Literatuur voor de zoekende mens
Boekenwinkels hebben tegenwoordig meestal een groot aanbod zelfhulpboeken. Boeken over zelfhulp en zelfontplooiing zijn immens populair. Ze bieden kant-en-klare oplossingen voor de zoekende mens. Maar maken ze die belofte ook waar?
Steeds meer mensen gaan zelf op zoek naar hulp voor hun problemen; of dat nu fysieke ongemakken of psychische kwalen zijn. Logisch ook, want een boek is nog altijd goedkoper dan een consult bij een psycholoog. Bovendien kan je je met je boek terugtrekken.
Wie koopt ze?
Mensen die zelfhulpboeken kopen zijn niet chronisch ongelukkig of mentaal gestoord, verre van. Het zijn mensen die graag lezen, die nadenken over zichzelf en hun relaties. Over het algemeen zijn lezers van zelfhulpboeken vrij tevreden met hun leven.
Het zijn zoekende mensen: ze zijn nieuwsgierig en ze streven actief hun geluk na. Ze gebruiken de boeken om beter te worden en hun leven te beheersen. Vaak zien ze de verbanden tussen relaties, gedachten en handelingen erg helder.
Kwaliteit
Er zijn ontelbaar veel zelfhulpboeken op de markt, maar ze zijn niet allemaal van dezelfde kwaliteit. Hoe weet je of jouw boek een goed boek is? Een goed zelfhulpboek verplicht je tijd te nemen om stil te staan bij je eigen situatie. Het geeft je inzicht in die situatie en de mogelijkheid om jezelf te 'genezen'.
Een zelfhulpboek moet vertrekken vanuit het leven zelf en moet geschreven zijn door ervaringsdeskundigen. Uit de lucht gegrepen peptalk helpt niemand.
Daarom is het ook goed als een boek veel voorbeelden bevat. Die zijn belangrijker dan de adviezen van coaches of therapeuten. Als een lezer ziet hoe anderen de dingen hebben aangepakt, en welk resultaat ze daarbij geboekt hebben, kan hij daar kracht uit putten.
Verder geeft een goed zelfhulpboek de lezer de kans om weer controle te krijgen over de situatie. Alleen al door een boek te kopen, door te kiezen tussen verschillende titels, komt de lezer uit zijn slachtofferrol. Die lijn moet het boek doortrekken.
Effect?
Er zijn maar weinig wetenschappelijke gegevens over de effecten van zelfhulpboeken. Het lijkt erop dat ze helpen, maar veel hangt af van het boek zelf.
De auteurs die focussen op persoonlijke onafhankelijkheid, tolerantie, zelfontwikkeling, innerlijke rust en vertrouwen in de eigen intuïtie kunnen het geluk van de lezer vergroten.
In ieder geval bieden zelfhulpboeken een inspirerend antigif tegen het gevoel van hulpeloosheid, dat ons vaak is aangeleerd. Als een boek iemand kan doen geloven dat hij echt uit de put kan komen, is het helingsproces al begonnen.
Gebakken lucht
Pas op! Er zijn ook zelfhulpboeken die gebakken lucht verkopen. Zo schrijven verschillende auteurs dat zelfbevestiging je van je negatieve zelfbeeld zal afhelpen. Als je jezelf maar lang genoeg vertelt hoe goed je bent, zal je je vanzelf beter gaan voelen, is het idee.
Wetenschappelijk onderzoek heeft echter aangetoond dat dat niet klopt. Je zelfbeeld is de som van jarenlange interacties met ander mensen. Die wis je niet zomaar uit.
Ook boeken die schrijven dat je gewoon je doel moet visualiseren en dat de rest wel zal volgen, kan je beter mijden. Optimisme is immers niet genoeg. Je kan wel geloven dat je je doel kan bereiken, maar je moet ook nog de kracht hebben om de obstakels die op je pad komen te overwinnen.
