneer je kampt met langdurige stress, gaan je hormonen rare dingen doen. De stresshormonen cortisol, adrenaline en noradrenaline zijn er om onder andere om stress te reguleren, maar hebben ook andere belangrijke functies. Ze worden geproduceerd in je bijnieren. Als er sprake is van stress, en dat kan van alles zijn: werkgerelateerd, psychische klachten, financiële problemen, gaan de bijnieren aan de slag om stresshormonen te produceren. Is er echter sprake van langdurige stress, dan gaat de productie haperen en kans je lichaam je stressrespons niet meer goed reguleren. Dat kan gepaard gaan met klachten als vermoeidheid, hoofdpijn, slaapproblemen en een schommelende bloedsuikerspiegel, maar heeft ook invloed op de werking van je schildklier.

HPA-as versus HPT-as

Nu wordt het ingewikkeld. De hormonen in je bijnieren bijnieren worden geproduceerd via de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as, beter bekend als de HPA-as. Deze HPA-as is betrokken bij veel lichaamsfuncties, zoals het reguleren van je lichaamstemperatuur, je energieniveau en de eerder genoemde stressrespons. Als je bijnier hapert omdat het te veel stresshormonen moet produceren, kunnen ook de hypothalamus en de hypofyse hun werk minder goed kunnen doen. En een van die taken is het aansturen van de schildklierhormonen via de hypothalamus-hypofyse-schildklier-as, ofwel HPT-as. De schildklier wordt aangestuurd door de hypofyse. Dit orgaantje in de hersenen wordt op zijn beurt weer aangestuurd door een ander gedeelte van de hersenen: de hypothalamus. De hypothalamus scheidt het hormoon TRH (thyreotropinevrijmakend hormoon) af, wat voor de hypofyse het signaal is om het hormoon TSH (thyroïd stimulerend hormoon) te produceren en in de bloedbaan te brengen. TSH in het bloed zet de schildklier aan tot productie van schildklierhormoon.

De HPA-as en de HPT-as maken dus gebruik van het zelfde mechanisme (hypothalamus- hypofyse-ontvanger). Wanneer er sprake is van chronische stress dan krijgt de HPA-as voorrang van je lichaam; omdat deze gericht is op overleven. Een verstoring van de HPA-as leidt daarmee dus tot een minder goed functionerende schildklier met een ontregelde productie van het schildklierhormoon. De TSH-waarde is een indicatie hoe de schildklier functioneert:

Te trage schildklier (hypothyreoïdie)

Als er te weinig schildklierhormoon in het lichaam is, maakt de hypofyse veel TSH. Je noemt dit ook wel een trage schildklier of hypothyreoïdie. De TSH-waarden in het bloed zijn dan (veel) hoger dan normaal.

Te snelle schildklier (hyperthyreoïdie)

Is er te veel schildklierhormoon, dan maakt de hypofyse weinig TSH. Je noemt dit ook wel een snelle schildklier of hyperthyreoïdie. De TSH-waarden in het bloed zijn dan lager dan normaal.

Wat te doen?

Als jij klachten ervaart die op een vertraagd schildklierfunctie wijzen, dan is het verstandig je naar een specialist te laten verwijzen. Maar zolang je chronische stress ervaart, is het heel lastig om je schildklierhormonen weer in balans te krijgen. Als stress de oorzaak van je vertraagde schildklierfunctie is, dan is ontspanning dus een van de oplossingen. Zorg dus voor een gezonde leefstijl, met voldoende beweging en genoeg ontspanning.