Hoe kom je van je hoofdpijn af?

Wat is hoofdpijn?

De meeste mensen hebben wel eens hoofdpijn. Vaak duurt dat kort, maar sommige mensen hebben bijna altijd hoofdpijn. De oorzaak voor hoofdpijn is bijna nooit ernstig, hoe vervelend de pijn ook kan zijn.

Enkele soorten hoofdpijn zijn:

• spanningshoofdpijn
• medicatie-afhankelijke hoofdpijn (hoofdpijn door pijnstillers)
• migraine
• clusterhoofdpijn

Oorzaken

De oorzaak van hoofdpijn is niet altijd duidelijk. Verschillende factoren kunnen een rol spelen, zoals:

• stress
• voeding, bijvoorbeeld kaas, chocolade en citrusvruchten of plotseling minder gebruik van cafeïne
• alcohol
• te veel gebruik van pijnstillers
• hormonale schommelingen
• bijwerking van medicijnen
• erfelijke aanleg
• slechte ventilatie
• vermoeidheid
• slecht slapen
• verkeerde houding
• problemen met het gebit
• slecht zien
• verkoudheid
• allergieën
• hoge bloeddruk
• trauma, zoals een klap op het hoofd
• hersenaandoeningen, zoals een hersenvliesontsteking (meningitis)
• beroerte (herseninfarct) of een hersentumor

Symptomen

Bij spanningshoofdpijn heb je het gevoel of er een strakke band om je hoofd zit, meestal om je voorhoofd. Vaak zijn je nek en schouders ook gespannen en pijnlijk. Geluid of licht kunnen de pijn verergeren, inspanning verergert de pijn niet. De pijn begint en verdwijnt geleidelijk.

Medicatie-afhankelijke hoofdpijn is dagelijks aanwezig gedurende minimaal drie maanden. Deze vorm van hoofdpijn ontstaat wanneer je dagelijks pijnstillers gebruikt, zoals paracetamol, ibuprofen of medicijnen tegen migraine.

Migraine komt voor in aanvallen die enkele uren tot dagen duren. Je hebt een bonzende pijn, die meestal aan één kant van je hoofd zit. De pijn wordt erger bij licht, geluid en inspanning. Veel mensen zijn misselijk tijdens een migraineaanval. Sommige patiënten kunnen een migraineaanval voelen aankomen doordat ze bepaalde lichtschitteringen zien of een typische geur ruiken voor een aanval (aura). Ook bleekheid, gapen, tintelingen, krachtverlies, spraakstoornissen en uitval van een deel van je gezichtsveld kunnen vooraf gaan aan een migraineaanval. Iemand met chronische migraine heeft meer dan tien aanvallen en/of minimaal vijftien dagen met hoofdpijn per maand. Doordat je dan meer pijnstillers gaat gebruiken, kan je ook last krijgen van medicatie-afhankelijke hoofdpijn.

Bij clusterhoofdpijn heb je aanvallen van zeer hevige pijn aan één kant van je hoofd, meestal rondom je oog. Je oog kan tranen of rood zijn en je oogleden kunnen opzwellen of gaan hangen. De aanvallen treden iedere dag op, soms meerdere keren per dag, en duren enkele minuten tot uren. Ongeveer de helft van de patiënten kan een aanval aan voelen komen, doordat ze uren tot dagen ervoor last hebben van prikkelingen of een doof gevoel in het gezicht, een tranend of rood oog en/of een verstopte neus. Bij sommige mensen verdwijnen de aanvallen na enkele weken of maanden en komen na een tijd weer terug (episodische clusterhoofdpijn). Bij andere mensen zijn de aanvallen iedere dag aanwezig (chronische clusterhoofdpijn).

Neem met spoed contact op met je huisarts bij plotselinge hoofdpijn:

• met koorts, stijve of pijnlijke nek
• overgeven en/of sufheid
• met verschijnselen van uitval, zoals verlamming van je arm of been, een scheve mond, slecht zien en/of onduidelijk praten
• na een ongeluk
• in de laatste drie maanden van je zwangerschap

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Heb je vaak hoofdpijn of beïnvloedt de pijn je normale functioneren? Ga dan naar je huisarts. Hij of zij vraagt naar je symptomen en doet eventueel lichamelijk onderzoek, zoals het meten van je bloeddruk. Als het nodig is verwijst je huisarts je naar een medisch specialist voor verder onderzoek en behandeling, bijvoorbeeld een neuroloog. In Nederland zijn ook meerdere hoofdpijncentra, waar artsen en andere zorgverleners werken die gespecialiseerd zijn in het vaststellen en behandelen van hoofdpijn.

Risicogroepen

Verschillende soorten hoofdpijn komen vaker voor bij bepaalde risicogroepen dan bij andere mensen. Mannen hebben vaker last van spanningshoofdpijn en clusterhoofdpijn, terwijl migraine vaker voorkomt bij vrouwen. Spanningshoofdpijn kan op iedere leeftijd voorkomen, maar komt het meest voor tussen de 30 en 39 jaar. Clusterhoofdpijn begint vaak tussen het twintigste en veertigste levensjaar.

Behandeling

In het algemeen geldt dat een gezonde leefstijl, voldoende ontspanning, een goede nachtrust en frisse lucht goed zijn. Een fysiotherapeut of oefentherapeut Cesar/Mensendieck kan helpen om gespannen spieren te ontspannen en een juiste houding aan te leren. Een psycholoog kan je beter om leren gaan met stress en je helpen bij het omgaan met je klachten.

Houd ook je pijn bij in een hoofdpijndagboek. Wanneer heb je pijn? Komen er andere symptomen bij? Kun je zelf uitlokkende factoren ontdekken, zoals bepaalde activiteiten, voedingsmiddelen of je menstruatiecyclus? Bespreek deze hoofdpijnkalender ook met je arts. Zo krijgt hij of zij een goed beeld van je klachten.

Bij medicatie-afhankelijke hoofdpijn werkt slechts één ding: stoppen met de pijnstillers, hoe tegenstrijdig dat ook voelt. Je arts kan je hierbij begeleiden.

Paracetamol en pijnstillers als ibuprofen kunnen helpen bij spanningshoofdpijn, maar gebruik ze niet te vaak, om medicatie-afhankelijke hoofdpijn te voorkomen. Soms adviseert je arts preventief gebruik van antidepressiva.

Bij migraine adviseert je arts eerst pijnstillers, zo nodig in combinatie met een medicijn tegen de misselijkheid. Als dit onvoldoende helpt, kan hij of zij je triptanen voorschrijven. Er zijn verschillende soorten triptanen die allemaal kunnen helpen tegen migraine. Werkt de ene voor jou niet of onvoldoende, probeer dan een andere. Ze zijn verkrijgbaar in smelttabletten, zetpillen, neussprays en injecties. Gebruik deze medicijnen maximaal tien keer per maand om medicatie-afhankelijke hoofdpijn te voorkomen. Heb je vaak migraineaanvallen? Bespreek dan met je arts of je preventief medicijnen kunt gebruiken.

Clusterhoofdpijn is goed te behandelen. Je wordt meestal behandeld door een neuroloog in een hoofdpijncentrum. Normale pijnstillers werken niet snel genoeg. Voor de acute behandeling van een aanval adviseren artsen 100% zuurstof en injecties met sumatriptan. Je arts kan ook preventief medicijnen voorschrijven, zoals verapamil of lithium.

Prognose

Spanningshoofdpijn en medicatie-afhankelijke hoofdpijn zijn met de juiste behandeling goed te genezen. Migraine en clusterhoofdpijn blijven meestal terugkomen of zijn zelfs iedere dag aanwezig.