Voor of na de maaltijd poetsen?
Je gebit kan alles aan. Tenminste, daar gaan we vanuit. Gedachteloos verdwijnt er van alles in je mond en je tanden doen hun werk zonder protesteren. Want ze zijn sterk. Heel sterk. Maar zijn ze ook echt sterk genoeg? GezondheidsNet vroeg het tandarts Rob Barnasconi.
1. Op welke manier beïnvloedt voeding onze tanden?
"De mond is een prachtig orgaan. En eten en drinken is, naast praten en zoenen, zijn belangrijkste taak. Onze mond is daar ook echt voor gemaakt: de tanden en kiezen zijn keihard. Dat is eigenlijk heel bijzonder want dankzij het glazuur aan de buitenkant en dentine daaronder kunnen ze wel honderd jaar malen, eten en afhappen. [ITEMADVERTORIAL]
2. Welke voedingsmiddelen zijn slecht en wat voor effect hebben ze op de tanden?
"Alle voedingsmiddelen waar zuur in zit zijn schadelijk voor de tanden, maar ook zoete producten hebben een negatief effect. De bacteriën in onze mond zetten suikers namelijk om in zuur. Voedingsmiddelen waarbij zoet en zuur samenkomen zijn eigenlijk de zogenaamde sluipmoordenaars van het glazuur.
Frisdrank, energiedrankjes en zoete alcoholische versnaperingen bevatten vaak een combinatie van zoet en zuur. Dat zelfde geldt voor snoep, bijvoorbeeld de zure lap en de snoepspray.
Wat veel mensen echter niet weten is dat vruchtensappen en fruit vaak ook zoete en zure componenten hebben. Ik had laatst een patiënt met duidelijke tekenen van tanderosie. De oorzaak bleek in eerste instantie best lastig te achterhalen: maar zij at dus de hele dag door fruit. Hartstikke gezond, maar funest voor de tanden.
De zure component in eten en drinken lost het glazuur op en daardoor slijt het af. Je kunt het vergelijken met natuurijs. Als het flink heeft gevroren is het ijs keihard, maar als het vervolgens gaat dooien ontstaat er een oppervlaktelaagje van zacht ijs. Wanneer je er dan overheen schaatst, schraap je er beetjes ijs af. En dat is wat er precies gebeurt met de tanden: erosie."
3. Hoe erg is tanderosie?
"Het is veel erger dan we allemaal denken. Voordat je het zelf doorhebt, is het al behoorlijk erg. Als je pijn hebt, is het glazuur namelijk al helemaal opgelost en ligt het tandbeen (dentine) bloot. En door de pijn in de mond functioneer je minder goed. Wanneer de tanderosie verder toeneemt, moeten we de plekken gaan restaureren. Als het nog erger wordt volgen een kroon, zenuwbehandeling of zelfs verlies van kies of tand.
De schade is onomkeerbaar, dus als we ons eet- en drinkgedrag niet aanpassen wordt het alleen maar erger. Dat geeft niet alleen een grote kostenpost, maar de gevolgen van tanderosie zijn ook lelijk. Het glazuur wordt geel, slijt af en resulteert in bruine vlekken. Je krijgt ook kleinere en kortere tandjes.
Op dit moment doen we onderzoek naar hoeveel tanderosie voorkomt. Er zijn nog geen exacte cijfers, maar alle mondhygiënisten en tandartsen in Nederland zien dat tanderosie toeneemt. Het is de nieuwe vijand van het gebit. Vroeger was cariës (gaatjes) het grootste probleem, nu dus de erosie. Naast de boosdoeners in onze voeding, lijkt het tegenwoordig ook minder vanzelfsprekend om veel aandacht aan je gebit te besteden."
4. Wat kun je zelf doen om tanderosie te voorkomen?
"Probeer je aan de volgende adviezen te houden:
- Bezoek de tandarts twee keer per jaar. Een tandarts of mondhygiënist ziet al voordat je pijn hebt dat er sprake is van tanderosie.
- Beperk het aantal eet- en drinkmomenten tot zes of zeven per dag, waarvan maximaal een of twee momenten snoep, fruit of andere zure voedingsmiddelen en -dranken. Op die manier geef je speeksel de kans om de zuurgraad in de mond weer te neutraliseren.
- Gebruik geen zure dranken of voedingsmiddelen voor het slapen gaan.
- Poets je tanden minimaal twee keer per dag twee minuten met een zachte tandenborstel en een fluoridehoudende tandpasta. Fluoride maakt het glazuur namelijk sterk.
- Water, melk en thee zijn onschuldige dranken, die het zuur als het ware wegspoelen. Drink dus tussendoor veel water. Zeker ook bij een avondje uit met veel frisdrank of alcoholische versnaperingen.
- Drink zure dranken bij voorkeur met een rietje en slik het direct door. Op die manier breng je het voorbij je tanden en kan het zuur relatief weinig schade aanrichten."
5. Wanneer kun je het beste je tanden poetsen: voor of na het eten?
"Het is het beste om je tanden een uur na het eten te poetsen. Als dat niet lukt, kun je ze beter voor de maaltijd reinigen. Door te poetsen reinig je je gebit en dien je fluoride toe. Dit effect heb je ook als je voor het eten poetst.
Zeker het ontbijt bevat zoetzure componenten, die het glazuur aantasten. Dit maakt je tanden extra kwetsbaar en als je daar dan overheen raust met een tandenborstel beschadig je dus meer glazuur. Door je mond een uur de tijd te geven om te neutraliseren, veroorzaak je minder schade."
Rob Barnasconi is tandarts en voorzitter van de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT). Meer informatie vind je op allesoverhetgebit.nl.
