Rugklachten: wanneer naar de huisarts?

Wat zijn rugklachten?

Je rug bestaat onder andere uit spieren en de wervelkolom. Je wervelkolom bestaat uit zeven nekwervels, twaalf borstwervels, vijf lendenwervels, je heiligbeen en het stuitbeen. Tussen de wervels zitten soepele tussenwervelschijven. Binnenin de wervelkolom lopen de zenuwen van de hersenen naar bijvoorbeeld je armen en benen. Deze zenuwen verlaten het wervelkanaal tussen twee wervels.

Veel mensen hebben wel eens last van pijn in de rug. De pijn kan er plotseling inschieten of geleidelijk ontstaan. Vaak geven bepaalde houdingen of bewegingen meer pijn.

Meestal is er geen duidelijke oorzaak voor rugklachten te vinden en gaat de pijn vanzelf binnen een paar dagen weer over. Artsen noemen dit aspecifieke lagerugpijn. Ook door een verkeerde houding of verkeerde beweging kun je spierpijn in je rug krijgen. Ziektes die rugklachten kunnen veroorzaken zijn:

• hernia: uitpuiling van een tussenwervelschijf
• ziekte van Bechterew (axiale spondyloartritis): ontsteking van de gewrichten in je rug en bekken

Oorzaken

Bij 95 procent van de mensen met rugklachten vinden artsen geen oorzaak voor de pijn. Mogelijk werken de spieren en botten van de rug tijdelijk niet goed samen of is de belasting op de rug groter dan dat je aankan. Te weinig beweging, een verkeerde houding of een verkeerde beweging kunnen rugklachten veroorzaken en verergeren.

Wanneer de tussenwervelschijf uitpuilt (hernia), kan het uitpuilende weefsel op de zenuw drukken. Door zenuwprikkeling ontstaan pijn en tintelingen, die vaak uitstralen naar een been of arm. De precieze oorzaak voor een hernia is niet bekend.

De ziekte van Bechterew is een ziekte waarbij je afweersysteem je eigen lichaam aanvalt (auto-immuunziekte). Daardoor ontstaan er ontstekingen in je gewrichten, waaronder die in je rug. Erfelijke aanleg speelt waarschijnlijk een rol bij het ontstaan van deze ziekte.

Symptomen

De meeste mensen hebben vooral pijn onderin de rug. Soms straalt de pijn uit naar één of beide benen. Wanneer je rugklachten na drie maanden nog niet over zijn, spreken artsen van chronische lagerugpijn.

Bij de ziekte van Bechterew heb je pijn en stijfheid in je nek en rug die langzaam erger worden. De symptomen zijn ’s ochtends het ergst. Beweging vermindert de pijn. Je kunt ook ontstekingen hebben op andere plaatsen in je lichaam, zoals je overige gewrichten, pezen, ogen en darmen.

Bij een hernia in de onderrug straalt de pijn uit naar je bil of been, soms tot in de voet. Je been kan branderig of doof aanvoelen en je kunt minder kracht in het been hebben. Meestal wordt de pijn minder wanneer je ligt. Niezen, hoesten en persen kunnen de druk op de zenuw verhogen, waardoor de pijn erger kan worden.

Heb je rugklachten? Deze gaan meestal binnen enkele weken vanzelf over. Raadpleeg wel een arts in de volgende situaties:

• constante heftige pijn in iedere houding
• duizeligheid, zweten, flauwvallen
• niet meer op je hiel of je tenen kunnen staan door spierzwakte
• doof gevoel in je liezen en/of rond je anus
• niet meer kunnen plassen
• je urine of ontlasting niet op kunnen houden (incontinentie)
• hevige pijn in één been
• je symptomen zijn ontstaan na een val, operatie of injectie
• je hebt kanker (gehad)

Diagnose

Wanneer je met rugklachten naar je huisarts gaat, vraagt hij of zij wat voor symptomen je hebt. Je huisarts onderzoekt je rug en kijkt hoe je beweegt en loopt. Extra onderzoek zoals een röntgenfoto of scan is meestal niet zinvol. Ze leveren meestal geen extra informatie op en wanneer er iets afwijkends te zien is, heeft dat meestal niets te maken met je rugklachten. Bovendien verandert de behandeling meestal niet door de uitslag van een röntgenfoto of scan.

Een scan kan wel zinvol zijn in de volgende situaties:

• je arts twijfelt of je wel een hernia hebt
• je hebt ernstig krachtverlies in je been
• je houdt hevige pijn ondanks optimaal gebruik van pijnstillers
• je hebt na drie maanden nog steeds klachten en je arts en jij overwegen een operatie

Bij het vermoeden van een hernia verwijst je huisarts je naar een neuroloog, neurochirurg of orthopedisch chirurg voor verder onderzoek en behandeling.

Wanneer je huisarts vermoedt dat je de ziekte van Bechterew hebt, verwijst hij of zij je naar een reumatoloog voor verder onderzoek en behandeling. Eventueel laat je huisarts alvast bloedonderzoek doen naar ontstekingen en kan hij of zij een röntgenfoto van je rug laten maken.

Risicofactoren

Overgewicht en stress verhogen het risico op rugklachten. Ook een hoge belasting van je rug kan rugpijn veroorzaken. Voorbeelden hiervan zijn een verkeerde houding, zwaar lichamelijk werk, veel tillen en langdurig autorijden.

Behandeling

Bij rugklachten is het belangrijk om te blijven bewegen. Door liggen en rusten verslappen de spieren en wordt het herstel beperkt. Eventueel kan een fysiotherapeut je begeleiden. Heb je veel pijn? Neem dan paracetamol. Je kunt ook gel met pijnstillers (ibuprofen, diclofenac) op je rug smeren. Gebruik geen spierverslappers (temazepam, oxazepam en diazepam). Bij een hernia kan je huisarts sterkere pijnstillers voorschrijven, zoals morfine of pregabaline. Houden de klachten langer dan zes tot acht weken aan? Dan kun je een operatie overwegen. Meestal is dit echter niet nodig. De behandeling van de ziekte van Bechterew bestaat uit beweging en ontstekingsremmende medicijnen. Helpt dit onvoldoende, dan kan je reumatoloog sterkere medicijnen voorschrijven die het afweersysteem onderdrukken.

Prognose

Meestal gaan rugklachten binnen één tot zes weken vanzelf over, wanneer je goed blijft bewegen. Merk je na vier weken geen verbetering? Ga dan naar je huisarts of fysiotherapeut. De meeste mensen krijgen vaker in hun leven last van rugpijn. Bij zeventig tot tachtig procent van de mensen met een hernia gaan de klachten vanzelf binnen drie maanden over. Meestal is tachtig tot negentig procent van de patiënten tevreden met het resultaat van een herniaoperatie en het bijbehorende revalidatietraject dat daarop volgt.