Durf te eten zonder regels
Heb jij vaste regels voor wat je wel of niet eet, of ben je altijd wel bezig met een dieet? Het kan zijn dat je relatie met eten daardoor verstoord raakt. Dat kan ervoor zorgen dat je niet meer goed naar je lichaam luistert en veel te veel bezig bent met voedsel. De oplossing? Intuïtief eten.
Intuïtief eten is een term die al in 1995 werd bedacht door twee Amerikaanse diëtisten, Evelyn Tribole en Elyse Resch. Zij raakten enorm gefrustreerd in de begeleiding van patiënten met overgewicht. Want hoeveel begeleiding ze ook gaven bij een dieet, uiteindelijk mislukten vrijwel alle dieetpogingen en werden hun patiënten alleen maar zwaarder én verdrietiger. Al die diëten en eetregels verstoren namelijk het natuurlijke gevoel van honger en verzadiging. Als je altijd etiketten leest, als je calorieën of punten telt of op de klok kijkt of je 'mag' eten, dan luister je niet meer naar de wijsheid van je lichaam. Op den duur kan het volgen van een dieet of het naleven van strenge eetregels daardoor leiden tot schade. Je ruststofwisseling raakt verstoord, zodat je steeds sneller ook weer aankomt na een dieet. Of je bent zó bezig met de regels dat je een eetstoornis ontwikkelt. Tribole en Resch gingen op zoek naar een andere aanpak en zij ontwikkelden een andere manier van eten: 'intuïtief eten'. Hun bijbehorende boek werd in 1995 een wereldwijde bestseller. De Nederlandse vertaling van de nieuwe, herziene, versie komt binnenkort uit.
Wat is intuïtief eten?
Als je een intuïtieve eter bent, dan luister je heel goed naar je lichaam. Je eet als je trek hebt, en je stopt als je verzadigd hebt. Ook als je bord nog niet leeg is, of na drie happen taart. Je eet waar je zin in hebt, en je geniet voluit van eten. Je eet niet om gevoelens te dempen of 'weg te eten'. Je volgt geen dieet, en hanteert voor jezelf geen strakke eetregels. Je ziet eten als neutraal, niet als 'verboden' of 'toegestaan'. Je vertrouwt volkomen op je lichaam, want de signalen van je lichaam zullen je vertellen wat je nodig hebt. En jouw lichaam vertrouwt volkomen op jou: je zorgt goed voor jezelf en zult je lichaam niet uithongeren of volproppen. Je eet niet te weinig, en niet te veel. Je eet precies goed.
Hoe kun je intuïtief eten?
Bij intuïtief eten leer je dus weer helemaal luisteren naar de signalen van je lichaam. Je gaat ervan uit dat je lichaam instinctief weet wat je nodig hebt. Die signalen van je lichaam, dat noemen wetenschappers met een duur woord: het 'interoceptief bewustzijn'. Dat is het vermogen om fysieke gevoelens in je lichaam waar te nemen. Je kunt bijvoorbeeld voelen dat je blaas vol zit, of dat je hart sneller gaat kloppen. Maar het luisteren naar honger en verzadiging, dat zijn veel mensen een beetje verleerd. Probeer eens te luisteren naar wat je lichaam je vertelt. Heeft het honger? Is dat écht honger, of zijn het gevoelens die je weg wilt eten of dempen? Waar heeft je lichaam behoefte aan? Intuïtief eten leer je niet van de ene op de andere dag. Het is een proces. Soms duurt dat proces best lang, zeker als je al lang op dieet bent, of als je (onbewust) veel eetregels hanteert voor je zelf. Je moet leren vertrouwen dat je lichaam feilloos weet wat goed voor je is. En dat kost oefening. Soms zul je denken dat je lichaam echt chocolade nodig heeft, maar blijkt na afloop dat je je echt niet beter voelt. Of je merkt dat jouw lichaam de ene dag pas om elf uur in de ochtend een ontbijt nodig heeft, en de andere dag al om zeven uur. Je leert het verschil in verzadiging tussen een zelf gekookte maaltijd, of een kant-en-klare maaltijd. Hulpmiddelen bij het aanleren van intuïtief eten zijn bijvoorbeeld mindfulness, een dagboek en bewust de tijd nemen voor je maaltijden.
Waarom is intuïtief eten best moeilijk?
Eerlijk is eerlijk: het is niet heel gemakkelijk om een intuïtieve eter te worden. Dat komt vooral door onze maatschappij. Voortdurend krijgen we boodschappen over eten en over het slankheidsideaal. Social media, televisie, in de supermarkt maar ook in de gesprekken met collega’s en vrienden. Het kost kracht om deze signalen te negeren en om puur te luisteren naar de signalen van je eigen lijf. En het kost tijd om die nieuwe manier van eten aan te leren. Dat geldt zeker als je al lang worstelt met je gewicht, of als je al vaak op dieet bent geweest. Intuïtief kan natuurlijk ook lastiger zijn als je in een gezin leeft, of als je op vaste tijden lunchpauzes hebt. Maar intuïtief eten betekent echt niet dat je alleen maar je eigen ritme kan volgen. Het is juist ook genieten van samen eten, of van koffiedrinken en taart eten op een feestje. Alleen zal een intuïtieve eter misschien die taart niet helemaal opeten, als je genoeg hebt aan een half stukje.
Wat kan intuïtief eten je brengen?
Allereerst: het is geen recept voor afvallen. Maar intuïtief eten kan je wel heel veel rust brengen en je gelukkiger maken. Dat geldt zeker als je altijd maar bezig bent met eten, met calorieën tellen of met de vraag of iets wel gezond is of niet. Bij intuïtief eten geef je jezelf onvoorwaardelijk toestemming om te eten waar je lichaam behoefte aan heeft. En denk je nu: ja hoor, dan ga ik alleen maar chocolade en chips eten en dan kom ik kilo’s aan? Die gedachte geeft op zichzelf al aan dat jij wel wat intuïtief eten kan gebruiken! Want die angst is niet nodig. Jouw lijf heeft echt niet voortdurend behoefte aan chocolade of chips. Juist als je intuïtief eet, zul je chocolade eten als je er trek in hebt, en zul je je uiteindelijk beperken tot een paar blokjes als je daar dan genoeg aan hebt. Want intuïtief eten leert je ook weer om voluit te genieten van eten, en te kiezen voor de dingen die je écht lekker vindt. Intuïtief eten geeft je ook de moed om je leven niet langer uit te stellen vanwege je gewicht. Hoeveel mensen denken niet: 'Pas als ik ben afgevallen, kan ik naar het strand, of starten in de sportschool'. Je relatie met eten en met je lichaam verbetert. En ja, uiteindelijk ga je ook gezonder eten omdat je beter luistert naar de behoeften van je lichaam.
